De nieuwe wet WIBON moet de kosten van het aanleggen van breedbandnetwerken verlagen door onder meer medegebruik van fysieke infrastructuur af te dwingen via informatie-uitwisseling. Een nuttige ingreep? Belangrijke partijen zien vooral overkill uit Brussel – en weer een nieuw informatiesysteem.
Ook zendmasten voor 4G vallen onder de nieuwe WIBON.
De WIBON (Wet informatie-uitwisseling bovengrondse en ondergrondse netten) vervangt volgend jaar de WION ( Wet informatie-uitwisseling ondergrondse netten). De huidige WION is immers beperkt tot ondergrondse infrastructuur en heeft als doel om graafschade te voorkomen (met beperkt succes, overigens). De WIBON gaat daarentegen over zowel ondergrondse als bovengrondse infrastructuur en heeft als aanvullend doel de kosten van het aanleggen van vaste en draadloze breedbandnetwerken te verlagen – op basis van een Europese richtlijn. Simpel gezegd: als er al bruikbare buizen, masten, kabelgoten, straatkasten, gebouwen en/of antenne-installaties aanwezig zijn, dan dienen de eigenaren daarvan die onder bepaalde voorwaarden open te stellen voor medegebruik. De WION krijgt daartoe met name een uitbreiding op het terrein van de verplichte informatie-uitwisseling.
Het verlagen van de kosten van breedbandnetwerken zou misschien de aanleg ervan in de ‘buitengebieden’ kunnen bevorderen. Het aantal witte vlekken in het aanbod is in sommige minder bevolkte delen van Nederland immers nog aanzienlijk. Een onderzoek van Stratix voor de Consumentenbond liet overigens onlangs zien dat voor 61 procent van de bewoners in de vier grote steden slechts één of zelfs géén aanbieder van snel internet (50 Mbit/s of meer) beschikbaar is.
De onlangs gehouden internetconsultatie lijkt te illustreren dat er op het gebied van kostenverlaging (en dus wellicht meer concurrentie) niet veel te verwachten valt. De partijen die reageren onderschrijven de intenties van de WIDON wel, maar zien vooral ‘overbodige’ regelgeving.
Niet voor ons
In een gezamenlijke reactie stellen NL Kabel (de verenigde kabelexploitanten), KPN en Groep Graafrechten dat de genoemde Europese richtlijn met name bedoeld is om bestaande juridische en praktische belemmeringen in ándere lidstaten weg te nemen. “Dit brengt mee dat waar mogelijk dient te worden gekozen voor een minimale vorm van implementatie van de richtlijn breedband, temeer aangezien voor informatie-uitwisseling voor bestaande fysieke infrastructuur in Nederland reeds voorzieningen bestaan en verder worden uitgebouwd ter implementatie van de Inspire richtlijn (Klic-Win).” Volgens de drie bestaat in Nederland nauwelijks behoefte aan een nadere wettelijke regeling.
Ook als infrastructuur nog moet worden aangelegd, is er weinig enthousiasme voor de wet bij deze partijen. “Telecomaanbieders hebben geen bijzonder belang bij medegebruik of combi-aanleg met niet-telecomnetbeheerders, er is ook geen belang bij het geven of verkrijgen van informatie over hun lopende of geplande civiele werken. Het uitwisselen van informatie over geplande civiele werken waarbij gemeenten als coördinerend orgaan zijn betrokken dient bij gemeenten te worden belegd. Hetzelfde geldt voor provincies, waterschappen, Prorail en Rijkswaterstaat. Het Omgevingsloket vervult reeds een rol bij het geven van informatie over voorwaarden en procedures.”
Overbodig
De gemeente Utrecht neemt alvast een voorschot op een nog te formuleren reactie van de VNG: “Door de WIBON ontstaat overbodige regelgeving. De Europese richtlijn breedband is ongetwijfeld goed bedoeld en zeker van nut voor landen die veel minder ver zijn met de uitrol van breedband dan hier in Nederland, maar in Nederland is er geen behoefte meer aan want – mede met dank aan de Telecomwet, art. 5.12 – heeft de uitrol hier voorspoedig en met medegebruik van elkaars leidingen plaats gehad.” Volgens Utrecht zou de wetgever er goed aan doen alle overige ondergrondse objecten te laten meeregistreren, evenals de diepteligging van kabels en leidingen, die nu nog in de WION ontbreekt – en waardoor regelmatig graafschade ontstaat.
Dat is ook een punt dat de rioolbeheerders maken. Stichting RIONED ziet daarnaast een ‘veel te ruimhartige’ implementatie van de Europese breedbandrichtlijn, die – wederom – ondoelmatigheid bevordert. “De meest voor de hand liggende aanpak van medegebruik is het door telecombedrijven benutten van elkaars mantelbuizen. Deze buizen zijn immers bedoeld voor telecommunicatiekabels en hebben zeer vaak nog genoeg ruimte voor extra kabels. RIONED vindt dat de WIBON in de eerste plaats het medegebruik door telecombedrijven onderling moet bevorderen.” En van kabels die dóór de riolen lopen, worden de rioolbeheerders ook niet gelukkig; dat bemoeilijkt onder andere het onderhoud.
Overkill
De Rotterdamse haven brengt al in de praktijk wat WIDON wil verplichten, stelt programmamanager kabels & leidingen J. Verburg van het Havenbedrijf Rotterdam. “Het opleggen van een informatie- en coördinatie-verplichting was wat ons betreft dan ook niet nodig geweest, maar stuit niet op principiële bezwaren.” Maar wel een forse kanttekening: de verplichting informatie uit te wisselen over bijvoorbeeld wegen, leidingenstroken, vaarwegen et cetera zal veel werk vergen, in vergelijking met de informatie die voor de huidige WION al wordt uitgewisseld. “Het standaard verstrekken van een grote hoeveelheid informatie over een groot aantal infrastructurele netwerken met het oog op medegebruik of coördinatie beschouwen wij als een overkill aan administratieve inspanningen, die mogelijk zijn doel nog mist ook. Er bestaat immers een reële kans dat een geautomatiseerd verzoek tot informatieverstrekking belandt in de grote bulk ingraving-gerelateerde informatieverzoeken.” Het opzetten van een nieuw informatiesysteem – zoals WIDON suggereert – voor een beperkt aantal informatie-uitwisselingen ziet hij ook als niet doelmatig.
Netbeheer Nederland, de brancheorganisatie van de energienetbeheerders, valt ook over dat informatiesysteem. “Netbeheer Nederland is van mening dat met het wetsvoorstel sprake is van ongewenste en overbodige regeldruk die vooral leidt tot hoge administratieve lasten voor de netbeheerders.” Het wetsvoorstel creëert voorzieningen die veel verder gaan dan de feitelijke eisen van de richtlijn en die bovendien geen toegevoegde waarde hebben aangezien ze niet in een behoefte voorzien. Een uitbreiding van het Klic-systeem, dat nu in het kader van de WION wordt gebruikt, zou ook nog eens een kostbare en overbodige operatie worden, vinden de energienetbeheerders. Het huidige Klic (ondergebracht bij het Kadaster) voorziet prima in de behoefte.
Antennes en masten
De aanbieders van 4G-netwerken doen ook nog afzonderlijk hun zegje waar het de bovengrondse fysieke infrastructuur betreft. KPN: “Bij die keuze en de uitwerking daarvan is er te weinig rekenschap gegeven van het feit dat het hele systeem van informatie-uitwisseling met betrekking tot mobiele netwerken in de bestaande wetgeving en praktijk op een geheel andere manier is ingericht dan via het Kadaster. Dit heeft veel verdergaande implicaties dan blijkt uit de ‘terzijde’ behandeling daarvan in het voorontwerp. Er lijkt onvoldoende aandacht te zijn gegeven aan deze praktische consequenties en daarmee aan de onderbouwing van de effecten van het voorontwerp.” Verder ziet KPN – net als Vodafone – onduidelijkheid omtrent de fysieke infrastructuur waaróp antennes kunnne worden geplaatst. Beide partijen zouden de administratieve lasten in de voorgestelde Wibon graag verlaagd zien door een uitzondering op te nemen voor fysieke infrastructuur die is bestemd voor het plaatsen van antennes, waarvoor al een verplichting tot opneming in het Antenneregister bestaat.
