Nils Roemen: leven vanuit overvloed

De mondiale crisis beheerst al jaren het nieuws. We zijn eraan gewend dat iedereen de broekriem moet aanhalen en offers moet brengen. Jammer, vindt Nils Roemen. Dat afzien is nergens voor nodig, want de crisis is niets meer dan perceptie. “De crisis is een abstract begrip. We ervaren alleen crisis, omdat we nog niet zo goed kunnen grabbelen.” Want dat is het grote geheim van leven in overvloed: alles is er al. Je hoeft alleen maar te kijken waar het zich bevindt.

Roemen muntte daarvoor het begrip ‘sociale overwaarde’. “We hebben heel veel over wat we niet gebruiken: eten, auto’s, zorg, liefde… Tegelijkertijd willen we van alles wat we niet voor elkaar krijgen. Het is onzinnig om nieuwe dingen te maken, terwijl alles er al is. We gooien in Nederland per jaar 800 miljoen kilo voedsel weg en er staat 7 miljoen vierkante meter kantoorpand leeg. Dat is onnodige verspilling. Wat op de ene plek onbenut blijft, zou ergens anders van waarde kunnen zijn. Dat vraagt om een mentaliteitsverandering. We moeten het lef hebben op een nieuwe manier naar problemen te kijken en dingen anders aan te vliegen. Gewoon vragen wat je nodig hebt.” Met die formule weet hij zonder begroting in no time dingen voor elkaar te krijgen, van een congres organiseren tot een magazine uitgeven. Zelfs het eerste gratis gebouwde huis is al een feit. Dat is de deeleconomie in praktijk.

Eng

Waarom lukt hem wel wat de overheid niet lukt? Het antwoord: mindset. “Als je gewend bent te denken in beleidsnota’s, vergaderingen en begrotingen is het best eng om te merken dat dingen ook sneller, met minder papierwerk en zelfs zonder geld kunnen worden gerealiseerd. Maar dat past wel in deze tijd. Ik gun gemeenten dat ze inzien dat veel van wat ze nu met moeite bedenken, allang op een andere plek of in een andere vorm aanwezig is en dat het verstandig is hun toolkit uit te breiden. De grote uitdaging voor gemeenten is: verbinding maken tussen de plekken waar te veel en waar te weinig is. Dat zou een heleboel problemen oplossen en de sociale cohesie versterken.”

Dat klinkt enigszins utopisch, maar Roemen ziet het elke dag in de praktijk gebeuren. Als mensen aangesproken worden op hun passie en talent en geconfronteerd worden met een duidelijke hulpvraag, stijgen ze boven zichzelf uit en krijgen ze veel meer voor elkaar dan als ze opereren binnen het keurslijf van gemeentelijke protocollen. Die laatste zijn de dood in de pot. Hij vertelt van wijkteams die zo druk waren met werken aan de participatiemaatschappij dat ze geen tijd hadden om naar een congres te komen waar diezelfde participatiemaatschappij handen en voeten kreeg. Waarmee hij maar wil zeggen: verlies je dan niet je doel uit het oog? “Al die mensen in de deeleconomie hebben hetzelfde doel als de overheid: een mooiere wereld realiseren. Wat is er dan logischer dan met elkaar in gesprek te gaan om te kijken hoe je elkaar daarin kunt versterken?” Dat is een enorme cultuuromslag, dus dat kost tijd. Maar het kan. “Als je wilt bouwen aan een mooie stad, moet je mooie mensen bij elkaar kieperen. Daarom heeft een woningcorporatie een leeg kantoorpand cadeau gedaan aan sociaal ondernemers die iets wilden doen voor de stad. Voor de inrichting zijn onderdelen uit gymzalen gebruikt. Gymnastiekmatten als bank en een bok als bureaustoel. In de gewone wereld is het afval. In mijn wereld zijn het assets van een bedrijf. Wat kan op kleine schaal, kan ook op grote schaal.”

Wild enthousiast

Een belangrijke randvoorwaarde om dingen snel, gemakkelijk en goedkoop voor elkaar te krijgen, is bevlogenheid. “Ik zie in alle projecten waar mensen worden aangesproken op hun kwaliteiten, dat ze wild enthousiast worden. Mensen zijn super gemotiveerd als ze iets kunnen doen wat ze leuk vinden en wat ook bijdraagt aan een betere wereld. Daar kun je als gemeente gebruik van maken. Waarom laat je in die grote hal van het gemeentehuis niet een paar keer per maand een ambtenaar op een zeepkist klimmen om zijn tien beste tips met burgers te delen? Of stuur een ambtenaar die daar plezier in heeft op pad naar verzorgingstehuizen en wijkcentra om hulpverleners en vrijwilligers te laten zien hoe ze apps kunnen gebruiken om in minder tijd meer zorg te leveren. Dat is voor iedereen kicken.”

Voor veel mensen is zijn verhaal nog een brug te ver, maar Nils Roemen kijkt per definitie naar de lichtpuntjes. “Drie jaar geleden hield ik dit verhaal nog bij de plaatselijke droogbloemenvereniging. Nu ben ik gevraagd voor het KING-congres. Er zit absoluut beweging in!”

Regels voor de deeleconomie:

• Geef gas met de mensen die echt willen gaan.
• Een centraal persoon neemt eindbeslissingen.
• Draag alleen bij wat je echt wilt.
• Roep op tijd om hulp.
• Copyleft op alles wat we doen.
• Je moet onderuit durven gaan.
• Het gaat om mogen leren en niet om moeten kunnen.