Eens een bouwkundestudente, nu algemeen directeur van Logius. Sinds een krap jaar staat Yvonne van der Brugge-Wolring aan het hoofd van de organisatie die bij het grote publiek vooral bekend is van de diensten DigiD, MijnOverheid en de Berichtenbox. Hoe kijkt zij terug op dat eerste jaar? En welke nieuwe richting slaat Logius in, zoals het jaarverslag aankondigt?
Beeld: Lex Draijer/De Beeldredaktie
Uw hele carrière speelde zich af in de bouw- en -vastgoedwereld. Hoe komt iemand met een bouwkundeachtergrond terecht bij Logius?
“Ik ben sowieso wel iemand die graag rondkijkt en open staat voor nieuwe uitdagingen. Ik heb een lijstje waar ik mogelijke functies op toets. De eerste is zingeving. Ik wil in mijn werk graag bijdragen aan de maatschappij. Maar ik zoek het wel aan de bètakant. Ik hou van een techneutenomgeving, maar dan juist op een plek waar ik een vertaalslag kan maken tussen het technische en bestuurlijke. En ik hou wel van complexe, uitdagende opdrachten. En die zijn hier volop.”
Moet een directeur van Logius geen diepgaande kennis van ICT hebben?
“Te veel ICT-kennis is wellicht eerder beperkend. Dan is de verleiding groot om te veel de diepte in te gaan. Maar je moet het natuurlijk conceptueel allemaal wel snappen: wat je core business is, wat je afnemers willen, wat de grote trends in de ICT-sector zijn. En je moet dat ook interessant vinden.”
Ervaart u een groot verschil tussen werken in de bouw- of in de ICT-sector?
“Toch wel. Dat komt vooral door het gemis aan een fysiek eindresultaat. Als een brug of een weg wordt opgeleverd, dan heb je ook wat. En als er een hobbel in de weg zit, dan is duidelijk wat er moet gebeuren. Maar als zich een IT-hobbel aandient, is de eerste reactie altijd: wat kost dat dan? Mede door het ontbreken van een visueel aspect is besluitvorming in de ICT ingewikkelder en tijdrovender.”
Afnemers zitten in een positie van gedwongen winkelnering. Er wordt flink geklaagd over de tarieven nu de kosten van DigiD, DigiPoort en MijnOverheid sinds dit jaar worden doorbelast.
“Dat klopt. De discussies over de tarieven zijn niet het leukste deel van mijn werk. Een vaak gehanteerde Haagse procedure is om kosten geleidelijk – in jargon: met een budgetschuif – te verdelen over de afnemers. Maar daar is niet toe besloten. Dus men betaalde voor sommige diensten eerst niets, en nu moet men de volledige kosten uit de bestaande begroting halen. Dan staat niemand te juichen. Ik verwacht dat het nog wel enkele jaren zal duren voordat de discussies over de kosten wegebben. Ondertussen proberen wij natuurlijk onze diensten nog efficiënter en onze kosten transparanter te maken. Onbekend maakt ook onbemind.”
Het is nu een goed moment om over te stappen naar een nieuw platform
Directeur Gerard Riemen van de Pensioenfederatie klaagde eerder in de Volkskrant over de hoge tarieven. Voor dat geld kon hij de brieven ook wel per post sturen…
“Je kunt zien in ons jaarverslag dat de kosten van DigiD per tik enorm zakken dankzij het toegenomen gebruik. We rekenen 12,1 cent per succesvolle authenticatie (DigiD) en 45,4 cent per verwerkt bericht (MijnOverheid). Maar belangrijker is dat het bij de Berichtenbox niet alleen gaat om het afleveren van een bericht. Er zit bijvoorbeeld ook een single sign-on voorziening ingebed waardoor gebruikers zonder opnieuw inloggen kunnen doorklikken naar de site van de afnemer. Ik wil maar zeggen: het is meer dan een bericht. Die doorbelasting is overigens een goede stok achter de deur voor ons om transparanter over de kosten te worden. Daar zijn we ook mee bezig. Anderzijds zorgen strengere eisen, bijvoorbeeld op gebied van informatiebeveiliging, ook weer voor kostenstijging.”
In het voorwoord van het laatste jaarverslag kondigt u aan dat Logius een nieuwe koers in gaat slaan. Waarheen is dat dan?
“Als organisatie willen we flexibeler en wendbaarder worden om sneller in te kunnen spelen op wensen van onze afnemers en gebruikers. Dat betekent ook dat we ons werk en onze diensten anders gaan organiseren. We willen onze grote applicaties op gaan knippen in services, in functionaliteiten. Dus naar een nieuwe architectuur met microservices en API’s, allemaal bewezen technologie. In onze huidige applicaties was het nog nodig om een aantal malen dezelfde functionaliteit in te bouwen. Als we alles opknippen kunnen we die services breder en flexibeler gaan inzetten in de generieke digitale infrastructuur. Het is nu bovendien een goed moment om over te stappen naar een nieuw platform, omdat het huidige contract op zijn einde loopt.”
Die nieuwe richting is dus niet het werkterrein verder uitbreiden?
“Ik sluit dat niet per se uit, maar het moet wel passen bij onze core business en bij de generieke digitale infrastructuur (GDI). Logius richt zich op veilige toegang, gegevensuitwisseling, en het ondersteunen van standaarden en generieke stelsels. Ik kan me voorstellen dat er nieuwe of andere vragen naar ons toekomen. Maar daar moet altijd een doelmatigheidsreden onder liggen.”
En daar moet je ook het personeel voor hebben. Enkele jaren terug bestond Logius voor de helft uit inhuurkrachten, inmiddels is dat wel gezakt, maar nog altijd 33 procent. Hoe lastig is het om ICT-specialisten te krijgen?
“Voor ons is het niet meer of minder lastig dan voor andere ICT-intensieve organisaties. We willen het aantal inhuurkrachten verder terugbrengen. We moeten kijken in hoeverre dat lukt. We zijn gebonden aan het salarisgebouw van de Rijksoverheid, dus dat geeft beperkingen. Maar daar staan goede secundaire arbeidsvoorwaarden tegenover. En, belangrijker misschien: wij ontwikkelen wel hele uitdagende technische voorzieningen in het hart van de digitale overheid.”
Maar Logius is niet wat je noemt een bekend merk met een kek imago. Je maakt er op verjaardagen geen indruk mee.
“Onze producten zoals DigiD spreken inderdaad meer tot de verbeelding dan de naam Logius of Binnenlandse Zaken. Tot voor kort werd er bij ons vooral veel in beheer gebracht. Nu zijn we ons aan het omvormen naar een ICT-organisatie waarin naast beheer, ook innovatie en doorontwikkeling belangrijker worden. We zijn daar onze organisatie op aan het aanpassen. In die ontwikkeling is het logisch dat Logius zich prominenter gaat profileren.”
Yvonne van der Brugge-Wolring
Yvonne van der Brugge-Wolring is sinds november 2017 algemeen directeur van Logius. Daarvoor was zij waarnemend directeur-generaal bij het Rijksvastgoedbedrijf. Eerder werkte ze onder andere bij woningcorporatie Vidomes, Arcadis Bouw en de Queensland University. Van der Brugge-Wolring studeerde Bouwkunde aan de TU Delft.
De Ombudsman had vorig jaar nogal stevige kritiek op MijnOverheid. De essentie: een grote groep kan niet uit de voeten met MijnOverheid. Wat heeft u daarmee gedaan?
“Na dat rapport is het gesprek met de Ombudsman op gang gekomen. We maken er serieus werk van. Ook via ons servicecentrum inventariseren we actief de ergernissen. Daar zitten ingewikkelde vraagstukken bij. Bijvoorbeeld: hoe zorg je dat post niet in de Berichtenbox van overleden mensen terechtkomt, maar dan weer wel bij de erven.
We zoeken ook naar een oplossing voor ouders die toegang willen tot digitale medische dossiers van hun zieke kind. Dat kan nu niet omdat een kind nog geen DigiD heeft en dus ook niemand kan machtigen. Wij zijn een schakel in de hele keten, maar organiseren wel tafels om dat soort problemen op te lossen.”
Is de achilleshiel van de digitale overheid niet dat er onderweg te veel burgers afhaken of aan de kant blijven staan?
“Dat is voor mij een heel belangrijk aandachtspunt. Naar schatting hebben tussen de 2 en 4 miljoen Nederlanders aversie tegen of angst voor het gebruik van de computer. Dat zijn heus niet alleen maar laaggeletterden. Daar zitten heel veel aspecten aan. Momenteel zitten we bijvoorbeeld in een traject om met een groep taalambassadeurs onze diensten door te nemen om de toegankelijkheid en begrijpelijkheid te vergroten. Dat levert veel inzichten en verbetermogelijkheden op.
Een van de dingen die we beter moeten communiceren is de mogelijkheid tot machtigen. Veel mensen geven nu hun DigiD-inloggegevens aan een bekende om iets digitaal te laten regelen. Maar dat is zoiets als de sleutel van je huis afgeven. Wij zeggen: machtig iemand voor één bepaalde organisatie. Vrij onbekend is nog dat je op tal van plaatsen ondersteuning kunt krijgen bij het gebruik van de digitale overheid; in vrijwel alle gemeenten bieden bibliotheken de cursus Digisterker aan. De communicatie daarover kan nog beter om meer mensen te bereiken die hier echt iets aan hebben.”
Er zijn inmiddels ruim 75 miljoen berichten verstuurd via de Berichtenbox. De karavaan trekt verder?
“Digitale dienstverlening is niet meer weg te denken in onze samenleving. Er zal nog een tijd een parallel papieren traject blijven bestaan, maar dat zal steeds kleiner worden. Een centrale berichtenbox voor alle communicatie vanuit overheden en organisaties met een publieke taak is daarbij een groot goed. Een van de grootste ergernissen van computergebruikers is het gedoe met al die wachtwoorden en verschillende digitale loketten. De overheid moet ervoor zorgen dat de diensten behalve veilig ook toegankelijk, begrijpelijk en voor iedereen worden. Niet toevallig is dat een belangrijk thema van NL DIGIbeter, de agenda voor de digitale overheid. De realisatie daarvan is net gestart en daar werkt Logius natuurlijk volop aan mee vanuit onze jarenlange ervaring met hoe de digitale overheid in de praktijk werkt.”
Logius
Logius is een agentschap van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties. Logius zorgt voor producten, diensten en standaarden voor de digitale overheid die alle organisaties met een publieke taak kunnen gebruiken. Voorbeelden zijn DigiD, MijnOverheid, de Berichtenbox, eHerkenning, Digipoort en Standard Business Reporting. De omzet bedroeg in 2017 180 miljoen euro. Er werkten per 31 augustus van dit jaar 492 medewerkers, waarvan 165 externen.
Deze bijdrage is te vinden in iBestuur magazine 28. Download hier
