Onderzoek: Datacentercapaciteit hoeft niet per se uitgebouwd te worden

Wel moet volgens de onderzoekers gegarandeerd kunnen worden dat Nederlandse gebruikers toegang houden tot datacenters in de Europese Unie én dat er in de EU voldoende capaciteit beschikbaar blijft om de Europese vraag te kunnen bedienen.

Inschatting impact van niet uitbreiden datacentercapaciteit

Datacenters hebben zich ontwikkeld tot een onmisbaar element in de digitale connectiviteit en Nederland is internationaal één van de koplopers op dit gebied. Niet alleen het segment colocatie datacenters vestigt zich graag in Nederland: na Microsoft (Middenmeer) en Google (Eemshaven en Middenmeer), laat de aankondiging van een derde initiatief in Nederland zien dat ook hyperscale datacenters zich thuis voelen in Nederland. Maar, zeggen de onderzoekers, datacenters zijn er niet op gericht om nationale markten te bedienen, ze opereren in een Europees/wereldwijd netwerk. Binnen dat netwerk zijn enkele geografische concentraties (‘pieken’) met zeer veel capaciteit aan te wijzen. In Nederland bevindt zich één van die pieken, namelijk de Amsterdamse Metropoolregio. Er zijn in Europa vijf locaties die dit kunnen bieden: Frankfurt, Londen, Amsterdam, Parijs en Dublin (de zgn. FLAP-D steden).

Nederland als digitaal koploper in Europa?

In de Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS, Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, 2018) wordt de ambitie uitgesproken dat Nederland ‘digitaal koploper van Europa’ wordt. Om dit te kunnen realiseren moeten we beschikken over een uitstekend digitaal ecosysteem, waarvan datacenters een belangrijk onderdeel zijn. Met de groei van de Nederlandse datacentermarkt lopen overheden en marktpartijen tegen tal van vraagstukken aan op onder andere het gebied van ruimtelijk ordening en duurzaamheid en ook de capaciteit van ons elektriciteitsnet.
Reden voor het ministerie van EZK om een onderzoek uit te zetten bij Buck Consultants Internationaal met als hoofdvraag: Is de digitaliseringsopgave van het Nederlandse bedrijfsleven en Nederlandse organisaties in gevaar als de groeiende marktvraag van de datacentersector niet in Nederland wordt geaccommodeerd?

Conclusies

Op basis van het onderzoek trekken de onderzoekers de volgende conclusies:
1. Datacenters zijn er niet op gericht om nationale markten te bedienen, maar opereren in een Europees/wereldwijd netwerk. Binnen dat netwerk zijn (zeker als het gaat om colocatie datacenters) enkele geografische concentraties (‘pieken’) met zeer veel capaciteit aan te wijzen. In Nederland bevindt zich één van die pieken: de Amsterdamse Metropoolregio.
2. De Nederlandse datacentercapaciteit is fors in verhouding tot binnenlandse vraag. Een grove schatting laat zien dat het equivalent van 25-35% van de capaciteit gebruikt wordt voor in Nederland gevestigde bedrijven en organisaties.
3. Gebruikers hoeven niet dichtbij het datacentrum te zitten. De kwaliteit van de digitale netwerkverbindingen en de snelheid waarmee data kan worden uitgewisseld maken het mogelijk om ver over de eigen nationale grenzen heen gebruik te maken van datacenterdiensten. Ook voor Nederlandse bedrijven en organisaties geldt dat van datacenters gebruik wordt gemaakt die elders in het relatief dichte Europese netwerk staan opgesteld. Voor de gebruikerservaring heeft dat nauwelijks enige impact.
4. Voor alle in Europa gevestigde bedrijven en organisaties is het van belang dat de (Europese) datacentercapaciteit groeit. De FLAP-D markten, waaronder Amsterdam, spelen hierin – vanwege de unieke vestigingsfactor hyperconnectiviteit – een belangrijke faciliterende rol voor de Europese digitale economie: het belang van het MRA-cluster gaat daarmee voorbij aan de landsgrenzen.
5. Er is vooralsnog geen reden om aan te nemen dat de doelstellingen van de Nederlandse digitaliseringsstrategie gevaar lopen, als de datacentercapaciteit in Nederland niet verder wordt uitgebouwd, voor alle factoren waar naar gekeken is, is de impact laag (hyperscales)/ medium-laag (colocatie).
6. Indien Nederlandse datacentercapaciteit niet doorgroeit moet wel gegarandeerd kunnen worden dat Nederlandse gebruikers toegang houden tot datacenters in de Europese Unie én dat er in de EU voldoende capaciteit beschikbaar blijft om de Europese vraag te kunnen bedienen. Het lopende
Europese GAIA-X project,dat er op gericht is om binnen de EU vellige toegang tot de ‘next generation’ van data-infrastructuur te garanderen, kan hierin een rol gaan spelen.

Onderzoek naar het economische en innovatieve belang van verdere groei van de Nederlandse datacentersector voor Nederlandse bedrijven en instellingen. Het onderzoek is uitgevoerd door BUCK Consultants International.