Open standaarden toepassen gaat nog steeds te langzaam

Forum Standaardisatie heeft haar jaarlijkse Monitor Open Standaarden gepubliceerd. Conclusie: Open standaarden toepassen gaat nog steeds te langzaam en goed uitleggen in het jaarverslag gebeurt niet. Alleen bij de GDI voorzieningen gaat het goed.

Forum Standaardisatie doet jaarlijks onderzoek naar hoe het ‘pas toe of leg uit’-beleid voor open standaarden uitpakt in de praktijk. De onderzoekers kijken naar aanbestedingen, jaarverslagen, overheidsbrede voorzieningen en wat verder bekend is per standaard. Het onderzoeksrapport gaat naar verwachting in de loop van 2023 richting de Tweede Kamer maar staat nu al online.

1. De standaarden van de ‘pas toe of leg uit’- lijst wordt te weinig gebruikt

Over het algemeen gebruiken publieke organisaties de standaarden van de ‘pas toe of leg uit’- lijst nog te weinig. Met name als het gaat om de internet- en informatieveiligheidsstandaarden levert dit een situatie op die niet meer uit te leggen is. Vandaar dat Forum Standaardisatie deze laatste groep standaarden dan ook vaker meet. Onlangs verscheen de laatste IV-meting: Overheid voldoet in huidig tempo pas in 2030 aan informatieveiligheidstandaarden.

2. ICT-opdrachtgeverschap behoeft meer focus op standaarden

Goed ICT-opdrachtgeverschap veronderstelt kennis van de open standaarden én bewust kiezen op het moment van een nieuwe ICT-aanschaf. Uit het aanbestedingenonderzoek blijkt dat hier nog ‘veel ruimte is voor verbetering’. Het gaat wel iets beter dan vorige jaar: in gemiddeld 53% van de gevallen werd er in 2022 naar gevraagd in een aanbesteding, dat was in 2021 48%.
Het kan wel stelt Forum Standaardisatie. Ze verwijst naar goede voorbeelden en roept op om de handige Beslisboom Open Standaarden te gebruiken.

3. Te weinig uitleg waarom afgeweken wordt van open standaarden

Er wordt in jaarverslagen nog weinig specifiek uitgelegd waarom organisaties de toepassing van open standaarden achterwege laten. Forum Standaardisatie adviseert om dit alsnog te doen, vooral als een aanbesteding onderwerp is geweest van het Monitoronderzoek. Tegelijkertijd experimenteert Forum Standaardisatie met de mogelijkheid om via de Monitor Open Standaarden uit te kunnen leggen. Dan krijgt het beleid ook zicht op knelpunten in de praktijk.

4. GDI voorzieningen scoren goed

Overheidsbrede voorzieningen (GDI voorzieningen) scoren wel goed als het gaat om de toepassing van open standaarden. De 17 onderzochte voorzieningen voldoen voor 81% als een standaard relevant is en voor de rest zijn er 11% plannen om hieraan te voldoen. Dat telt op tot 92% en dat is een mooi voorbeeld voor de kwaliteit van ICT in de hele publieke sector, stelt Forum Standaardisatie.