De rijksoverheid gaat onderzoeken of chatdiensten als WhatsApp en Signal aftapbaar gemaakt kunnen worden. Die kennen nu geen wettelijke medewerkings- en aftapbaarheidsverplichtingen, zoals aanbieders van openbare telecommunicatiediensten en –netwerken. Politie, OM en inlichtingendiensten worden hiermee beperkt in de uitvoering van hun werk.
Chatdiensten als WhatsApp en Signal hebben geen wettelijke aftapbaarheidsverplichting | Beeld: Shutterstock
Versleuteling van digitale communicatie is van belang met het oog op cybersecurity, nationale veiligheid en de bescherming van fundamentele rechten en vrijheden. Maar het beperkt ook het vermogen van de veiligheidsdiensten om hun kerntaken uit te voeren: criminaliteit opsporen, verdachten voor de rechter brengen en de Nederlandse veiligheid bewaken, stelt minister Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid in antwoord op Kamervragen. Ze wil op zoek naar een passende, rechtstatelijke oplossing voor dit vraagstuk. En daar staat Nederland niet alleen in. Naast deze nationale verkenning is in dit traject ook een initiatief op EU-niveau in gang gezet.
Voor- en nadelen
De minister wil onderzoek doen naar de voor- en nadelen van het aftappen van de chatdiensten. Als een mogelijke oplossing voor interceptie van versleutelde communicatie via OTT-communicatiediensten wordt gevonden, moet ook ingeschat worden wat dit betekent voor cybersecurity, nationale veiligheid en bescherming van fundamentele rechten en vrijheden, zoals eerbiediging van de privacy.
Als er geen oplossing wordt gevonden moet helder zijn wat dit betekent voor de mogelijkheden van de opsporing en IenV-diensten om criminaliteit op te sporen en onze maatschappij veilig te houden.
Privacy versterken én criminaliteit aanpakken
In haar antwoord benadrukt ze dat de vertrouwelijkheid en integriteit van digitale communicatie en de bescherming van data van groot belang is. Het kabinet stelt zich in het coalitieakkoord ook ten doel om privacy van burgers te verbeteren, fundamentele burgerrechten online te erkennen en veilige digitale communicatie te versterken.
Maar…. in het coalitieakkoord wordt ook een ambitieuze agenda neergelegd voor de aanpak van ondermijnende criminaliteit, radicalisering en extremisme, cybercriminaliteit en de slagkracht van de opsporings- en IenV-diensten. Interceptie van communicatie is voor het realiseren van deze doelen van belang.
