Het Regeerakkoord markeert twee belangrijke ontwikkelingen: forse bezuinigingen en digitale dienstverlening. De Europese kaderrichtlijn INSPIRE (Infrastructure for Spatial Information in Europe) is één van de bouwstenen voor deze ontwikkelingen. INSPIRE komt ook terug bij de Omgevingswet, waarbij digitalisering een erg belangrijke rol speelt. In dat kader is in de afgelopen maanden door Geonovum een pilot gehouden met deelname van meerdere overheden.
Dalfsen Skyline
Een belangrijke taak van de overheid is de zorg van kwaliteit van de leefomgeving. Bij deze taak is een groot aantal overheden betrokken en spelen vele wetten, regels en kaders een rol. Om hierin verbetering en vereenvoudiging tot stand te brengen, wordt momenteel vanuit het ministerie van Infrastructuur en Milieu de nieuwe Omgevingswet voorbereid. Met deze wet wil het kabinet een belangrijke bijdrage leveren aan de administratieve lastenverlichting, aan het verminderen van de ‘bestuurlijke drukte’, aan het verkorten van doorlooptijden, het beperken van de maatschappelijke kosten en het verbeteren van de publieke dienstverlening aan burgers en bedrijven.
In de nieuwe Omgevingswet is digitalisering een belangrijk onderwerp. “Waar de INSPIRE-richtlijn het beschikbaar stellen en toegankelijk maken van data regelt, brengt de Omgevingswet een concrete behoefte aan digitale gegevens met zich mee. Door beide ontwikkelingen met elkaar te matchen, kunnen zij elkaar versterken”, aldus Theo Overduin, projectleider voor het gebruik van INSPIRE bij Geonovum. In de afgelopen maanden is door Geonovum een pilot uitgevoerd over INSPIRE en de omgevingsvergunning, een van de kennisinstrumenten uit de Omgevingswet.
De pilot richtte zich met name op de vraag wat de bijdrage van INSPIRE kan zijn aan de kwaliteit, efficiency en effectiviteit van het vergunningsproces. Hiervoor zijn in een case de informatievragen in beeld gebracht, en is gekeken hoe INSPIRE bij kan dragen aan het beantwoorden van deze vragen. Een voorbeeld van zo´n vraag is of de beoogde omvang van de koude-warmteopslag binnen het beleid en mogelijkheden past. Gegevens uit het landelijk grondwaterregister, dat via het INSPIRE thema Faciliteiten voor productie en industrie wordt ontsloten, zouden hier antwoord op kunnen geven.
Case
Als fictieve case is een groot industrieel bedrijf genomen dat wil uitbreiden met een bedrijfsgebouw. Het bedrijf is gelegen in de gemeente Zwolle, maar de uitbreiding vindt plaats op een perceel dat het grondgebied van de gemeente Dalfsen is.
Wabo
De provincie is het bevoegde gezag waar het bedrijf de noodzakelijke Wabo-vergunning (verandering) moet aanvragen. Behalve voor het aspect milieu geldt dit ook voor ook voor het bouwaspect. Alhoewel de uitbreiding binnen de begrenzing van het geluidgezoneerde industrieterrein blijft past de benodigde en aangevraagd bouwhoogte niet binnen de bestemmingsplaneisen. De gemeente heeft echter te kennen gegeven hieraan planologisch medewerking te willen verlenen.
Ter plaatse staat een aantal grote bomen die gekapt moet worden. Ook staat op dit perceel nog het oude bedrijfsgebouw waarop asbest golfplaten zitten. Het betekent dat het bedrijf ook voor de aspecten kappen en slopen een Wabo-vergunning nodig heeft. Tot slot wil het bedrijf een nieuwe uitrit realiseren op de provinciale weg.
Natuur
Het bedrijf is gesitueerd op circa 500 meter van een Natura 2000-gebied. Uit nadere beoordeling moet blijken of er ook een Natuurbeschermingswetvergunning nodig is. Verder is mogelijk een Flora- en Faunawetvergunning nodig. Bij de Wabo-aanvraag zal daarom een quick scan gevoegd moeten worden waaruit blijkt of er ter plaatse beschermde soorten voorkomen die voor één of meerdere schadelijke effecten gevoelig zijn.
Afvalwater
Als gevolg van de uitbreiding zal ook de afvalwatersituatie wijzigen. Zo zal de hoeveelheid verontreinigd afvalwater fors toenemen dat geloosd wordt op de riolering. Deze lozing wordt aangesloten op het Zwolse deel van het rioolstelsel. Daarnaast zal er ook sprake zijn van een lozing op oppervlaktewater omdat het op de terreinverhoging vallende regenwater afvloeit naar het naastgelegen Overijssels kanaal. Het Waterschap Groot Salland is hier de waterkwaliteitsbeheerder. Voor deze lozing moet bij het waterschap een vergunning aangevraagd worden.
Grondwater
Het bedrijf gebruikt in zijn procesvoering veel water. Als gevolg van de uitbreiding wil het bedrijf hiervoor grondwater gaan gebruiken. Een verzoek zal hiervoor bij de provincie worden ingediend. Tevens wil het bedrijf voor de verwarmingsdoeleinden een KWO-vergunning (Koude Warmte Opslag) aanvragen bij de provincie.
Ervaringen
Dalfsen en Zwolle waren ook deelnemers aan de pilot. Richard Pap, Vergunningverlener bij de gemeente Dalfsen, kijkt met tevredenheid terug op de pilot. “Het was goed georganiseerd en tijdens het overleg was er voldoende structuur. Ook was er een prima informatie-uitwisseling tijdens en rondom de pilot.” Tevreden is Pap ook over de bruikbaarheid van INSPIRE voor het proces van vergunningverlening. “Alhoewel door ons nu nog geen INSPIRE-gegevens worden gebruikt, is er wel degelijk potentieel. Het was in ieder geval nuttig om met alle betrokken partijen eens om de tafel te zitten en onze rollen in de keten, alsmede de informatieuitwisseling die hierbij nodig is, te bespreken. Volgens mij is het goed denkbaar dat de vergunningverlening door de ruimtelijke informatie gezamenlijk te gebruiken sneller, beter en eenvoudiger wordt.”
Onbekendheid
Ondanks die voordelen en dat potentieel is de term INSPIRE bij vergunningverleners tot nu toe niet echt bekend. Bij het toetsen van een aanvraag worden INSPIRE-gegevens niet of onbewust gebruikt. Toch worden er inmiddels genoeg thema’s geraadpleegd die in INSPIRE zouden kunnen passen, bijvoorbeeld op het gebied van bodem of beschermde gebieden. Het punt is dat deze gegevens vaak bekeken en ontsloten worden vanuit eigen beheerde informatiebronnen en –systemen. Redenen hiervoor zijn snelheid, beter zicht op actualiteit en kwaliteit van gegevens, aanvullende informatie of het leggen van combinaties met andere informatie en bewerkingen.
INSPIRE levert niet altijd één op één wat gebruikers voor specifieke gebruiksdoelen nodig hebben. Zo kan het gebeuren dat voor INSPIRE alleen de verplichte elementen van een dataset ontsloten zijn, maar alsnog extra velden nodig zijn. De bedoeling van de pilot was dan ook om dit soort gebruikswensen in beeld te brengen zodat gerichter het gesprek met de dataproviders kan worden aangegaan. Dat moet er toe leiden dat INSPIRE nog beter aansluit op de eisen en wensen die gesteld worden in het kader van de Omgevingswet. Dat het daarvoor de kwaliteit heeft, lijdt inmiddels geen twijfel meer.
Naast de gemeenten Dalfsen en Zwolle namen de provincie Overijssel, Waterschap Groot Salland, Regionale uitvoeringsdienst IJsselland en Geonovum deel aan de pilot.
De Europese richtlijn INSPIRE zorgt ervoor dat aan milieubeleid gerelateerde geo-informatie digitaal te vinden, bekijken en te downloaden is. Deze informatie is geordend in 13 basisgegevens en 21 thematische gegevens over leefomgeving. Veel van deze gegevens zijn, dankzij het Verdrag van Aarhus en de open data beweging, als open data te raadplegen. Nederlandse INSPIRE data vindt u via het nationaalgeoregister.nl
