Raad van State heeft zorgen over decentraal ‘hosten’ van verkiezingsuitslagen
Wanneer er voor een decentrale opzet van de uitslagprogrammatuur voor verkiezingen wordt gekozen, heeft de Kiesraad niet de mogelijkheid om de betrouwbare werking en beveiliging van de uitslagprogrammatuur op afstand te monitoren en in te grijpen als dat nodig is. Bovendien zijn er dan geen werkbare terugvalopties als er problemen zijn met de programmatuur. De handmatige terugvaloptie is eerder als ‘onwenselijk’ beoordeeld.
Kiesraad verantwoordelijk
Dat schrijft de Raad van State in een advies over een door het kabinet voorgestelde ontwerpbesluit tot wijziging van het Kiesbesluit in verband met de Wet programmatuur verkiezingsuitslagen. Die zou op 1 juli 2025 in werking moeten treden. Die programmatuur helpt gemeenten en centraal stembureaus om verkiezingsuitslagen tijdig en correct vast te stellen. Met de wet wordt de Kiesraad wettelijk verantwoordelijk voor het beheer en de beveiliging van de nieuwe uitslagprogrammatuur. De voorgestelde wijziging moet ervoor zorgen dat het gebruik van programmatuur bij de vaststelling van de verkiezingsuitslag betrouwbaar, veilig, transparant en controleerbaar is.
Decentrale ontsluiting
Maar de Raad van State wijst erop dat de wet weliswaar uitgaat van centraal ontsloten uitslagprogrammatuur, maar dat de mogelijkheid in zowel de wijziging als in het ontwerpbesluit is opengelaten om de programmatuur decentraal te ontsluiten. Reden hiervoor is, volgens het kabinet, dat niet zeker is of een centrale opzet altijd mogelijk is of zelfs helemaal niet kan worden aangeboden. In dat geval moet de programmatuur, net als nu, decentraal worden ‘gehost’, met de hierboven beschreven gevolgen van dien. De toelichting op het ontwerpbesluit gaat volgens het adviesorgaan onvoldoende in op de gevolgen van de decentrale opzet en het advies is om dat alsnog te doen.
Ruimere bevoegdheid dan noodzakelijk
Verder merkt de Raad van State op dat onvoldoende duidelijk is welke eisen concreet aan de programmatuur worden gesteld. ‘Het ontwerpbesluit geeft onvoldoende invulling en schrijft niet voor welke eisen de Kiesraad nog moet stellen. Dit doet afbreuk aan de kenbaarheid van de eisen en geeft de Kiesraad een ruimere bevoegdheid dan nu noodzakelijk is.’ Het advies is om de technische eisen concreter in het ontwerpbesluit op te nemen of in de toelichting in te gaan op de noodzaak om in het ontwerpbesluit op die punten ruimte te laten.
Lees ook:
