De roep om meer centrale regie bij digitalisering van de overheid wordt door complexe uitdagingen steeds luider, toch zijn er slechts vijf politieke partijen die expliciet pleiten voor een minister of ministerie van Digitale Zaken. Dat blijkt uit een analyse van de partijprogramma’s van iBestuur.
Dat partijen niets schrijven over een minister van Digitale Zaken hoeft niet gelijk te betekenen dat ze tegen zijn, maar het laat wel zien dat het centraliseren van digitalisering bij de overheid weinig prioriteit krijgt. Partijen lijken met het weglaten van plannen voor een minister van Digitale Zaken de eerdere oproep van de Adviescommissie ICT (AcICT) naast zich neer te leggen. De commissie beschreef in januari onder meer dat met ‘eigen’ minister van Digitale Zaken niet alleen het belang van digitalisering bij de overheid wordt onderkend, maar dat het ook zorgt voor betere digitale regie, realisatie, innovatie en digitale duurzaamheid.
Zeer complexe IT-uitdagingen
Een minister van Digitale Zaken zou bovendien een uitkomst kunnen betekenen voor de zeer complexe IT-uitdagingen die momenteel spelen. Het IT-beleid is momenteel erg versnipperd over vele overheidsorganisaties. Aangezien veel grote IT-projecten in het slop raken en de afhankelijkheid van Amerikaanse technologie pijnlijk duidelijk is geworden, klinkt de roep om meer eenheid van overheidsdigitalisering steeds sterker. De Nationale Digitaliseringsstrategie moet daarbij uitkomst bieden, maar voor genoeg budget en mandaat om de plannen daadwerkelijk uit te voeren lijkt een ‘eigen’ minister onmisbaar.
PvdA-GroenLinks, D66, NSC, Volt en SP beschrijven in hun partijprogramma’s plannen om een minister van Digitale Zaken aan te stellen, met een ministerie van Digitale Zaken. De overige partijen, waaronder VVD, CDA, BBB, PVV, JA21, ChristenUnie en SGP, maken in hun programma’s geen concrete voorstellen op dit gebied.
De vijf eerder genoemde partijen leggen in hun programma’s de nadruk op centrale coördinatie en regie voor digitalisering. Zo wil PvdA–GL een minister van Digitale Zaken en Koninkrijksrelaties die de overheids-ICT overzichtelijker maakt en met een Digitale Comptabiliteitswet de informatiehuishouding structureel verbetert. D66 wil een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie met een eigen begroting, om zowel digitale infrastructuur als maatschappelijke innovatiedoelen te coördineren. NSC pleit voor een volwaardig Ministerie van Digitale Zaken en Staatsmodernisering, naar Duits voorbeeld, om verkokering en bureaucratie tegen te gaan. De SP ziet digitalisering als zo bepalend in het dagelijks leven dat een aparte minister nodig is om regie te voeren, zowel binnen de overheid als op bredere maatschappelijke vraagstukken.
Volt wil dat er een minister van Digitale Zaken komt met een eigen ministerie van Digitale Zaken. ‘Het mandaat van dit ministerie is om de digitale infrastructuur, economische ontwikkeling, defensie, kennisontwikkeling en cybersecurity integraal aan te pakken. Op die manier bevorderen we onze digitale autonomie en versnellen we onze publieke innovatie.’
Versnippering tegengaan
De vijf partijen willen de huidige versnippering van digitalisering tegengaan, de uitvoering van ICT-projecten verbeteren, de informatievoorziening richting burgers efficiënter maken en Nederland internationaal beter positioneren. Ook kan een minister bijdragen aan samenhangende kaders rond ethiek en maatschappelijke impact van digitalisering. Een ‘eigen’ minister van Digitale Zaken heeft niet alleen budget, maar ook mandaat om beslissingen over digitalisering door te voeren. De staatssecretaris van digitalisering, die er nu is, is in de praktijk vaak tandeloos.
Overzicht van partijen
Partijen die pleiten voor een minister van Digitale Zaken:
- PvdA-GroenLinks
- D66
- NSC
- SP
- Volt
Partijen die geen minister van Digitale Zaken beschrijven in hun programma’s:
- VVD
- BBB
- CDA
- Partij voor de Dieren
- JA21
- PVV
- FvD
- ChristenUnie
- SGP
- 50Plus
- Denk
