De afgelopen maanden zijn we doodgegooid met tal van artikelen over hoe slecht het gesteld is met de uitvoering van ICT-projecten bij de overheid. Van welke kant je het ook bekijkt, de uitkomsten stellen teleur en daar moet wat aan gebeuren.
We komen uit een tijd waarin automatisering vooral werd ingezet door specialisten. De eerste computers waren letterlijk ‘vast’ geprogrammeerd. Ze waren zo gebouwd dat ze één taak heel efficiënt konden uitvoeren. Op 14 februari 1946, bijna zeventig jaar geleden, werd de ENIAC onthuld. Deze computer wordt beschouwd als de eerste voor meerdere doelen gebouwde elektronische decimale computer. Het programmeren van de ENIAC was erg complex. In deze beginperiode namen we ruim de tijd om specificaties uit te schrijven. Het laden van een ander programma bestond uit het opnieuw verbinden van de radiobuizen. Behoorlijk arbeidsintensief, maar het resultaat mocht er zijn. In plaats van vele uren deed de ENIAC een berekening in seconden.
ICT-behoeften veranderen, ook bij de overheid
In de loop der jaren zijn veel van deze aspecten flink veranderd. Computers zijn steeds kleiner en krachtiger geworden. Rekenkracht is overal en het benutten ervan wordt steeds eenvoudiger. Programmeertalen lijken steeds meer op natuurlijke taal of modelleren. De taken die computers uitvoeren raken de persoonlijke leefwereld, ook die van mij. Gisteren weer eens een rondje door het park gejogd. De bits en bytes vliegen je letterlijk om de oren. Muziek wordt gestreamd en je prestaties worden live gevolgd vanuit de cloud. Ook ICT binnen de overheid verandert, onder invloed van technische ontwikkelingen, nieuwe organisatievormen, maatschappelijke ontwikkelingen en ook de wettelijke wijzigingen. Al deze veranderingen hebben invloed op de ICT-producten en diensten waarmee organisaties hun werk doen.
Bij de commissie-Elias zijn al veel oplossingen langsgekomen om het probleem met ICT-projecten op te lossen. Zo moeten we denken in kleinere projecten, meer regie voeren en nieuwe werkwijzen omarmen. Hiermee is ICT steeds sneller aanpasbaar aan de nieuwe situatie. Dat klinkt mooi, maar toch is het niet zo eenvoudig als het klinkt. Het gaat om het succesvol combineren van deze ontwikkelingen en ook nee durven zeggen. Anders lopen ICT-projecten alle kanten op en is het maar hopen dat je op de goede plek uitkomt.
Meer XX in ICT!
Misschien is de oplossing wel veel eenvoudiger. Het oorspronkelijke programmeerteam van de succesvolle ENIAC bestond uit vrouwen. Die hebben meer ‘softskills’, combineren beter, werken beter samen en zijn volgens minister Bussemaker ook beter opgeleid. Stuk voor stuk hele waardevolle eigenschappen die helpen om ICT-projecten succesvoller te maken. En zo sluiten we vanuit het bedrijfsleven dan toch weer af met ons eigen belang. Zoals minister Bussemaker zei “Laat duidelijk zijn dat bedrijven meer moeten doen dan ze nu doen. Dat is in hun eigen belang.” Laat mij alvast een voorschot nemen: vrouwen, overweeg een baan in de ICT!
Sander de Graaf houdt zich als programmamanager Business Development & Innovatie vooral bezig met visievorming en het productbeleid om de dienstverlening van gemeenten over meerdere kanalen aan burger en bedrijf te optimaliseren. Speciale aandacht gaat daarbij uit naar zaakgericht werken en meerkanaals dienstverlening. Momenteel is hij nauw betrokken bij het ontwikkelen van de visie van Centric op de dienstverlening van lokale overheden, te weten ‘Het verbinden van een compacte en nabije overheid’.
