Spelen met technologie voor een superslimme samenleving

In de IT-wereld is Industry 4.0 een begrip. Het is een verwijzing naar de vierde industriële revolutie: de volgende stap na de recht-toe-recht-aan automatisering van productieprocessen, waarin alle systemen en apparaten met elkaar worden verbonden. Innovatieve technologieën, zoals rond het Internet of Things, 5G, kunstmatige intelligentie, robotisering en immersieve gebruikersinterfaces, spelen hierbij een sleutelrol. De resultaten spreken tot de verbeelding: een veel efficiëntere productie, een meer verantwoorde ecologische voetafdruk, een makkelijkere aanpasbaarheid en betere, meer doelgerichte producten voor een groter klantenbestand.
Wat als we de principes van Industry 4.0 zouden toepassen op de samenleving als geheel? In Japan werd daarvoor de term Society 5.0 gelanceerd: een samenleving waarin de grens tussen mensen en technologie vervaagt en de fysieke en digitale wereld met elkaar verknoopt zijn. Alles voor het goede doel: een superslimme samenleving kent een hogere kwaliteit van leven voor meer mensen, houdt optimaal rekening met de ecologische impact, haalt het uiterste uit de beschikbare middelen, ontwikkelt de economie op een duurzame manier, en beweegt soepel mee met wat voor verstoringen of kansen zich ook aandienen.

De Society 5.0-muren

Bij de introductie van Society 5.0 worden vijf ‘muren’ onderkend die moeten worden doorbroken, op weg naar een slimme samenleving. Ze komen ons ook vanuit de Nederlandse context niet geheel onbekend voor:
1. De Muur van Ministeries en Departementen. Te door­breken door een gedragen visie en strategie op nationaal niveau. Eensgezindheid en samenwerking zijn cruciaal binnen de overheid.
2. De Muur van Wet- en Regelgeving. Te doorbreken door eenduidige maatregelen op gebieden zoals het delen en gebruiken van data, het vereenvoudigen van innovatie en intellectueel eigendomsrecht.
*3. De Muur van Technologieën. *Te doorbreken door het actief stimuleren en toepassen van nieuwe technologieën en het ondersteunen van de juiste voorzieningen voor R&D.
4. De Muur van Mensen. Te doorbreken door een nadruk op brede digitale educatie, evenals door het opbouwen van gespecialiseerde competenties – bijvoorbeeld op het gebied van kunstmatige intelligentie.
5. De Muur van Sociale Acceptatie. Te doorbreken via het bouwen van sociale consensus binnen de bevolking voor de visie, en het adresseren van de ethische en emotionele impact van de verschuivende rollen van mens en technologie.

TechnoVision: een muurbreker en bruggenbouwer

Als technologie zo’n integraal onderdeel gaat uitmaken van het dagelijks leven van letterlijk iedereen binnen een superslimme samenleving, dan is het inderdaad hoog tijd om een aantal muren te slechten. Het vraagt om een andere aanpak van technologiegestuurde verandering, een aanpak die technologische innovaties veel meer toegankelijk maakt voor een grote diversiteit aan mensen, in plaats van het ondoordringbare domein te zijn van ingewijde experts.
TechnoVision is een voorbeeld van zo’n aanpak. Dit (Engelstalige) document bevat een actueel overzicht van 37 verschillende technologietrends op gebieden als IT-infrastructuur, applicaties, data en kunstmatige intelligentie, proces­management en robotisering, gebruikersinterfaces en platforms voor samenwerking. De stijl waarin de trends zijn beschreven is kort, bondig en gelardeerd met voorbeelden.

Superslim

Er valt veel meer rond de superslimme samenleving te ontdekken, maar voor een echte doorbraak in het volledig omarmen van technologie moet een aantal barrières worden genomen. Veel daarvan is afhankelijk van het toegankelijker maken van technologie voor een grotere diversiteit aan mensen. Een raamwerk zoals TechnoVision biedt niet alleen een aanstekelijke structuur voor het sneller begrijpen van cruciale innovaties en trends, maar is ook een hulpmiddel voor opleiden en het verhogen van kennis. Het allerbelangrijkste is echter misschien wel dat het de betrokkenen uitnodigt om zelf, actief aan de slag te gaan met de bouwblokken van Society 5.0. Waarin je zelf participeert, accepteer je ook veel makkelijker. Superslim, eigenlijk.

Ron Tolido is Chief Technology Officer van Capgemini’s Insight & Data global business line. Hij is de hoofdauteur van de jaarlijkse TechnoVision trendpublicaties en zoekt met internationale klanten naar innovatieve doorbraken.

Erik Hoorweg is verantwoordelijk voor de Publieke Sector binnen Capgemini Invent. Hij zoekt naar de verbinding tussen maatschappelijke vraagstukken en de waarde die nieuwe technologieën kan toevoegen.

TechnoVision 2021

TechnoVision 2021 beschrijft 37 verschillende technologie­trends die alle op zich een drijvende kracht kunnen zijn bij de ontwikkeling van een superslimme samen­leving. We pikken er een paar uit die regelmatig opduiken:

Simply the edge
Als zelfs alledaagse voorwerpen aan de randen (de ‘edge’) van het internet met elkaar kunnen communiceren, biedt dit fascinerende nieuwe mogelijkheden, bijvoorbeeld op het gebied van superslimme steden.

Crazy data train
Actuele, overal beschikbare, veilige en betrouwbare data zijn het onbetwiste fundament voor de superslimme samenleving. Innovaties hebben bijna alle belemmeringen rond opslag en toegankelijkheid nu weggenomen.

How deep is your math
De nieuwe generatie kunstmatige intelligentie (onder andere gebruikmakend van ‘deep learning’) zorgt voor uiterst accurate voorspellende en voorschrijvende algoritmes op tal van toepassingsgebieden.

Reality bytes
Immersieve gebruikersinterfaces, bijvoorbeeld virtual reality (VR) of augmented reality (AR), maar ook chatbots en stemassistenten, maken toegang tot data en applicaties veel makkelijker voor veel meer mensen.

Use the 5G Force, Luke
Het mobiele 5G-netwerk biedt niet alleen meer bandbreedte voor smartphones. Als veel meer apparaten via 5G worden verbonden, leidt dit tot een gloednieuwe generatie van krachtige toepassingen.

Rock robot rock
Door het ‘robotiseren’ van handmatige processen – vaak nu een interactie tussen mens en scherm – wordt saai, herhaalbaar werk sneller en effectiever uitgevoerd. Dat opent de weg naar meer creativiteit en voldoening