Struisvogels lieten het stroomnet vollopen
Het Nederlandse stroomnet is zo verstopt dat niet alleen de energietransitie, maar intussen ook de economie en het dagelijks leven erdoor worden verstoord. Struisvogels lieten het stroomnet vollopen, zo onthult een reconstructie van de nationale netcongestie in de Volkskrant. Op ontluisterende wijze kwam een drietal klassieke valkuilen samen.
1. Blinde vlekken
Eén van de meest invloedrijke denkfouten is WYSIATI: What You See Is All There Is. Oftewel: onderschatting van het onzichtbare. Terwijl fysieke knooppunten en infrastructuur (snelwegen, stations, luchthavens) alle aandacht krijgen, hebben we weinig oog voor de complexe infrastructuur die nodig is voor de transport van data en stroom. Terwijl deze infrastructuur (zeekabels, datacenters, onderstations, hoogspanningskabels) onmisbaar is voor bijna alles wat we dagelijks doen. En voor alle opdrachtjes die we massaal invoeren in ChatGPT natuurlijk.
Een andere blinde vlek is het schrijnende gebrek aan cijfers over de capaciteit en het gebruik op het elektriciteitsnet. Dit staat inzicht, sturing en planning in de weg, met als gevolg giswerk, foutieve extrapolaties en papieren tijgers.
2. Bestuurlijke reflexen
Leuk, een klimaatakkoord en gaaf, die energietransitie, MAAR het moet natuurlijk wel ‘haalbaar en betaalbaar’ blijven. Dit politieke credo stond de noodzakelijke investeringen in het stroomnet steeds in de weg. Wie hierop wees werd weggewuifd: nu even niet.
En handig die slimme meters, MAAR de energiedata zijn natuurlijk wel eigendom van de consument en mogen dus niet zomaar worden uitgelezen.
Omdat urgente deelbelangen leidend werden aan de ronkende klimaattafels verdween het algemeen belang stilzwijgend onder tafel.
3. Bezweringsformules
Zoals altijd bij gevoelige discussies en hoofdpijndossiers gaat “tovertaal” een rol spelen. Verzwaring van het stroomnet zou niet nodig zijn als het net maar ‘slimmer en flexibeler’ zou worden.
En uiteraard zou met ‘slimme innovaties en nieuwe technologie’ veel bereikt kunnen worden, zo luidde de wens als vader van de gedachte.
Er is allemaal bijzonder weinig van terecht gekomen omdat je met slimheid nu eenmaal niet alles kan oplossen. Voor resultaat heb je bijvoorbeeld ook scherpe keuzes en functionele soberheid nodig.
Hoe nu verder?
In ieder geval geen nieuw rapporten en extra overlegstructuren. Wel een toekomstvisie die zorgt voor bundeling van digitale technologie en schone energie op strategische locaties. En een concreet uitvoeringsplan onder regie van het Rijk, met een hoofdrol voor de spelers die aan de knoppen kunnen draaien om het stroomnet te ontlasten. Zoals netbeheerders en digitale infrastructuur partijen. Deze kunnen een proefproject starten dat de verlamming doorbreekt en nieuw handelingsperspectief biedt.
Aan de slag!
Lees ook:
