Vakmanschap en lifecyclemanagement grootste hordes bij ICT-plannen rijk

Het rijk wil meer inzicht en transparantie te creëren in de voortgang en uitgaven van ICT-projecten. | Beeld: Shutterstock

De staatssecretaris van Digitalisering stuurde 8 november een brief aan de Tweede Kamer over de meerjarige, departementale informatieplannen. De Kamer had haar eerder gevraagd de plannen te coördineren en deze uniform en gelijktijdig openbaar te maken. De vergelijkbaarheid tussen plannen bleek echter een lastige klus omdat er geen vast format gold voor het opstellen van de informatieplannen. Voor de komende jaren wordt een vast format vastgesteld en doorgevoerd.

I-vakmanschap

Ambities genoeg, maar het gebrek aan gekwalificeerd personeel lijkt een groot probleem te worden om deze te kunnen realiseren. Alle departementen richten hun pijlen op I-vakmanschap. Er wordt Rijksbreed gewerkt aan het aantrekken én vasthouden van gespecialiseerd personeel, maar ook aan het vergroten van kennis en kunde op het gebied van digitalisering van niet I-personeel. Er worden expertpools opgezet en speciale opleidingscenters ontwikkeld. Ook is er veel aandacht voor bijscholing van zittende ambtenaren en ook bestuurders. ‘Grondige kennis van de kansen en risico’s van digitalisering is onontbeerlijk bij het nemen van beleidsbeslissingen en dit is terug te zien in de prioriteiten die raken aan I-vakmanschap,’ schrijft de staatssecretaris.

Ambities

Als het gaat om ambities stelt de staatssecretaris in haar Kamerbrief vier prioriteiten voor de komende jaren:

• Digitale weerbaarheid en privacybescherming; Rijksbreed wordt ingezet op Red Teaming, waarbij systemen en organisaties met geplande aanvallen worden getest op zwakheden en kwetsbaarheden. Daarbij worden uitbreiding van de computer emergency response teams (CERT) en cyber security incident response teams (CSIRT) genoemd. Ook de expertise op het gebied van informatiebeveiliging en het opleiden van weerbare en bewuste medewerkers krijgt veel aandacht.
• Duurzaam toegankelijk maken van overheidsinformatie; dé noodzakelijke voorwaarde voor een transparante overheid. De actielijnen van Open op Orde komen veelvuldig terug in de informatieplannen van departementen. Zo gaan Algemene Zaken en Defensie de documentmanagementsystemen verbeteren. Bij Financiën wordt gewerkt aan een generiek platform voor document- en archiefbeheer.
• Gebruik van data en algoritmen; Voor kansenbenutting en risicobeheersing wordt Rijksbreed de governance van data beter geregeld met kaders en richtlijnen, een hechtere datacommunity en door het opnemen van taken en rol van een Chief Data Officer
  in het Besluit CIO-stelsel.
• Samenwerking markt-overheid; Om diensten te innoveren gaat onder andere het ministerie van Defensie samenwerken met kennisinstellingen, industrie, NAVO en EU. Economische Zaken en Klimaat zet in op innovatielabs waarin ze samenwerken met het bedrijfsleven en onderzoeksinstituten.

Lifecyclemanagement

Diensten en applicaties vragen om een strakke beheerorganisatie, stelt Van Huffelen. Dan biedt ruimte voor vernieuwing. Als voorbeeld noemt ze de Digitale Snelweg Douane, die de komende jaren gebouwd wordt bij het ministerie van Financiën. Buitenlandse Zaken heeft projecten als Front Office Back Office (FOBO), Grenzen en Veiligheid en Loket Buitenland opgenomen in het informatieplan. Om meer grip te krijgen op de voortgang van ICT-projecten werkt het ministerie van Economische Zaken en Klimaat aan betere managementinformatie met een concerndashboard over financiën, operationele kosten, subsidies en personeel. ‘Dit sluit aan bij de rijksbrede beweging om meer inzicht en transparantie te creëren, onder andere met het Rijks ICT-dashboard.’

Rijks ICT-dashboard

Dit Rijks ICT-dashboard moet inzicht gaan geven in de kosten van grote ICT-projecten, waarin ook de kosten voor beheer/onderhoud en vernieuwing zijn meegenomen. Dat is nog een klus op zich. Hiervoor moeten namelijk eerst de kosten per ministerie vergelijkbaar gemaakt worden. Vervolgens moet de boekhouding aangepast worden, zodat gegevens op dezelfde wijze worden vastgelegd en inzichtelijk kunnen worden gemaakt. De staatssecretaris meldt dat ook de IT-kosten van Zbo’s straks gepresenteerd gaan worden op het Dashboard.

Financiering

Via een motie had de Tweede Kamer de staatssecretaris gevraagd om vóór november inzicht te geven in de budgetten voor digitalisering (onder andere IV-plannen van departementen, uitvoeringsorganisaties en toezichthouders op het gebied van digitalisering en stimuleringsprogramma’s). De Kamer wilde een integraal overzicht hiervan hebben. Dat is er echter nog niet. Van Huffelen meldt dat ze hier met de CIO’s en het ministerie van Financiën aan werkt. Wel kan ze voor de begrotingsbehandeling in 2023 een eerste overzicht van geoormerkte budgetten voor digitalisering ophoesten. ‘Van langere adem is de exercitie om meer inzicht te krijgen in de digitaliseringscomponent in de rijksbegroting,’ schrijft ze. Ze gaat met de CIO’s en het ministerie van Financiën een plan maken voor de planning- en controlcyclus voor digitalisering. De Kamer moet hier echter nog een jaar op wachten. Ze verwacht dit in het vierde kwartaal van 2023 pas te kunnen presenteren.

Klik HIER voor de Kamerbrief Rijksbrede beschouwing op de meerjarige, departementale informatieplannen