Veel beslisnota’s nog niet leesbaar voor blinden en slechtzienden
Bijna een kwart van de beslisnota’s, openbaar gemaakt door ministeries, voldoet niet aan de eis om documenten “voorleesbaar” te maken, zodat deze ook toegankelijk zijn voor mensen met een visuele beperking. Opmerkelijk is dat vooral de ministeries van SZW en VWS slecht scoren. ‘Genant genoeg zijn dat net de twee departementen waar je de grootste kennis verwacht over mensen met een visuele beperking’, constateren Guido Enthoven van het Insituut voor Maatschappelijke Innovatie en Erik Saaman van het Nationaal Archief. Samen repen ze vorig jaar de FAIR beslisnota challenge uit.
‘FAIR publiceren is heel erg vergelijkbaar met er niet voor zorgen dat iemand met een rolstoel je gemeentehuis gewoon in kan. Een deel van de bevolking wordt daarmee buitengesloten van informatie’, schrijft Maarten Marx. ‘Het onderwerp staat wel op de agenda bij bestuursorganen, maar lijkt toch heel vaak ondergeschikt aan andere dingen.’
Marx wil het komende halfjaar aandacht gaan besteden aan de WCAG richtlijnen en op vergelijkbare manier als voor die beslisnota’s gaan opmeten hoe het zit bij alle Woo-documenten, dit op de kaart te zetten, en te laten zien hoe eenvoudig het is om WEL toegankelijk te worden. Daarnaast werken we aan PDF reparatie software zodat visueel gehandicapten die informatie toch tot zich kunnen nemen.
Wet hergebruik overheidsinformatie
De overheid heeft zich met de Wet hergebruik overheidsinformatie ten doel gesteld om haar documenten goed te publiceren. Dit betekent onder andere dat elk document terug te vinden is door te zoeken op woorden of frase’s die in het document voorkomen, dat een computer het correct kan voorlezen, en meer algemeen dat die documenten herbruikbaar zijn. Deze volkomen redelijke eisen gaan op voor elk Word document dat bewaard wordt als een PDF bestand. Toch voldoet bijna een kwart van de beslisnota’s, openbaar gemaakt door ministeries, hier niet aan, constateren de onderzoekers. ‘Deze stukken zijn dus niet meer terug te vinden en voorleessoftware zal betekenisvol zwijgen. Over de jaren 2023 en 2024 gaat dit om zo’n 3.500 beslisnota’s.’
Onderstaande tabel verdeelt alle beslisnota’s van de departementen over deze 5 FAIRiScore waardes. De getallen op de x-as zijn percentages. De aantallen rechts geven het aantal nota’s per departement.
FAIRiScore
Om het probleem pakkend zichtbaar te maken hebben ze de FAIRiScore ontwikkeld, die net als de bekende NutriScore 5
waardes van goed naar slecht heeft.
- Documenten die gewoon vanuit Word naar PDF zijn omgezet, of vergelijkbaar, krijgen de beste (groene) score A.
- Documenten die zijn uitgeprint en ingescand op het kopieerapparaat naast de koffiemachine krijgen de op één na beste (lichtgroene) score B.
- Scores C en D zijn voor documenten hiertussen waarbij een deel van de tekst nog correct machine(voor)leesbaar is en een ander deel niet
- De slechtste (rode) score E krijgen documenten die niets meer zijn dan een rij foto’s van bladzijdes tekst. Zulke documenten zijn niet meer terug te vinden en kunnen niet voorgelezen worden.
Lees ook:
