Het heeft mij verbaasd, dat bij sommigen het idee leeft dat maar weinig onderdelen van de digitale infrastructuur vitaal voor onze maatschappij zouden zijn.
Aan het eind van de 17e eeuw schreef de Spaanse filosoof Baltasar Gracián: “Mensen met één doelstelling en thema plegen vermoeiend te zijn”. De voorzitter van de VNG-commissie die zich met de digitalisering van (de dienstverlening van) de overheid bezig houdt, Franc Weerwind (burgemeester van Almere) wees me op deze voor mij nog niet ontdekte wijsgeer.
In zijn ‘orakel van de rede, de kunst van de voorzichtigheid’, houdt hij onder andere aan ons voor, dat een kernachtige samenvatting meer effect heeft dan een massa bijkomstigheden. Voor mij is deze aanbeveling niet zo eenvoudig op te volgen, want ik heb de neiging mijn boodschap over de nationale en vitale digitale infrastructuur steeds weer aan ieder die het aangaat voor te houden. En ik weet dat dat behoorlijk vermoeiend is. Maar het is een noodzakelijke passie. Want we hebben kennelijk nog steeds niet door hoe vitaal de digitale infrastructuur van de overheid is. En dat we dus (!) moeten investeren in de versterking ervan, in de verdere doorontwikkeling en in de innovatie.
Een vermoeiende boodschap, maar afgelopen week bleek bij een kortstondig uitvallen van onder ander DigiD en Digipoort, dat we deze functionaliteiten in de huidige informatiemaatschappij niet meer kunnen missen, géén dag! Moeilijk in te schatten wat het de maatschappij kost als er niet meer ingelogd kan worden bij de Belastingdienst of UWV en wat het kost als goederen in de Rotterdamse haven of op Schiphol niet meer kunnen worden ingeklaard. Maar het wordt steeds duidelijker, dat naast de bekende en erkende vitale infrastructuur in Nederland (energievoorziening, bruggen- en sluizenbeheer om maar twee willekeurige te benoemen) er een nationale vitale digitale infrastructuur is bijgekomen. Om dié infrastructuur veilig te stellen en de voortdurende continuïteit te verzekeren is geld nodig. Ook hier is het weer een overduidelijke en vaak vermoeiende boodschap: digitalisering van de overheid vraagt om ‘fondsen’.
Interessant in dit verband is de uitspraak in de USA, dat de systemen die worden gebruikt voor de verkiezingen als vitaal zijn aangemerkt. Vanuit cyberveiligheid – zo is gemeld – zal daar extra aandacht aan worden gegeven. Voor onze democratieën een volstrekt begrijpelijk uitgangspunt. En zeker als steeds meer bekend wordt over de cyberaanvallen, die kennelijk bedoeld zijn om onze staatsvorm te ondermijnen. Het heeft mij verbaasd, dat bij sommigen het idee leeft dat maar weinig onderdelen van de digitale infrastructuur vitaal voor onze maatschappij zouden zijn. Weer op het gevaar af me niet te houden aan de wijsheden van Gracián, zou ik er op willen wijzen dat als ons stelsel van basisregistraties blokkeert, als DigiD niet meer integer is, als de digitale communicatie tussen overheid en burger niet meer functioneert, als de digitale systemen van de overheid worden gecorrumpeerd, er een groot probleem in Nederland is. Het wordt tijd de put te dempen vóór het kalf verdronken is.
