Hackathon Notificatieservices

Beeld: VNG Realisatie

Een notificatie is een ander woord voor een melding. Een reden voor een notificatie is bijvoorbeeld een plaatsgevonden verhuizing, een persoon die is overleden of een vergunning die is verleend. Met het project Notificatieservices willen we toe naar meer gestandaardiseerde notificatieprocessen binnen de hele Nederlandse overheid. Op een manier die toekomstbestendig is en past bij een van de doelen van Common Ground: maak maximaal gebruik van brongegevens.

Een gebeurtenis, zoals een plaatsgevonden verhuizing, kan interessant zijn voor een of meer belanghebbenden (de verhuisde inwoner, maar het kan bijvoorbeeld ook de afdeling Werk en Inkomen van de gemeente zijn). Om die ervan op de hoogte te kunnen stellen heb je afspraken en standaarden nodig.

‘Omdenken’ van gegevens naar gebeurtenissen

“Dat is het doel van het project Notificatieservices,” vertelt Gershon Janssen, enterprise architect bij VNG Realisatie. “Waarbij we willen ‘omdenken’ van gegevensgericht naar gebeurtenisgedreven werken. Het is namelijk niet alleen een technische operatie. Want hoe kom je van een klassiek mutatiebericht naar een notificatie over een gebeurtenis? Een adresmutatie biedt als ‘kaal’ gegeven niet veel informatie. Is iemand daadwerkelijk verhuisd, of is de mutatie een gevolg van een gemeentelijke herindeling? Het volgende is waar gebeurd: een inwoner werd afgesloten van gas en licht omdat hij verhuisd zou zijn, terwijl in werkelijkheid de straatnaam was veranderd. Dat geeft goed aan waarom alleen gegevensgericht werken niet volstaat, en we ook meer gebeurtenisgedreven moeten kunnen werken.”

Hackathon

Om de transitie naar beter gebeurtenisgedreven werken te kunnen realiseren, moeten de randvoorwaarden in kaart gebracht worden, afspraken worden geformuleerd (bijvoorbeeld over privacy!), knelpunten in kaart gebracht worden, enzovoort. Dat proces is nog in volle gang, maar intussen is er al een eerste conceptversie van een berichtenstandaard voor notificeren opgeleverd. “Omdat we maximaal aan wilden sluiten bij wat er op dit gebied wereldwijd gebeurt, kwamen we uit bij CloudEvents: een specificatie voor het kunnen uitwisselen van gebeurtenisinformatie met gebruik van verschillende formaten, protocollen en patronen. Dus vooral geen wielen uitvinden die al uitgevonden zijn, maar voortbouwen op wat al ontwikkeld is en in de praktijk wordt gebruikt”, zo zegt Ad Gerrits, informatiearchitect bij VNG Realisatie.

De concept berichtenstandaard is in de praktijk beproefd tijdens een hackathon die VNG Realisatie van 1 tot en met 5 november 2021 organiseerde. Een mooie mix van overheids- en marktpartijen [zie kader] ging aan de slag met een casus die was ingebracht door gemeente Súdwest-Fryslân. De casus betrof de aanvraag van een bouwvergunning en zoomde in op drie afzonderlijke use cases.

Bevindingen

Uitgangspunt van het voorbeeld waaraan de gebeurtenissen werden opgehangen was de aanvraag van een bouwvergunning die nog niet compleet was.

• In use case 1 was de situatie als volgt: de aanvrager heeft de benodigde aanvullende informatie per post opgestuurd naar de gemeente. De behandelende gemeentelijk specialist moet geïnformeerd worden dat er nieuwe documenten beschikbaar zijn gekomen bij de zaak waar hij mee bezig is. Met een ter plekke ontwikkelde sleeptool (door WeAreFrank) kon de medewerker het document toevoegen aan het zaakdossier waarna, met gebruik van de concept berichtstandaard, succesvol notificaties werden verstuurd aan onder andere de behandelend ambtenaar.

• In use case 2 ging het om het perspectief van de inwoner, in dit geval de aanvrager van de vergunning. De vergunning is inmiddels verleend en dat moet via mijnoverheid.lopendezaken aan de aanvrager gemeld worden. Oftewel: de burger wil geïnformeerd worden zodra de status van (een bepaald type) zaak wijzigt. Net als bij use case 1 zorgde de berichtenstandaard ervoor dat er een gestandaardiseerde notificatie kon worden aangemaakt richting MijnOverheid. Ook is met Logius met succes beproefd hoe een notificatie naar de BRP verloopt.

• Bij use case 3 is de vergunning verleend, en woont de aanvrager inmiddels in zijn nieuwe woning. Nu moeten alle gemeentelijke afdelingen waarvoor dit van belang kan zijn hiervan op de hoogte worden gebracht. Dit is beproefd met de SaaS-applicatie Begraven van Centric met als vraag: kan een gestandaardiseerd gebeurtenisbericht worden verwerkt door een vakapplicatie (buiten het gemeentelijk netwerk)? Dit bleek prima te kunnen met de concept berichtstandaard.

Metrokaart

De uitkomst van de vijfdaagse hackathon was zeer veelbelovend. Het bleek ook naadloos te passen bij de ontwikkeling binnen de overheid om vaker gestandaardiseerd te werken met API’s. Onderstaande ‘metrokaart’ laat zien welke leveranciers en notificatiestromen er tijdens de hackathon zijn gerealiseerd. De eerste stappen zijn dus positief maar er zijn nog veel vervolgstappen nodig. “Voor de verdere ontwikkeling kunnen we alle beschikbare denk- en doekracht gebruiken. Ik nodig iedereen die geïnteresseerd is en/of kan bijdragen uit om aan te sluiten bij de community rond notificatieservices, zodat we dit samen verder kunnen brengen.”

Hackathon

Deelnemers aan de hackathon waren VNG Realisatie, Gemeente Súdwest Fryslân, Logius, Centric, Enable-U, Maykin Media, WeAreFrank.
Verder kijken

Wij hebben het jaar 2021 kunnen afsluiten met het afronden van de onderzoeksfase. De resultaten kunt u hier terugvinden:
– Community (proces documentatie, presentaties tijdens community bijeenkomsten)
– Overzicht deliverables (technisch en functionele handreikingen)