Digital Decade is een Europees programma dat als gids moet dienen voor de digitale transformatie van de Europese Unie in 2030. Aan de basis hiervan ligt veel wet- en regelgeving die ook gemeenten raakt. Een impactanalyse van de VNG geeft op hoofdlijnen de impact weer.
Tussen nu en 2026 krijgen gemeenten te maken met 13 nieuwe regelgevende initiatieven op het gebied van digitalisering. | Beeld: Shutterstock
Belangrijkste punt: de wetten moeten in samenhang worden bekeken, niet afzonderlijk. Tussen nu en 2026 krijgen gemeenten te maken met 13 nieuwe regelgevende initiatieven op het gebied van digitalisering. Met deze initiatieven (hier gemakshalve ‘wetten’ genoemd) wordt de digitale toekomst van Europa vormgegeven. De wetten hebben rechtstreekse impact op de digitaliseringsopgave van gemeenten. VNG wil nu die impact al in beeld hebben en maakte daarom de Analyse samenhang Europese Digitale wetgeving.
Samenhang tussen wetten
Het document biedt in de eerste plaats overzicht. De wetten zijn gegroepeerd in 8 categorieën. Per wet wordt aangegeven of die impact heeft op security, communicatie, organisatie besturing en control, organisatie toezicht en handhaving, personeel, administratieve organisatie, informatievoorziening en/of juridische zaken. De wetten kennen een onderlinge samenhang, een wet kan in meerdere categorieën vallen en moet daarom in samenhang met de anderen worden bekeken.
Een deel van de wetten is al van kracht.
Interbestuurlijke complexiteit
De analyse maakt daarom de vertaling naar de effecten op de digitale infrastructuur die een gemeente ingericht moet hebben om succesvol te kunnen zijn. Hierbij is sprake van organisatorische complexiteit vanwege de onderlinge afhankelijkheden tussen verschillende overheidslagen. Gemeenten zijn voor het uitvoeren van sommige taken afhankelijke van landelijke voorzieningen. Deels moet nog bepaald worden wie waarvoor verantwoordelijk is. Daarom is een interbestuurlijke strategie nodig waarin rollen en verantwoordelijkheden helder zijn belegd.
Begin nu
Een deel van de wetten is al van kracht. Zoals de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG), de Cybersecurity Act en Payment Services Directive 2 (PSD2). De planning van de EU is dat voor eind 2026 de rest van de wetten ook actief wordt. Ervaringen met de AVG leren dat voorbereiding belangrijk is. Wat voor gemeenten nu telt is bewustwording, kennisverzameling en een gevoel van urgentie. Het lezen van de impactanalyse kan een goede start zijn. De VNG werkt dit in de komende tijd uit in een aanpak. Daarbij richten we ons aan de ene kant op het ondersteunen van gemeenten en zoeken aan de andere kant de interbestuurlijke samenwerking met het rijk.
