Het programma voor de invoering van de Europese Digitale Identiteit (EDI) in Nederland dreigt vast te lopen, dat schrijft het Adviescollege ICT-toetsing in een nieuw advies aan staatssecretaris Eddie Van Marum (Digitalisering). Hoewel het ministerie van Binnenlandse Zaken de afgelopen jaren een eigen EDI-wallet ontwikkelde en daarmee ervaring opdeed, blijft de inrichting van het bredere EDI-stelsel ernstig achter.
Volgens het adviescollege ontbreekt het aan een werkend fundament van rollen, afspraken, diensten en voorzieningen dat noodzakelijk is om de digitale identiteit veilig en betrouwbaar te kunnen gebruiken. Het programma heeft onvoldoende capaciteit, de financiering is versnipperd en beperkt, en de samenwerking met cruciale partijen als de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens en de Kamer van Koophandel is ontoereikend.
Ook plaatst het adviescollege vraagtekens bij de strategie van het ministerie. Het huidige programmaplan kiest voor een minimale invulling van de Europese verordening en reikt niet verder dan 2025, terwijl de deadline eind 2026 ligt. Daarmee is onzeker of Nederland tijdig klaar zal zijn om burgers en bedrijven een wettelijk vereiste EDI-wallet aan te bieden.
Baten laten lang op zich wachten
Er wordt op dit moment gewerkt aan de startnotitie van de Uitvoeringswet, maar er gebeurt niets rondom het het faciliteren van de ontsluiting van authentieke bronnen, zoals bijvoorbeeld voor diploma’s en vergunningen. ‘Dat betekent dat niet alleen de realisatie van een volledig werkend stelsel, maar ook de realisatie van baten voor burgers en bedrijven langer op zich laten wachten’, aldus de AcICT.
Er wordt zodoende te weinig gestuurd op de maatschappelijke baten die de EDI-wallet kan opleveren. AcICT wijst verder op het risico van verwarring bij gebruikers, omdat de samenhang met bestaande middelen als DigiD en eHerkenning onduidelijk is. Ook ontbreekt een uitgewerkte aanpak om burgers, publieke organisaties en private partijen te laten profiteren van de voordelen, zoals minder administratieve lasten en grotere regie over eigen gegevens.
Drie ingrepen
Het Adviescollege adviseert drie ingrepen: versterking van het programmateam en de betrokkenheid van uitvoerende partijen, inrichting van het stelsel met oog voor zowel publieke als private toepassingen, en een realistische planning die ook de benodigde wetgeving meeneemt. Zonder die aanpassingen dreigt de invoering van de digitale identiteit niet alleen te stagneren, maar ook de potentiële economische voordelen voor Nederland en de EU mis te lopen. AcICT heeft een vervolgonderzoek voorgesteld voor begin 2026, om een advies uit te kunnen brengen naar de inrichting van de ICT-voorzieningen in het EDI-stelsel als geheel.
Lees meer:
