“Wen er maar aan” zei de minister

“Wen er maar aan”, zei minister Van Weel van Justitie en Veiligheid in reactie op de netwerkstoring afgelopen week bij Defensie. Het zijn bijna dystopische woorden als je bedenkt wat het effect is van zo’n storing, zowel maatschappelijk als economisch. Lichtpuntje is de timing, waardoor de storing een niet te missen pleidooi is voor extra aandacht voor ICT en digitalisering in het regeerprogramma waar nu aan gewerkt wordt.

De verwevenheid tussen het digitale en fysieke leven is de laatste jaren zo snel gegaan dat het onderscheid nauwelijks te maken is. Kwetsbaarheden in de digitale wereld hebben direct gevolg in de fysieke wereld. Dit besef is gelukkig op de meeste plaatsen inmiddels doorgedrongen en er is flink geïnvesteerd in bijvoorbeeld beveiliging en digitale weerbaarheid. Toch zijn er grote zorgen, bijvoorbeeld over de aanstaande bezuinigingen.

Begin deze zomer gaf het ministerie van Binnenlandse Zaken al aan te vrezen voor de veiligheid als gevolg van mogelijke bezuinigingen op de ICT-dienst van de Rijksoverheid. Maar zelfs zonder bezuinigingen is er werk aan de winkel, zeker met de verwachte uitstroom als gevolg van de vergrijzing. Niet voor niets is het aantrekken van nieuw technisch talent een van de speerpunten van het manifest ‘Herprogrammeer de overheid’ dat net voor de zomer werd aangeboden aan de politiek.

Maar naast deze relatief korte termijnoplossingen is ook meer aandacht nodig voor de lange termijn. Hoe gaan technologische ontwikkelingen als AI en quantum de overheid raken, en wat gaat dat vragen van medewerkers? En hoe vertaalt dat zich naar de huidige curricula in het onderwijs?

Natuurlijk is meer nodig om de digitale stilstand, zoals eerdergenoemd manifest het noemt, te doorbreken, ook op korte termijn. Nieuwe wetgeving op het gebied van AI en cyberbeveiliging dwingen op zijn minst af dat serieus nagedacht wordt over digitalisering en de effecten daarvan. En de constante dreiging van cyberaanvallen heeft veel organisaties extra waakzaam gemaakt, hoewel blijkbaar geen vijand nodig is om onze infrastructuur lam te leggen.

Een ‘silver bullet’ om toekomstige verstoringen te voorkomen is er niet. Er kunnen altijd dingen fout gaan. Maar stoïcijns eraan wennen is geen oplossing. De digitale infrastructuur is letterlijk van levensbelang en vormt de ruggengraat van onze economie. Het op orde brengen van de infrastructuur en versterken van ICT-kennis en kunde zijn nodig, maar hangen ook samen met bijvoorbeeld de inzet van data en AI, de dienstverlening, cloud en het voorkomen van ongewenste afhankelijkheden daarbij. Tijd dus voor een integrale digitaliseringsstrategie. Hopelijk kan die nog net op tijd mee in het regeerprogramma.

Lees ook:

• ‘Defensie heeft te weinig inzicht in zwaktes ICT-infrastructuur’ – iBestuur
• Hoe te voorkomen dat de samenleving platligt na een computerstoring? – iBestuur
• ‘Digitale infrastructuur is ruggengraat van onze economie en samenleving’ – iBestuur