Zit u nog op TikTok?

Overheden zitten in hun maag met de door de rijksoverheid genomen maatregelen voor het gebruik van TikTok. Nog steeds zijn tientallen gemeenten, provincies en burgemeesters actief op het medium, blijkt uit een inventarisatie van AG Connect, Binnenlands Bestuur en iBestuur. Er zijn bovendien meer risicovolle apps.

In maart liet staatssecretaris Van Huffelen in een brief aan de Tweede Kamer weten dat het gebruik van TikTok op telefoons van ambtenaren van de rijksoverheid per direct werd ontraden. Ambtenaren werd gevraagd de app te verwijderen van hun werktelefoons. Die toestellen kunnen voortaan – om spionage te voorkomen – alleen nog toegestane apps installeren, wat wordt afgedwongen met beheersoftware.
De Belastingdienst besloot daarop haar medewerkers te vragen apps als TikTok van hun werktelefoons te verwijderen, uit vrees dat die gebruikt zouden kunnen worden om mensen te bespioneren.

Kort na de adviezen van de rijksoverheid kwamen diverse lokale overheden in actie, waaronder de gemeenten Amsterdam en Eindhoven. “Medewerkers en raadsleden moeten per direct mogelijke installaties van deze apps op gemeentelijke apparaten verwijderen. De gemeente gebruikt TikTok niet voor gemeentelijke dienstverlening”, schreef de gemeente Amsterdam in een persverklaring.
Uit de inventarisatie van AG Connect, Binnenlands Bestuur en iBestuur blijkt dat diverse gemeenten nog over officiële TikTok-accounts beschikken, waaronder de gemeenten Lansingerland, Den Haag en Haarlemmermeer. Ook andere lokale overheden zitten nog op het sociale medium, zoals de provincie Limburg en waterschap De Dommel.

Gemeenten: Harderwijk, Lansingerland, Den Haag, Haarlemmermeer, ’s Hertogenbosch, Oldambt, Breda, Oosterhout, Ermelo, Zandvoort, Hollands Kroon, Midden-Drenthe, De Bilt, Gorinchem, Apeldoorn, Peel en Maas, Zandvoort, Nijmegen, Hengelo, Moerdijk en Zevenaar
Waterschappen: De Dommel, Rivierenland, Hollandse Delta & Zuiderzeeland
Provincies: Limburg

Jongeren bereiken

Ook zijn er burgemeesters die een persoonlijk account hebben op de Chinese app, zoals die van gemeente Leidschendam – Voorburg. Burgemeester Martijn Vroom bestiert een goedlopend account waarmee hij veel jongeren in zijn gemeente weet te bereiken. Hij lijkt echter, nadat onder meer burgemeester Jan Hamming van Zaanstad stopte, één van de laatste ‘TikTokkende’ burgemeesters.
Het lijkt echter een kwestie van tijd voor ook Vroom afstapt van TikTok. Ook de gemeenteraad van Leidschendam – Voorburg heeft inmiddels vragen gesteld over het gemeentelijk beleid inzake TikTok. De gemeente vint op dit moment advies in bij de zowel de VNG, als de AIVD.

VNG werkafspraken

De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) werkt sinds enkele weken aan duidelijke werkafspraken voor gemeenten rondom Tiktok. Voorop staat dat gemeenten te allen tijde zelf bepalen of zij wel of niet een TikTok-verbod instellen voor bestuurders en ambtenaren. In eerste instantie lijkt de koepelorganisatie geen groot voorstander van het verbieden. “VNG lijkt een verbod minder zinnig dan in het algemeen afspraken maken met medewerkers over het privégebruik van zakelijke apparatuur en het gebruik van privéapparatuur voor zakelijke doeleinden”, zo laat VNG erover weten.
De organisatie ontwikkelt daarom momenteel een handreiking voor gemeenten waarin wordt beschreven hoe zij het beste met TikTok en soortgelijke apps kunnen omgaan. Zorgvuldigheid is hierbij in ieder geval gewenst.

Meer gevaarlijke apps

VNG denkt dat de problemen waaronder risico op spionage niet zijn voorbehouden aan TikTok. “Ze gelden voor WhatsApp, Facebook, Instagram, Telegram, Twitter, Snapchat, BeReal, ChatGPT en naar verwachting ook voor toekomstige apps. De AIVD benadrukt dit aspect ook. Het is dus de vraag of een verbod op een app de risico’s wegneemt, en of er ook nadelen zijn aan het verbieden van het gebruik van een app.”

Amsterdam gaat voortvarend te werk. Bij de gemeente worden op dit moment alle risicovolle applicaties onder de loep genomen. Niet alleen TikTok, maar alle apps uit landen met een aanvallend cyberprogramma tegen Nederland en tegen Nederlandse belangen worden door de gemeente geweerd.