De televisie stond aan; journaal en kerstboom vlak naast elkaar. Een jong gezin woonachtig in Slotervaart, de nieuwbouwwijk van Amsterdam die na de oorlog de redding was voor het jonge gezin Van Hees. Het leven was overzichtelijk en het nieuws kwam via journalistiek de huiskamer binnen. Meestal via de TV; krantenlezen was er voor de kinderen niet bij.

Medio 2017 gaan alle gemeenten werken met één zelfevaluatietool voor informatieveiligheid: ENSIA. “Dat vermindert de werkdruk en het helpt gemeenten om ‘in control’ te zijn”, stelt Franc Weerwind, burgemeester van Almere en voorzitter van de commissie Dienstverlening en Informatiebeleid VNG.

Voorkomen kun je een datalek niet, maar preventieve maatregelen nemen en weten wat je moet doen kan de schade flink beperken. VenJ en Logius sloegen de handen ineen om gezamenlijk informatie over datalekken te versterken.

Het verwerken van persoonsgegevens is onderhevig aan wet- en regelgeving. Je mag gegevens niet gebruiken voor een ander doel dan waarvoor ze verzameld zijn. Je mag ze evenmin onnodig lang bewaren. Dus ook niet om software te testen of om problemen in bestaande toepassingen op te sporen.

Het EPD is dood, leve het EPD. In oktober werd de Wet Cliëntenrechten bij elektronische verwerking van gegevens aangenomen. Is dat de doodsteek voor de privacy, een overwinning voor de patiënt of een interessant businessmodel?

In veel landen staat de democratie onder druk. Onder de noemer bescherming van de nationale veiligheid of de strijd tegen terreur worden grondrechten soms fors beperkt, waaronder het recht op privacy.

Met de komst van strengere Europese regelgeving dringt bij organisaties het besef door dat ze ‘iets met privacy’ moeten in hun digitale bedrijfssystemen. Maar hoe bed je privacy op een fundamentele manier in het ontwerp van gegevensverwerkingen in? “Het is meer informatiekunde dan informatica.”

Per 25 mei 2018 is de nieuwe Europese privacywetgeving van toepassing in alle lidstaten. Dat geeft bestuurders nog ruim een jaar om zich goed voor te bereiden. Wat gaat er in juridische zin voor overheden veranderen en wat zijn daarbij de aandachtspunten?

Veel overheden nemen het niet zo nauw met de bescherming van uw en mijn persoonsgegevens. Zo rommelen talloze gemeenten maar wat aan met gegevens die zij van hun burgers vragen, bijvoorbeeld met het oog op maatschappelijke ondersteuning. Ook de technische beveiliging van IT-systemen blijkt niet zelden ver benedenmaats.

Wie persoonsgegevens verwerkt moet ze goed beveiligen, zegt de wet. Maar bijvoorbeeld bij gemeenten maken de afhankelijkheid van leveranciers en het werken in ketens en over verschillende wetsdomeinen van de beveiliging een taaie klus.

Privacybewustzijn begint bij de bestuurder, want het gaat om juridische interpretatie, goed ontwerp, ketensamenwerking, rapportage én beveiliging. Zoiets delegeer je dus niet simpelweg naar bijvoorbeeld een ICT-afdeling. En om de aanstelling van een goede Functionaris Gegevensbescherming kan die bestuurder niet meer heen.

Een unicum in Nederland: het ministerie van VenJ nodigde externe partijen uit om in een Appathon mee te denken over een geluidsapp voor de politie. Bijna veertig app-ontwikkelaars doken in de wereld van veiligheid en gezag. Deskundigen vertelden over het belang van audio in het opsporingsproces.