De Tweede Kamer gaat een hoorzitting houden over de ICT van de nationale politie. Dat heeft de vaste commissie voor Justitie en Veiligheid gisteren besloten op voorstel van CDA-Kamerlid Chris van Dam. Hij is er niet van overtuigd dat de politie de hoognodige vernieuwing van de informatievoorziening met de staande organisatie kan realiseren.
Eind 2017 liep het Aanvalsprogramma Informatievoorziening Politie af. Zes jaar was vooral gewerkt aan het op orde brengen van de infrastructuur en voorzieningen voor de bedrijfsvoering. De vernieuwing van systemen voor de primaire processen, in 2011 aangekondigd voor 2014, was eind oktober nog maar voor 36 procent af, welk percentage volgens de politie zou oplopen naar 43 per eind 2017, liet minister Grapperhaus (CDA, Justitie en Veiligheid) 20 december in een voortgangsbrief aan de Tweede Kamer weten.
Van Dam heeft nog geen plan gezien voor het afronden van de vernieuwing. Twee verouderde systemen, Basisvoorziening Handhaving (BVH) voor ‘blauw’ en het recherchesysteem Summ-IT, moeten worden vervangen door één geïntegreerde voorziening, Operationeel Politie Proces (OPP). De voortgangsbrief (met 17 bijlagen) maakt slechts gewag van de voltooide ontwikkeling van twee modules, ‘e-Briefing’ (agenten beter geïnformeerd en geïnstrueerd de straat op sturen) en ‘Executie en Signalering’ (checken of iemand gesignaleerd staat, bijvoorbeeld wegens een openstaande boete).
Over het vervolg meldt politie-CIO Dick Heerschop in de stukken: “Op dit moment worden de eerste voorbereidingen gedaan voor het ontwikkelen van de volgende module (winkeldiefstal). Hiertoe zijn 2 extra ontwikkelteams aangetrokken en reeds van start gegaan. Daarnaast is een team ingezet op het vooronderzoek dat moet leiden tot het overzetten van functionaliteiten uit BVH naar OPP.”
Toezicht
Behalve gebrekkig zicht op het vervolg van de vernieuwing is de afwezigheid van adequaat toezicht Van Dam een doorn in het oog. Met het stoppen van het genoemde aanvalsprogramma is extern toezicht door een speciale Review Board beëindigd. Grapperhaus wil het toezicht nu overlaten aan een auditcommissie, die korpschef Erik Akerboom in september heeft ingesteld. Daarin zitten, naast enkele mensen van buiten, twee leden van de korpsleiding en nog een eenheidschef van de politie. Dat de politie speelruimte wil, vindt Van Dam best, maar daar hoort stevig onafhankelijk toezicht bij.
De politie wil het plan van aanpak voor OPP, schreef Grapperhaus aan de Kamer, ‘door een extern bureau laten toetsen aan de hand van de kwaliteitscriteria die het BIT hanteert’. Dat is het Bureau ICT-toetsing, in 2015 ingesteld na het parlementaire onderzoek naar de overheids-ICT door de Commissie-Elias. Maatregelen op basis van de bevindingen om vastgestelde risico’s te beheersen worden ‘gevalideerd’ door genoemde auditcommissie. Grapperhaus gaat het OPP-plan en de maatregelen dan aan het BIT voorleggen. “Vervolgens zal het korps geleidelijk onder het regime van het BIT gaan vallen”, aldus Grapperhaus.
Van Dam noemt het ‘prima’ als het BIT een rol krijgt in het toezicht op de ICT. Maar vanwege ‘de omvang van de operatie bij de politie’ blijft een speciaal ‘echt onafhankelijk toezichtorgaan’ noodzakelijk.
‘Grote moeite mee’
De gang van zaken rond het toezicht op de politie-ICT wekt niet alleen ongenoegen bij Van Dam. Over het (algemene) toezicht op de politie staan aanbevelingen in een rapport van de Commissie-Kuijken, die de totstandkoming van de nationale politie heeft bekeken. Dat rapport en de regeringsreactie daarop worden in de Kamer besproken in mei. Dat al in september een interne auditcommissie blijkt te zijn benoemd en dat informatie aan de Kamer daarover door Grapperhaus’ demissionaire voorganger Stef Blok was verstopt in de antwoorden op Kamervragen, zit diverse fracties niet lekker. “Terwijl wij in de Kamer pas op de plaats maken en goed naar de uitkomsten van de commissie-Kuijken kijken, lezen we in de stukken dat de door de commissie-Kuijken geadviseerde auditcommissie – daar moeten we het nog over gaan hebben met elkaar – afgelopen zomer al is ingesteld. Ik heb daar grote moeite mee”, zei Van Dam 21 december in de commissie Justitie en Veiligheid. Ook Kathalijne Buitenweg (GroenLinks) en Monica den Boer (D66) toonden zich kritisch. Lilian Helder (PVV) hekelde de informatievoorziening aan de Kamer (het pakket stukken was een dag eerder om 17.15 uur bezorgd) en vond de Kamer ‘op afstand gezet’.
Grapperhaus reageerde op de kritiek met de mededeling dat over het toezicht geen onomkeerbare besluiten zijn genomen. Ook wil hij het aantal externe leden van de auditcommissie met twee verhogen.
Een van de mensen die Van Dam in de hoorzitting wil hebben, is Tom Rodrigues, voorzitter van de opgeheven externe Review Board. Die uitte de afgelopen zes jaar voortdurend zorgen over onvoldoende focus op vernieuwing, te weinig sturing door de business annex betrokkenheid van de werkvloer en te veelvuldig wijzigen van eerder vastgestelde doelen. Uit het pakket stukken van december heeft de Review Board niet opgemaakt dat veel lering is getrokken uit de voorbije periode. De board, die in november haar eindverslag heeft opgeleverd, zal haar visie in de hoorzitting toelichten.
Behalve Rodrigues en CIO Heerschop wil Van Dam ook Rob den Besten, voorzitter van de Centrale Ondernemingsraad, en Gerrit van de Kamp, voorzitter van politievakbond ACP, horen, plus een medewerker van onderzoeksbureau Gartner, mede-opsteller van een ‘Boedelopmaak Aanvalsprogramma’. Commissieleden kunnen nog meer namen aandragen.
De hoorzitting vindt plaats vóór de behandeling van de voortgangsbrief, die na het Krokusreces (23 februari tot en met 5 maart) wordt geagendeerd.
SP-Kamerlid Ronald van Raak noemt de zorgen van Van Dam ‘ook de mijne’, Maar: “Om te weten hoe het in de toekomst moet, moet je ook weten wat in het verleden fout is gegaan. Anders leer je daar niet van.” Van Raak verwacht dat veel vragen onbeantwoord zullen blijven. “Omdat ze niet zijn onderzocht.” Daarom koerst hij aan op een parlementair onderzoek naar de uitvoering en kosten van het aanvalsprogramma.
