We staan voor grote maatschappelijke uitdagingen. Digitalisering zou daarbij als versneller moeten dienen. Dan is het niet (meer) acceptabel dat verandering van beleid wordt belemmerd door lastige legacy, een onoverzichtelijke datachaos en te zwakke cybersecurity. Het realiseren van beleidsdoelen door de overheid is ernstig in gevaar.
De overheid moet haar 19de/20ste eeuwse verticale structuren ombouwen naar de 21ste eeuwse realiteit van horizontale ‘peer-to-peer’ datastromen. | Beeld: Shutterstock
Geachte staatssecretaris,
De overheid digitaliseert op vele gebieden en de rijksoverheid vervult hierin een leidende rol. Effectieve, efficiënte digitalisering kan niet zonder visie, deskundige vormgevers en uitwerkers van die visie, heldere opdrachten en een moderne mindset, waarbij wordt hergebruikt wat kan en wordt aangepast wat moet. Het digitaliseringsvraagstuk is geen IT-probleem en kan niet los van de rest van de organisatie worden opgelost.
Architectuur onderbelicht
De cruciale faalfactoren bij de digitalisering van de overheid zijn zowel de factor ‘medewerker’ als de factor ‘hiërarchie’, die beiden vernieuwing kunnen frustreren en dus grote invloed hebben op het succes van transformaties. Beide cultuuraspecten ‘medewerker’ en ‘hiërarchie’ leiden tot een aantal typische gedragingen zoals:
1. risicomijdend gedrag; elk initiatief mag 0% risico met zich meedragen
2. veel problemen/uitdagingen/issues worden politiek gemaakt
3. oeverloze overleggen zonder enig uitzicht op een resultaat
Architectuur is de achilleshiel van digitalisering.
De i-Strategie Rijk is vorig jaar gepubliceerd, maar presenteert slechts WAT men wil bereiken. De architectenpopulatie bij de rijksoverheid, die moet uitwerken HOE men de politiek-bestuurlijke noodzaak wil realiseringen, wordt nauwelijks genoemd, noch haar positionering. Vreemd, want juist architectuur is de achilleshiel van digitalisering. De architectenpopulatie bij de overheid moet worden afgestoft, gerevitaliseerd, slagvaardiger gemaakt en gericht aan het werk gezet.
Wat nodig is, is een groep gekwalificeerde architecten die een gecoördineerde implementatie kan beschrijven, maar – nog veel belangrijker – ook kan (helpen) realiseren. De leidende architecten dienen eerst een visie vast te stellen hoe burgers, bedrijven en maatschappij over ongeveer 10 jaar met elkaar zullen functioneren. Deze toekomstbeelden zijn – ook intern – reeds duidelijk beschikbaar. Vervolgens dient daarin de rol van de overheid te worden geprojecteerd en kunnen effectief nieuwe architectuurschetsen van de overheid van de toekomst worden gestart.
Verandergroep
Er moeten beslist geen megalomane veranderprojecten worden gelanceerd. Laat een kleine groep doortastende experts in een half jaar de contouren vaststellen van die moderne digitale ondersteuning van de overheid ten dienste van de grote maatschappelijke uitdagingen van dit moment. Een groep die voor ruim de helft bestaat uit getalenteerde IT-ambtenaren, aangevuld met toppers uit het bedrijfsleven die op het gebied van digitalisering hun sporen hebben verdiend.
Zet deze groep apart en direct onder de staatssecretaris van ‘Digitale Zaken, want de CIO-Rijk heeft het al druk genoeg met lopende verandertrajecten en het draaiend houden van de bestaande situatie. Trouwens het werkt ook niet als oude en nieuwe situatie in één hand liggen.
Ook het inkoopproces van IT-diensten zal tegen het licht moeten worden gehouden.
Deze verandergroep doet uitspraken over gewenste digitalisering, architectuur, data-organisatie inclusief data governance, datavoortbrengingsproces, revitalisering van de waardeketens, cybersecurity en – last but not least – over de transformatie aanpak. Zij benoemen disruptieve maatregelen nodig om de grondhouding van de organisatie over IT, te moderniseren van de huidige applicatie- en content centrische cultuur naar een fit-for-purpose data- en context centrische structuur. Nuchter, zakelijk en binnen de menselijke maat. Hierbij zal ook het inkoopproces van IT-diensten tegen het licht moeten worden gehouden. De verandergroep heeft tenslotte natuurlijk vrij toegang tot alle relevante notities/documenten en volledige medewerking van de benodigde ambtenaren.
Speerpunten
Er zijn twee parallelle veranderingen nodig: de verdere digitalisering van het IT-landschap en – nog belangrijker – het mogelijk maken van de ‘zelfsturing’ van de uitvoerende organisatie om de eigen gewenste én noodzakelijke informatie-huishouding te benoemen, te beschrijven en uiteindelijk ook te verkrijgen. Dit kan alleen als eigenaarschap wordt genomen over data en daarmee data doelbinding.
Speerpunten in het (eerste) halfjaar
1. Formuleren van de minimale ‘Digital Mindset’ door en voor de bestuurlijke top.
2. Het met de business per organisatie of departement vaststellen van de top 3 van uitdagingen op de korte termijn onderschreven door die bestuurlijke top.
3. Hiervoor ruwe architectuurschetsen maken, begrijpelijk voor zowel de business, de gebruikers, het management en de directie. Zorg voor open communiceren opdat ook de burgers begrijpen waar hun overheid mee bezig is.
4. De weg naar een datacentrische werkwijze uitstippelen en borgen.
5. Formuleren van transformatiescenario’s met advies over het voorkeurscenario
6. Formuleren van de besturing (governance, werkwijze en organisatie) van de transformatie.
7. Het vergroten van de digitale geletterdheid van alle medewerkers.
8. Het verzakelijken van de cybersecurity.
Hoe klein ook, elk individueel verbeterproject wordt gedragen door de business en is zichtbaar voor iedereen, ook de burger. Open communicatie creëert zichtbaarheid, betrokkenheid en enthousiasme, de meesten willen immers niet achterblijven.
Inventariserend voorwerk
- Maak vanuit de i-strategie een korte IST en SOLL beschrijving en een korte to-do lijst. Diverse ambtenaren hebben dit al heel goed op hun netvlies staan.
- Interview essentiële gebruikers over de huidige (on)volkomenheden en minimaal gewenste oplossingen; ook hun ideeën over de overheid van de toekomst, de ‘dwarscommunicatie’ en een organisatorische zelfsturendheid dienen te worden geanalyseerd.
- Maak een lijstje van landen en bedrijven waarvan kan worden geleerd.
- Raadpleeg langs digitale weg de burgers.
Marketing: ‘Verbeteren met behoud van het goede’
Binnen de overheid worden en zijn zeer succesvolle digitaliseringen uitgevoerd. Vaak op afstand van politieke bemoeienis en met actieve inzet van eigen professionele en technische medewerkers. Ontdek die mooie voorbeelden en maak ze zichtbaar, ook aan de ambtenaar en burger die graag trots willen zijn op zijn overheid. Er gaan helaas veel zaken op een ontstellende manier mis, maar er gebeuren ook mooie dingen. Die geslaagde projecten moeten we koesteren en over toekomstige ontsporingen moeten we open zijn. Dat laatste betekent ook dat de politiek wellicht meer op afstand van de digitalisering moet worden gezet, de organisatie zelf actie neemt en zelf benoemt wat wel of niet goed genoeg is. Succesvolle digitalisering lukt nooit als de waan van de dag en wens om te scoren dominant is.
Inhuur externen
Bovenstaande veranderingen worden door eigen medewerkers benoemd, geregisseerd en (deels) uitgevoerd in combinatie met coaching en begeleiding door deskundigen. Want uiteindelijk moet de ambtelijke organisatie zelf in staat zijn (en blijven) haar eigen digitalisering en informatisering te benoemen en te organiseren.
Gezien de grote hoeveelheid (achterstallig) werk, ontkomt de overheid niet aan het inzetten van externe partijen. Maar zorg dat de overheid zelf bepaalt wat nodig en voldoende is voor hun eigen processen en (externe) diensten.
Inhuur mag nooit uitbesteding van eigen verantwoordelijkheid zijn.
De inhuur van externe bureaus vindt plaats op basis van gelijkwaardigheid, waarbij de deskundige overheid wordt aangevuld met ingehuurde capaciteit. Inhuur mag nooit uitbesteding van eigen verantwoordelijkheid zijn. De overheid dient een eigen kennislichaam op te zetten, te beheren en te beheersen. Dat geldt ook de applicatie-logica, dat een afspiegeling van de normen en waarden van de overheid behelst.
In het Huis van Thorbecke stroomt data verticaal binnen de organisatie. De moderne overheid draait echter bij gratie van het snel horizontaal kunnen bereiken, ontsluiten en combineren van data, onder aantoonbare compliance van vigerende wet- en regelgeving. In het gerenoveerde Huis van Thorbecke stromen data meer tussen dan binnen de ministeries en de samenleving. Deze verbouwing vereist kennis van Data Governance, Master Data Management en Legal Engineering. De overheid is beslist niet de enige organisatie die haar 19de/20ste eeuwse verticale structuren moet ombouwen naar de 21ste eeuwse realiteit van horizontale ‘peer-to-peer’ datastromen.
Hoogachtend,
Daan Rijsenbrij en Hans Timmerman
Daan Rijsenbrij is strateeg digitalisering en architectuurauditor
Hans Timmerman is expert op het gebied van moderne datastrategie en ondersteunende techniek
P.S. Naast een groot aantal eigen publicaties, hebben we geput uit de vele commentaren in de tientallen blogs die we de afgelopen vier jaar hebben geplaatst. Dank aan alle commentatoren: ‘Wisdom from the crowd’. De onderhavige brief is voorts becommentarieerd door een aantal IT-ambtenaren die kundig zijn op de gebieden van digitalisering, architectuur, data-strategie en cybersecurity.
Zie de reactie tweet:
Het punt blijft dat “digitaal” niet een doel is, of kan zijn. De insteek van IT om te verbeteren is een groot struikelblok. Alsook de insteek van veel architecten
Het is nodig om de informatievoorziening van ook de overheid drastisch aan te pakken. Maar anders, dus
@AvHuffelen
In dit digitale tijdperk hebben open brieven iets nostalgisch. Een oprechte poging om de geadresseerde te beïnvloeden en tegelijk draagvlak te verkrijgen voor de ideeën, die in de open brief worden gelanceerd. Beide aspecten zijn niet zeker van hun resultaat.
De schrijvers leggen de vinger op meerdere zere plekken van de ICT inspanningen van de overheid. Toch vraag ik mij af of de voorgestelde aanpak niet te beperkt is. De overheid vervult allang geen vooraanstaande rol meer op ICT gebied. Zeker: de overheid had die rol moeten pakken, maar als je er 10 jaar (!) over doet om iets wat lijkt op cloud beleid te ontwikkelen, dan heb je je kansen wel verspeeld.
Het idee dat er een gekwalificeerde groep architecten aan de slag moet helpt, maar of die in staat zijn de maatschappelijke, bedrijfseconomische en technologische ontwikkelingen voor de komende 10 jaar te voorspellen waag ik in alle bescheidenheid te betwijfelen. ICT is niet een op zichzelf staand fenomeen dat alleen door ICT specialisten vormgegeven moet worden. Nadrukkelijk zal de samenleving en vooral het bedrijfsleven bij de reconstructie van de overheids ICT inrichting betrokken moeten worden. Het veelgeroemde Huis van Thorbecke is vanuit ICT oogpunt een gedrocht. De strakke indeling in lagen en silo’s werkte misschien nog in de analoge 19e en 20e eeuw, in onze tijden belemmert het vrijwel iedere versnelling in beleidsontwikkeling en -uitvoering.
Kennis en ervaring om een majeure herinrichting door te voeren vraagt om een onorthodoxe bundeling van kennis en capaciteit. De inzet daarvan zou ook anders moeten dan de terughoudende aanpak die de aangesproken staatssecretaris onlangs in haar ‘cloudbrief‘ heeft gepresenteerd. Het zou duidelijker en krachtiger moeten. Het grote pijnpunt in alle ICT inspanningen bij de overheid is dat ieder zichzelf respecterende dienst op fundamentele punten ruimte krijgt voor eigen beleid. Zaken als ICT infrastructuur, gegevensopslag, en beveiliging schreeuwen juist om een uniforme overheidsbrede aanpak, waarbij eigen vertalingen van departementen en decentrale overheidsorganisaties moeten worden voorkomen.
Het is een illusie te veronderstellen dat de overheid zo’n ‘reset’ volledig in eigen beheer kan uitvoeren. Grote delen van de ICT inspanning zijn allang uitbesteed aan externe (commerciële) partijen. De grip daarop is mede dankzij de steeds groter wordende brei van verwerkersovereenkomsten, intentieverklaringen, streefbeelden en pas toe of leg uit standaarden uiterst beperkt en vaak alleen op papier voorhanden. Als je een fundamentele koerscorrectie wilt uitvoeren dan zal dat breder moeten worden aangepakt. In die zin zou ik het voorstel van de auteurs inbedden in een meer fundamentele aanpak, waarbij het (ICT) bedrijfsleven en maatschappelijke groeperingen worden betrokken.
Eerste belangrijk doel zou moeten zijn de aanpak van het uitbesteden van fundamentele ICT-taken en – activiteiten door de overheid. Essentiële ICT activiteiten zouden meer in eigen beheer en door nationale en Europese marktpartijen moeten worden uitgevoerd . Zolang die tenminste compliant zijn met de gemeenschappelijke wet- en regelgeving. Grote delen van onze vitale digitale infrastructuur zijn nu afhankelijk van non-EU partijen, met eigen statelijke wet- en regelgeving, die niet compliant is met wat wij in de EU hebben afgesproken. Daarin brengt de recente ‘cloudbrief’ van mevrouw van Huffelen geen verandering.
Dus als de staatssecretaris zouden besluiten om op de ideeën van de auteurs in te gaan, dan zou ik haar in ieder geval willen meegeven om die aanpak in te bedden in een bredere benadering waarbij van meet af aan het nationale (ICT) bedrijfsleven nadrukkelijk wordt betrokken. Waar een open brief al toe kan leiden
Ik sluit me helemaal aan bij de reactie van Herman Timmermans. De digitalisering en de mogelijke/ wenselijke transformatie/ verbetering van de overheid vereist meer dan de zeer relevante zaken die Daan en Hans benoemen. De structuur en opzet van de overheid staat een dergelijke aanpak in de weg, terwijl die structuur een randvoorwaarde lijken voor zeer fundamentele waarden van de overheid. Juist ook voor burgers. De discussie over hoe die twee op elkaar inwerkende grote belangen van burgers gecombineerd moeten worden zie ik onvoldoende terug. Deze is echter cruciaal in het bedenken en implementeren van een verbeterde benadering voor digitalisering in de overheid.
Ik sluit mij aan bij de opmerking van Frank Hendriksen, maar de oplossingsrichting is er al wel. De Staat zit in dezelfde transitie als de rest van de dataficerende samenleving: ‘we’ moeten van cultuur naar structuur zien te komen. De Staat is een organisch gegroeid sociaal ecosysteem, dat dateert uit de tijd van arbeidsspecialisatie, fysieke documentaire artefacten met versie- en variatieverschil en bedoeld voor een wereld waarin mensen elkaar nog fysiek moesten ontmoeten om iets geregeld te krijgen. Waarde werd upstream gemaakt en downstream geconsumeerd.
Die wereld evolueerde sinds de jaren ’50 dankzij computerisering en miniaturisering naar een sociaal-TECHNISCH ecosysteem ‘by Default’ (er zat geen design achter). Daar redt je het nu niet meer mee, want de spanning tussen cultuur en structuur vereist bewust omgaan met mandaten, kennis, taal, normeringen etc. Die laten zich inmiddels modelleren. Daarom quote ik hier het briljante artikel van Flores Bakker van MinFin en verwijs ik naar zijn werk met het Semantic Web: http://www.w3.org/community/htmlvoc/# Als je dat werk combineert met het minstens even briljante werk van Robert van Doesburg rond Legal Engineering (Calculemus Flint) en je snapt een beetje wat er allemaal gebeurt in de wereld van Web 3.0, Linked (Open)Data en de ISO 8000:116 communities rond identiteit standaardisaties in functie van data kwaliteit, dan zijn de structuur en waarden van de overheid wel degelijk (en snel en relatief goedkoop) te vangen. Bottom line: REGEL DATA GOVERNANCE!
Vanuit mijn persoonlijke ervaring wil ik graag twee zaken aanstippen.
Ten eerste zou ik willen onderstrepen dat het voor de slaagkans van een fundamentele strategische transformatie zoals de digitalisering van de overheid is, randvoorwaardelijk is dat de structuur van het veranderprogramma de structuur van de architectuur weerspiegelt. Concreet voor het onderhavige programma zou ik kiezen als een van de strategische grondbeginselen: centrale regie, decentrale uitvoering. Dit is dan het leidend principe voor de opzet van de architectuur, de inrichting van het veranderprogramma en de sturing van het projecten portfolio.
Ten tweede wil ik benadrukken dat het van belang te beseffen dat er bij een dergelijke transformatie per definitie frictie zal zijn tussen het veranderprogramma en de staande operatie. Er zal voor moeten worden gezorgd dat het veilig en aantrekkelijk is voor talentvolle gemotiveerde medewerkers van de eigen organisatie om hun lot te verbinden aan de transformatie. Immers de transformatie is een moeilijker, uitdagender traject dan het draaiend houden van de staande operatie em dat stelt dus eisen aan de bemensing . Met een ‘blijf zitten waar je zit en verroer geen lid, hou je adem in en stik niet’-attitude zullen de doelen niet gerealiseerd worden.
Als we naar architectuur kijken moeten we niet meer van hetzelfde doen. Enterprise architectuur maar dan van alle organisaties bij elkaar
zoals nu in de zorgplannen. Je zal een nieuw framework moeten ontwikkelen die het burger/patiënten perspectief centraal stelt en vandaaruit de opbouw doet van de architectuur. Patiënt, burger, regio dit vraagt allemaal andere data dan waar nu naar gekeken wordt. We richten nu de energie op de verkeerde dingen.Middelen om een doel te bereiken zijn precies dat. IT is een middel.
Ik mis de doelstelling: welke problemen willen we oplossen.
Ik mis ook de business drivers: waarom willen we die oplossen?
Verder mis ik in het algemeen de behoefte om de problemen die – tussen de regels door – terecht gesignaleerd wordeen, op te lossen. Ik vermoed dat voor veel partijen de problematiek eerder een verdienmodel is dan een uitdaging.
Dus ja, ik onderschijf de oproep, maar qua richtinggeven moet er in de hearts & minds van betrokkenen nog een hoop gebeuren.
Het wordt nog een fikse uitdaging om de benodigde transformatie van IT-systemen en IT-organisatie bij de overheid en uitvoeringsinstanties te volbrengen. De toverwoorden zijn vakmanschap en leiderschap.
Tot op heden ontbreekt het vakmanschap van hoog tot laag in de organisaties, en niet alleen op het gebied van IT. Daarom wordt er behoorlijk geleund op externe inhuur en worden bij voortduring verkeerde keuzes gemaakt. De beste specialisten uit de markt in vaste dienst nemen is schier onmogelijk omdat de overheid niet de beste arbeidsvoorwaarden en de meest inspirerende omgeving kent. Resteert het opbouwen van vakmanschap door training en opleiding. Daar is de overheid echter ook geen wereldkampioen in.
Het gebrek aan leiderschap zien we terug in onder meer de enorme complexe governancestructuren die bij elk relevant initiatief worden opgetuigd, het enorme gebrek aan eigenaarschap van hoog tot laag in de organisatie, het ontbreken van eenduidig opdrachtgeverschap, het ontbreken van een intern kompas aan normen en waarden die ondersteunend zijn aan zelforganisatie, het ontbreken van KPI’s of OKR’s of zelfs goed gedefinieerde doelen en prioriteiten.
Wat nodig is is een integrale visie, een verbindend doel en een centrale regisseur op een datagedreven IT-architectuur. Daarna het opbouwen van vakmanschap en een leiderschapscultuur waarin zelforganisatie kan floreren.
Zelforganisatie heeft namelijk de volgende zaken nodig: een verbindende visie en doel die een gemeenschappelijke richting geeft aan zelforganisatie, eenduidig eigenaarschap en opdrachtgeverschap zodat duidelijk is wie de prioriteiten in de uiteenlopende behoeften bepaalt, en dan ruimte en ruggensteun voor de zelforganiserende uitvoerende teams zonder dat ze last krijgen van allerlei zijsturing. Tot slot heeft elk zelforganiserend team behoefte aan feedback, zowel van persoonlijke aard als via objectieve data en dashboards. Bij dat laatste komen KPI’s of OKR’s om de hoek kijken.
Hierbij nog wat punten op het voorstel van Daan en Hans:
1. Het is inderdaad belangrijk om het algemene kader (target en roadmap) in algemene lijnen vast te leggen. Hier moeten de principes van de target en roadmap worden vastgelegd en denk bijvoorbeeld aan;
a. Zoals ook aangegeven is digital belangrijk voor alle onderdelen van de overheid en dat houdt in dat ‘’Digital Enabled Services’’ aan de basis staan van de nieuwe ontwikkelingen, maar Digital is alleen maar mogelijk met data en daarom is data de echte basis.
b. De flow van alle ‘’Digital Enabled Services’’ zal altijd bestaan uit het: Verzamelen van de (IOT) data; Data opslaan (zorgen dat het ownership duidelijk is) en dan het veranderend van de data in informatie vaak met behulp van AI (verschillende vormen); Deze informatie wordt dan gebruikt om de beslissing te maken of te ondersteunen. In de toekomst kunnen meerdere beslissingen direct door AI worden voorgesteld. He is inderdaad belangrijk dat voor de data naar data platforms wordt gekeken.
c. Natuurlijk kunnen bestaande systemen niet direct vervangen worden, maar zal de data van deze systemen worden gebruikt om Digital te voeden, maar blijven de huidige systemen in takt om de data te verzamelen. Je ziet dus dat Digital dan een ‘laag’’’ wordt op de huidige systemen om ‘’decision making’’ te ondersteunen.
2. De bovenstaande statements zijn voorbeelden van algemene trends en het initiele team, zoals voorgesteld in de paper, zal dit verder moeten uitwerken zodat het heel duidelijk wordt voor iedereen wat de algemene structuren van de IT (en business related) set up zullen zijn. Ik gebruik het woord álgemene’’ maar het moet dusdanig nauwkeurig zijn dat iedereen gaat begrijpen wat ze moeten doen om hun verhaal hier in te passen.
3. Daarom zal dit team ook breder een aantal principes moeten vastleggen zoals: Met nieuwe technologien zoals bijvoorbeeld 5G gaan we naar een (near) realtime manier van werken wat we tot nog toe niet hebben gedaan. Het heeft impact hoe we werken.
4. Wanneer we over data spreken worden veel menses zenuwachtig vanwege privacy, security, cyber, etc. Allemaal natuurlijk begrepen, maar focus hoe we deze risicos kunnen en moeten tacklen en niet aan het beperken van de data omdat goede data zo belangrijk is voor goede besluitvorming. In de private sector wordt in veel gevallen deze data al gebruikt en voor overheid in 2022 zou natuurlijk hetzelfde moeten gelden.
5. Ik blijf erop hameren dat het team, zoals voorgesteld, pragmatisch en praktisch moet zijn: Dus duidelijke voorstellen die iedereen begrijpt met duidelijk visie maar ook initiele stappen die NU geimplementeerd kunnen worden zodat de investeringen die NU plaats vinden allemaal de goede kant uitgaan. Dit team moet algemene waarheden vermijden, maar focussen waar we echte verschillen kunnen make en vooral ook HOE. Waarbij de HOE in kleinere stappen moet gebeuren.
6. Natuurlijk zullen er obstakels zijn, maar, zoals aangegeven, moet het team los staan van de dagelijkse politieke ‘hot items’’, maar zorgen dat we inderdaad in een aantal stappen een step change maken zodat deze ‘hot items’’ echt worden aangepakt.
Ziet dit als een aantal , zeker niet compleet, punten die aandacht verdienen.
Herman, we zitten niet in een digitaal tijdperk, hoogstens hebben we een complex aan IT-eilandjes gecreëerd waar steeds vaker mee vastlopen. De redenen die je noemt zijn enkele van de redenen die dat aantonen.
Het punt is dat we al decennia vanuit een secundaire invalshoek aan informatievoorziening werken. We zetten de IT spullenboel in het centrum, niet de vraag waarom we van welke informatie voorzien willen worden. Als we al architecten nodig hebben, dan niet de architecten die de genoemde spullenboel in het centrum van hun denken hebben. Architecten die over en rond informatie en informatieposities denken en werken zijn er echter nauwelijks. Daarom is de vraag naar IT-oplossingen om “digitalisering”, als je dat al zou willen, te regelen nog (lang) niet mogelijk. Dat is het precies het punt dat ik eerder maakte. Dat is een kastig punt om over te brengen omdat nog zo weinig mensen vanuit informatie naar de naar praktijk kijken. Duale denkers en werkers, die weten wat organisaties aan informatie nodig hebben en die vraag kunnen vertalen in eisen, wensen, randvoorwaarden en uitgangspunten (noem het desnoods “requirements”) op basis waarvan effectieve oplossingen, bijv obv IT, gerealiseerd kunnen worden
Eens met Steven van ‘t Veld en anderen die erop wijzen dat (beter, effectiever, integraler) informatiseren en digitaliseren geen doel kan zijn, en dat je er als middel zeer mee moet oppassen. Lees bijvoorbeeld
http://www.city
over ‘sludge’, de onvermijdelijke modderbrij die complexe organisaties stil doet vallen.
Zolang er geen duidelijk overheidsbeleid (de Enterprise Strategie) is op allerlei gebieden is iedere poging om IT fatsoenlijk op de rit te krijgen (de Enterprise IT Strategie) gedoemd te mislukken.
Bij gebrek aan richting in het verleden zijn veel IT afdelingen binnen de overheid maar aan de slag gegaan met als resultaat de huidige lappendeken aan systemen die niet of nauwelijks met elkaar communiceren of te beveiligen zijn. Natuurlijk heeft iedereen die hierboven zijn zorgvuldige reactie geeft gelijk, maar een Digitale Transformatie van bedrijf zonder strategie is onmogelijk en dus is een Digitale Transformatie van een overheid zonder duidelijk doel voor ogen ook onmogelijk.
IT Strategie bij de overheid is echt anders dan die in het bedrijfsleven simpelweg omdat er iedere 4 jaar (in het meest positieve geval) drastische beleidsaanpassingen plaatsvinden. De ultieme uitdaging is mi: hoe bouwen we een IT architectuur die niet bij iedere wisseling van de macht weer op veel plaatsen aangepast moet worden? Enterprise IT Governance, maar dan in de meest complexe vorm?
Marcel, je bewijst mijn reactie
internationaldataspaces.org/publications/brochures/
http://www.fiware.org http://www.i4trust.org ishare.eu/
Een prachtig samenhangend stelsel van Open Source bouwblokken en duizenden direct bruikbare datamodellen die via gestandaardiseerde contextbrokers en “NGSI LD” te koppelen is. Het kan NU, het kan goedkoop, het lost onmiddellijk problemen op en de Governance is nog nooit zo strak geweest. Data Spaces zijn voor data delen wat GSM was als de Europese standaard voor mobiele telefonie: een standaard waar iedereen direct op aan kan sluiten. Het traditionele ‘data delen’ staat doorgaans nog op traditionele modellen van data uitwisseling. Meestal tussen sterk gesloten bolwerken, tussen een bepaald en beperkt aantal actoren, zonder de expliciete deelname van het individu. Dit type data delen vindt typisch plaats in gecentraliseerde platformen (ook als je die cloud noemt) en besloten en strikt afgesloten netwerken. Tel daarbij verouderde, vervuilde data en verschil in bedrijfscultuur en schaduw-IT en je komt al snel op de Lamme helpt de Blinde. Kies je echter voor het concept Data SPACES en laat je het niet meer over de infra, maar over de data gaan, dan kom je in een open en flexibele wereld terecht. Vanzelfsprekend gereguleerd middels gedeelde principes en standaarden, maar dan wel erop gekozen dat zij naadloos kunnen schalen. Zonder de noodzaak van dichtgetimmerde overeenkomsten (veelal tussen digibete bestuurders en juristen). Data SPACES werken, zolang je de open standaarden (en dat is Rijksbeleid!) maar onderschrijft. Dat wordt overigens kruislings getoetst in een zeer elegante architectuur. internationaldataspaces.org/publications/ids
Stop met de veel te hoge besluitvormingskosten, omarmd de NGSI LD standaard en de fiware.org werkwijze onder de ishare.eu governance ondersteuning en lever waarde! Met behoud van alle ouwe meuk die het vooralsnog doet. Die kun je daarna stapsgewijs afbouwen. Daar heb je niet alleen Enterprise Architecten of bestuurders voor nodig, maar een paar man die even een paar weken willen blokken om het te kunnen en daarna gewoon te DOEN. Andere landen gaan ons geliefde Openlucht Museum allang voor!
https://github.com/International-Data-Spaces-Association/IDS-RAM_4_0
Beste Daan,
De tekst bij de foto aan het begin van het artikel “ De overheid moet haar 19de/20ste eeuwse verticale structuren ombouwen naar de 21ste eeuwse realiteit van horizontale ‘peer-to-peer’ datastromen. ” is essentieel voor een succesvolle digitale infrastructuur voor de overheid. (En elke onderneming of instituut, for that matter