Op 4 februari 2021 vond een live interview plaats met Marieke van Wallenburg, directeur-generaal Overheidsorganisatie, en Ron Roozendaal, directeur Informatiebeleid VWS, over ICT-inkoop en open source beleid bij de overheid. Een open gesprek onder leiding van Arjan Widlak, Stichting Kafkabrigade, met als insteek: hoe stuur je als bestuurder op deze beleidslijn?
iBestuur Gesprek met Marieke van Wallenburg en Ron Roozendaal
De beleidsbrief heeft een nieuw uitgangspunt geïntroduceerd: ‘Open tenzij’. Het wil volgens Marieke van Wallenburg zeggen dat open source in principe heeft de voorkeur heeft van de overheid, maar ze benadrukt dat het geen doel op zich is. Het kan helpen bepaalde maatschappelijke doelen te realiseren als transparantie en efficiency. Laten we vooral leren van de ervaringen die we opdoen. Ron Roozendaal heeft hier de afgelopen maanden de nodige ervaring mee opgedaan bij de ontwikkeling van de corona app. Hij maakt bij de start van het gesprek meteen duidelijk dat hij weg wil blijven van open data en open source als geloof. “Het is geen doel op zichzelf. Het doel is vertrouwen winnen van de maatschappij in wat de overheid doet. En dat doe je door in alle openheid te laten zien welke dilemma’s je hebt en je eigen route laten zien. Het gaat niet om die open broncode, het gaat om vertrouwen.” Marieke van Wallenburg heeft bewondering voor de aandacht die gegeven wordt aan het proces van de totstandkoming van de corona app, maar “uiteindelijk draagt het bij aan het terugdringen van de pandemie, daar deden we het uiteindelijk voor. Laten we doel en middel niet door elkaar halen”.
Een van de motieven om met open source aan de slag te gaan is de leveranciersafhankelijkheid te verkleinen. “Je wilt als overheid niet afhankelijk zijn van één partij. Je wilt onderweg blijven innoveren.” Is dat een kwestie van geld of ook de behoefte om je eigen keuze te maken als overheid? Vooral het tweede volgens Van Wallenburg. “De inhoud staat voorop, gerelateerd aan de opgave waar je voor staat.” En natuurlijk zit er ook een financieel aspect aan.
Heeft open source bij gelijke geschiktheid wel de voorkeur, zoals in beleid eerder al is vastgelegd, vraagt Arjan Widlak zich af. Ron Roozendaal:“Het één is niet beter dan het ander. De vraag is of we naar maximale openheid streven en of we genoeg oog hebben voor open mogelijkheden in de dingen die we doen. Ik vind dat we al veel opener zijn. We gaan heel ver en dat levert best ingewikkelde gesprekken op. We hebben besloten dat als wij iets ontwikkelen dit open source is, maar niet alleen dat. Het is open source met de EUPL licentie (European Union Public Licence( en het zal Licentie Staat zijn (Staat der Nederlanden) , dat wil zeggen ook door Nederland te verstrekken licentie aan andere Europese lidstaten waarop zij kunnen door ontwikkelen. Dat sluit een heleboel bestaande open source alternatieven uit in verband met hun licentie. We hebben nog een heleboel debatten te doen.”
