Digicommissaris Bas Eenhoorn heeft gelijk. Het wordt hoog tijd voor een samenhangende visie en aanpak van digitalisering. Zodat de ‘e’ in e-overheid straks weg kan.
Beste Bas, Je plaatst in jouw blog een aantal scherpe kanttekeningen bij de voortgang en uitdagingen van de e-overheid. Daarmee raak je volgens mij de kern van waar we ons binnen de overheid op moeten focussen. Graag vul ik een aantal van de door jou genoemde uitdagingen aan, zoals ik deze zie vanuit de gemeentelijke wereld.
Met daarbij alvast de opmerking dat we samen één overheid zijn: het gaat om de e-overheid, niet om de e-rijksoverheid of de e-gemeente. Burgers zien ons als ‘de’ overheid, zeker waar het gaat om (digitale) dienstverlening.
Eén van de uitdagingen die je noemt is het versterken en doorontwikkelen van de digitale voorzieningen voor de hele overheid (de GDI). De financiering van deze collectieve digitale infrastructuur blijft een heikel punt, zoals je schrijft. Terwijl deze infrastructuur zo ontzettend belangrijk is voor de hele overheid. We kunnen niet meer zonder voorzieningen als DigiD en de Berichtenbox. Laten we nu eindelijk de aansturing en de financiering van de GDI goed regelen, met een structurele financiering én het onderbrengen van de informatievoorziening van de gehele overheid bij één minister.
De GDI is de basis van de hele overheid, alle ketenpartners gebruiken het en zijn bezig om hun processen anders te organiseren en hierop af te stemmen. Ook gemeenten. In juni hebben alle gemeenten KING opnieuw groen licht gegeven om samen verder te gaan met de ambities zoals verwoord in de Digitale Agenda 2020. Eén van die ambities gaat over het meer collectief oppakken van digitale voorzieningen voor gemeenten. Volgens het adagium ‘massaal digitaal – maatwerk lokaal’. We zijn hier mee bezig, al gaat het volgens sommigen niet snel genoeg. Jan van Ginkel, gemeentesecretaris in Zaanstad, schreef hier een vlammend betoog over. Ik ben het met hem eens, in de zin dat gemeenten echt veel meer samen kunnen en moeten doen.
Vanuit KING jagen we dat aan. Heel concreet zijn we momenteel bezig om een aantal gemeentelijke processen op een meer eenduidige, collectieve manier te organiseren. Inclusief de informatievoorziening die daarachter zit. Zoals de digitale aangifte overlijden. Deze aanpak geeft een heel nieuw samenspel met ketenpartners en de markt, een spel dat zich nu begint te ontvouwen. Het doel van deze collectivisering is voor gemeenten duidelijk: het op een hoger plan brengen van de uitvoeringskwaliteit van de belangrijke gemeentelijke processen. Met als gevolg dat gemeenten de energie en het geld dat ze besparen door meer samen op een uniforme wijze te doen, kunnen besteden aan dat waar zij het verschil maken voor hun inwoners. Massaal digitaal zodat maatwerk lokaal mogelijk wordt.
Voor dit alles hebben we een soepel werkende en toekomstbestendige GDI nodig. Dat gaat veel verder dan technologie en ook in die zin sluit ik mij van harte aan met wat je schrijft in jouw blog. Wat we als e-overheid hard nodig hebben is een samenhangende aanpak. Zodat we naast de doorontwikkeling van de technologie ook grote stappen maken in onder meer het transparant en veilig werken met data en in de ontwikkeling van een robuust en modern stelsel voor identiteitsvaststelling. Laten we er ook voor zorgen dat wet- en regelgeving in de pas gaat lopen met alle digitale manieren waarop de overheid nu en straks werkt, zodat dit de e-overheid ondersteunt. Nu werken wetten en regels de e-overheid nog te vaak tegen, bijvoorbeeld omdat fysieke handtekeningen zijn vereist in diverse (gemeentelijke) processen.
Kortom: de overheid is in volle breedte bezig met digitalisering. Op technologisch en organisatorisch vlak. De partijen binnen de overheid die zich hier al een tijd voor inzetten, zoals KING en de Digicommissaris, zien hoe belangrijk onder meer de GDI is. We zien ook dat een doorontwikkeling naar een échte e-overheid om meer vraagt dan een digitale infrastructuur. Het vraagt om onder meer robuuste financiering, heldere governance, het aanhaken van wet- en regelgeving en het ontwikkelen van een aantal uiterst belangrijke instrumenten voor de e-overheid, zoals een goed stelsel voor identiteitsvaststelling. Laten wij, als vertegenwoordigers vanuit de e-overheid, ons daar hard voor maken en iedereen binnen de hele overheid daar van overtuigen. Zodat straks de ‘e’ voor ‘e-overheid’ weg kan, omdat het voor iedereen evident is dat de Nederlandse overheid ook digitaal optimaal functioneert.
Complimenten Larissa voor je blog en je getoonde leiderschap – een suggestie: GDI is niet alleen iets van het publieke domein. Maatschappelijke vraagstukken zijn sectoroverstijgend – geen publiek of privaat, maar hechte samenwerking tussen de 3O’s: overheid, ondernemers en onderwijs!
Onderstreept om ook deze partijen te betrekken en een actieve rol te geven in het verzilveren van onze digitale ambitie!
Groeten, Dirk-Jan
Beste Dirk-Jan,
Dank voor je compliment en met name voor je goede suggestie!
Ik ben het zeer met je eens. Het betrekken van deze partijen gebeurt nog veel te weinig. Ik ben zelf nog wat zoekend naar hoe die aansluiting beter te kunnen maken. Benieuwd naar je beeld hierop!
Hartelijke groet, Larissa
Beste Larissa,
dank voor je inspirerende oproep om de schouders onder de eOverheid te zetten.
Wil je ook eens reageren op de laatste blog van de digicommissaris over het versmallen van de WGDI? Dit levert komende jaren geen samenhangende aanpak op. Het is een gemiste kans, want het is nu nodig om de GDI vaart te geven. Hiermee zorgen we niet dat onze wet- en regelgeving in de pas gaat lopen met alle digitale manieren waarop de overheid nu en straks werkt, zodat dit de e-overheid ondersteunt.
Graag zie ik dat KING het overzicht publiceert waar wetten en regels de e-overheid tegenwerken omdat fysieke handtekeningen zijn vereist in diverse (gemeentelijke) processen.
Beste Paul,
Bedankt voor je reactie. Je wijst er terecht op dat huidige wetten en regels soms de e-overheid tegenwerken, bijvoorbeeld omdat fysieke handtekeningen worden gevraagd. KING spant zich in om die belemmeringen weg te nemen. Dat deden we bijvoorbeeld voor de handtekening die vereist is voor het proces van aangifte overlijden, zodat dat proces nu geheel digitaal kan. Je vraagt in je reactie of KING een overzicht kan publiceren van wetten en regels die de e-overheid tegenwerken. Wij vinden het krachtiger om vanuit de uitvoering te signaleren waar het hapert en daar wat aan te doen. Daar hebben we onder meer impactanalyses en uitvoeringstoetsen voor. KING is tenslotte van de uitvoering en van de praktische aanpak!
Je schrijft in je reactie ook over de wet GDI. Deze wet is fundamenteel voor de e-overheid en we hebben er allemaal belang bij dat dit een stevige wet is, zodat wij als één efficiënte overheid kunnen werken. Ik zal dan ook zeker reageren op het blog van de Digicommissaris op dit onderwerp, in mijn volgende blog op iBestuur.