Het kan dus wél!

Afgelopen week zijn ze geland: de zes konvooien van platoonende trucks. Vanuit zes verschillende EU-steden naar de Maasvlakte – over de openbare weg. Waarbij middels een uniek samenwerkingsverband van industrie (vrachtwagenfabrikanten en hun toeleveranciers), autoriteiten (voertuigtoelatingsautoriteiten, wegbeheerders, ministeries van transport, infra en mobiliteit, EU-commissie), kennisinstellingen (research, consultancy, wetenschap) én logistieke dienstverleners (verladers, vervoerders) eerste stappen zijn gezet om het concept platooning geoperationaliseerd te krijgen.

Resulterend in een zodanige impact dat hier sprake is van onomkeerbaarheid: there’s no turning back! Met als grootste benefit niet zozeer het technisch realiseren van die platoonende trucks (wat zeker een prestatie waard is, heb een stuk meegereden: zwaar onder de indruk), maar het besef dat deze vorm van smart mobility uitsluitend te implementeren is als iedereen over z’n eigen schaduw weet te springen. Waarbij schouder-aan-schouder wordt samengewerkt. Van monodisciplinair (wegbeheerder focust op asfalt, voertuigtoelatingsautoriteit op technische procedures, fabrikant op het voertuig) naar multidisciplinair. Met niet zozeer het leveren van afzonderlijke producten of diensten als target, maar het neerzetten van een geïntegreerde performance! Met stevige onderlinge koppelvlakken. Hier: duurzame concepten van mobiliteit en logistiek. Gericht op het operationaliseren van het MaaS-concept: Mobility as a Service. Met steeds het creëren van waarde voor de burger als uitgangspunt. (Denk aan: spullen in het schap, leveren van de via internet geshopte artikelen, minder CO2, meer bereikbaarheid en meer veiligheid).
Logische vraag dus waarom het hier wel lukt: wat kunnen we leren van dit succes?

1. Als eerste: de dominantie van één gemeenschappelijk doel. Hier: het organiseren van een truck platooning challenge. Spreekt voor zich dat het helpt dat het onderwerp inspirerend is. Zeg nou zelf: om zo’n stip op de horizon te mogen verzilveren, daar wordt toch iedereen enthousiast van – of niet soms?
2. Persoonlijk commitment. Onze minister Melanie Schultz van Haegen heeft zich persoonlijk hard gemaakt voor dit onderwerp. Om die reden wordt het deze week ook geagendeerd op de informele transportraad als zij met haar 27 collega ministers in dat feeërieke Scheepvaartmuseum vergadert. Want tijdens die meeting wordt de ‘Declaration of Amsterdam’ gefiatteerd – waarbij smart mobility voor het eerst op de politieke agenda staat! Maar ook anderen hebben zich persoonlijk gecommitteerd aan dit onderwerp. Zo waren buiten mijn eigen Directeur-generaal Jan Hendrik Dronkers de ‘voormannen’ van de EU-koepels van de autofabrikanten (ACEA), de wegbeheerders (CEDR), de voertuigtoelatingsautoriteiten (EReg) én de logistieke dienstverleners (IRU en ESC) key voor het laten slagen van deze proef.
3. Géén technology push, maar market pull. At the end of the day gaat het natuurlijk om de toepassing: wat kun je er mee? Daarom dat we in een vroegtijdig stadium in gesprek zijn gegaan met dominante gebruikers van ons hoofdwegennet: partijen als Albert Heijn, Jumbo en Unilever. Want zij zijn het die dit nieuwe concept moeten omarmen!
4. Leidende principes. De verleiding is groot om direct de content in te duiken. Toch hebben we bij aanvang eerst geïnvesteerd in een aantal leidende principes zoals ‘begin met het einde voor ogen’, ‘zet het maatschappelijke vraagstuk centraal i.p.v. het denken in instituties en organogrammen’, ‘acteer in termen van waardecreatie voor burger/ondernemer’, ‘bouw een brug en ga er tegelijkertijd al over lopen’, etc. Met nadruk op coöperatie en collectiviteit.
5. Eat your own dogfood. Een innovatie moet je innovatief neerzetten. Dat moet absoluut Confucius-proof zijn. (Schrijf het op: ik vergeet het; laat me het zien: ik onthoud het; laat me het voelen: ik maak het me eigen.) Dus geen notuelen, maar een film. Geen rapport, maar een plaatje. Geen studie, maar een real-life case.
6. Voortgangsberichten: keek op de week. Het was een beetje ‘trial & error’, maar gedurende het traject kreeg ik pas in de gaten hoeveel energie mijn simpele voortgangsberichten (‘kijkje in de keuken’) hebben gegenereerd. Gaf ook voeding aan nieuwsbrieven en aan de blogs op de website. Gericht op shared ownership.

Co-creatie + netwerkleiderschap

Terugkijkend denk ik dat de combinatie van co-creatie en netwerkleiderschap absoluut cruciaal is geweest. Waarbij we direct mét stakeholders de samenwerking hebben geoperationaliseerd. Niet eerst zelf gaan studeren, maar direct mét partijen aan de slag. Gefocust op die te verzilveren performance. Met als resultaat de bundeling van drie ingrediënten: denkkracht, draagvlak en gedeeld eigenaarschap.
Heel huiselijk: in de geest van good old Henri Ford (‘als er al een geheim voor is voor succes, dan is dat het vermogen om de dingen ook te kunnen zien vanuit andermans gezichtspunt’).

Dirk-Jan de Bruijn is vanuit Rijkswaterstaat actief als programmadirecteur EU Truck Platooning Challenge