Zo moeilijk is het niet

Recent publiceerde de bestuursvoorzitter van de SVB, Maarten Schurink, op persoonlijke titel een interessante blog op LinkedIn. Hij doet in de blog een voorstel om in kleine stapjes via mijnoverheid.nl een grote sprong te maken met de digitale overheid. Zijn blog sloeg aan en werd breed gedeeld. Het interessante is dat wat hij schrijft vrij logisch is. De echte vraag is waarom Schurinks visie niet al lang werkelijkheid is?

In het najaar van 2015 mocht ik een gastcollege geven op de Rijksuniversiteit Groningen bij het vak webtechnologie van de Master Informatiekunde. Ik besprak met de studenten het interactieontwerp van de website mijnoverheid.nl. De studenten hadden zich vooraf verdiept in mijnoverheid.nl en droegen tijdens het college meer ideeën aan dan ik ooit had kunnen bedenken. Bij het lezen van de blog van Schurink moest ik terugdenken aan dit gastcollege. Werkelijk alle voorstellen die Schurink noemt werden ook door de studenten aangedragen. Ze gingen zelfs nog veel verder met hun innovatieve plannen.

Mijn punt is niet dat Schurink geen goede plannen heeft voor de digitale overheid. Het punt is dat de plannen vrij logisch zijn. De meeste IT-studenten, designers, UX-experts of andere logische denkers, zullen zijn visie direct ondersteunen. Het is vooral de vraag is waarom zijn blog zoveel reacties opleverde en zo vaak geliket werd.

Een cynicus die de inhoud wil negeren, zou kunnen zeggen dat het bij dit soort blogs vooral uitmaakt wie iets opschrijft. Als een generaal de strijd aan wil gaan, zegt dat iets anders dan als de voetsoldaat oorlog wil. Mijn vermoeden is dat er toch meer aan de hand is. Zo stelt Schurink dat hij niet begrijpt waarom de digitale overheid geen grote sprongen maakt, omdat “uit alle actuele inzichten over de verbetering van IT blijkt dat dit in kleine stappen moet en dat je dan terugkijkend ineens een grote sprong ziet.”

De heer Schurink schijnt een verstandige man te zijn en ik vermoed dat hij het waarschijnlijk beter begrijpt dan hij toegeeft. Misschien kan ik hem verleiden tot een volgende blog. De vraag die hij namelijk niet beantwoordt is waarom we deze sprongen niet maken en deze vrij evidente verbeteringen niet al tijden zijn doorgevoerd.

Ligt dit aan de organisatie van onze overheid, die te versnipperd de burger bediend? Ligt het aan de werkvormen van de overheid die niet in kleine stappen, maar in grote complexe projecten met zeer voorspelbare watervalstructuren werkt? Of vergis ik me en zijn de oplossingen van Schurink helemaal niet zo simpel uit te voeren en technisch te complex voor Nederland?

Mijn hoop is dat een combinatie van de bovenstaande vragen de reden is dat we nog geen grote stappen maken met de digitale overheid. Mijn hoop is ook dat de likes bij de blog van Schurink symbool staan voor de breedgedragen neiging om al deze problemen op te lossen. Mijn vrees is soms dat er nog een extra obstakel is. Een obstakel dat nog hardnekkiger kan zijn en samengevat wordt door de wet van de remmende voorsprong.

Het komt erop neer dat wij deze digitale sprong wel een goed idee vinden, maar dat de urgentie nog niet groot genoeg is. Dat we het ons, op allerlei vlakken, nog kunnen permitteren om niet aan te sluiten bij de verwachtingen die de maatschappij op het gebied van digitale services heeft. Dat vakmensen, zoals hier op iBestuur, het wel belangrijk vinden, maar het probleem nog lang niet urgent genoeg is.

Ik hoop dat de heer Schurink mij en de andere lezers kan uitleggen dat ik ongelijk heb en we het gewoon samen gaan organiseren.

Wouter Welling is beleidsmedewerker digitale overheid. Hij schrijft zijn blogs op persoonlijke titel.