Jeugdwet is een potentieel privacylek

Er is heel veel mis met de onlangs door de Tweede Kamer aangenomen Jeugdwet. De wet verplaatst de jeugdzorg van de zorginstelling naar de gemeente. Kort gezegd: is uw kind mogelijk autistisch en verwijst de arts u naar een psycholoog, dan komt dit verzoek terecht bij een gemeenteambtenaar, die op basis van de ingekochte hulp en het beschikbare budget zal beslissen of uw kind die zorg ook krijgt.

Hiermee zijn ouder en kind dus overgeleverd aan de gemeenteambtenaar. Hij of zij zal beslissen of de problemen van uw kind urgent genoeg zijn om hulp te krijgen. Op een afwijzing is een beroep mogelijk via de gemeenteraad. Daarnaast worden door het gebruik van het BSN-nummer allerlei gegevens met elkaar verbonden, zodat de gemeentelijk regisseur kan zien of er wanbetalingen zijn, medische problemen en dergelijke.

Er valt veel te zeggen over het recht op psychische zorg voor kinderen onder de 18 jaar, over het budget, over de invoeringstermijn, maar ik verbaas me over het feit dat er nog zo weinig verontwaardiging is over de privacy van kinderen. De gemeenteambtenaar, geen medicus, geen geheimhoudingsplicht, krijgt ineens van alles te zien over de kinderen in zijn gemeente. Hoe deze gegevens beveiligd gaan worden, hoe er voor gezorgd gaat worden dat de ambtenaar niet op een feestje zijn mond voorbijpraat, hoe voorkomen wordt dat niet anderen het systeem even inkijken, dat is allemaal onduidelijk. Een Privacy Impact Assessment komt pas nu de wet is aangenomen. Wat gaat de Tweede Kamer doen wanneer duidelijk wordt dat deze wet een potentieel privacylek is?

Ondertussen komt SZW met een rapportage dat de beveiliging van Suwinet (gegevensuitwisseling tussen UWV, SVB en gemeentes) maar bij 4 procent van de gemeentes op orde is. 96 procent is dus niet goed beveiligd. Wanneer 96 procent van de gemeentes al niet kan voldoen aan de gestelde beveiligingsnormen voor deze basale gegevens, maak ik mij nog meer zorgen over de gegevens van mijn kind. Omgaan met zwaar vertrouwelijk gegevens, zoals de psychische gezondheid van burgers, vraagt een enorme cultuuromslag bij de overheid. Dat ligt niet alleen aan de gemeentes, dat bewijst het feit dat deze wet op deze wijze tot stand gekomen is. De nonchalance over hoe de privacy te waarborgen van de regering en de Tweede Kamer toont aan hoe onbelangrijk het onderwerp gevonden wordt.

En dit terwijl het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) zeer kritisch is over de wettelijke taken die nu naar de gemeentes worden overgeheveld. Burgers en gemeente weten straks niet meer welke gegevens verzameld zijn en tot welk doel, zo stelt het CBP. Er is geen goede uitwerking van hoe de privacy gewaarborgd kan worden volgens de toezichthouder. Teleurstellend het antwoord van minister Plasterk, die vervolgens beweert dat het over het algemeen wel goed gaat.

Sommige zaken schreeuw je niet over straat, zeker niet als je een kind bent. De buurt hoeft niet te weten dat jij naar een weerbaarheidscursus gaat, twijfelt over je gender, smetvrees hebt, PDD-nos hebt. Dat snapt iedereen. Als zoiets op straat ligt, kun je een kind enorm beschadigen. Dat valt aan dat kind dan niet uit te leggen. Het wordt tijd dat we als burgers hier een duidelijk nee laten horen, net als bij het EPD.