1984

Denken we dat alleen de Britten dit doen? Of zijn we gewoon murw door het vergeefse verzet tegen het onbegrensde bespieden?

Hoe is het te verklaren dat we niet massaal naar het Malieveld trekken en eisen dat de overheid uit ons privéleven verdwijnt, en wel onmiddellijk? Het recht op privacy is een fundamenteel recht, niet alleen in morele zin, maar ook formeel wettelijk vastgelegd in Artikel 8 van het Europees verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM).

Ook Groot-Brittannië (en Nederland) zijn hieraan gehouden. Dat het binnendringen van de privéruimte van burgers onder een van de uitzonderingen genoemd in Art 8, sub 2 zou vallen, is volstrekt ongeloofwaardig. Het bespieden via onze eigen webcams is een heel ernstige inbreuk op het recht op privacy. Ik verwacht van de overheid dat ze optreedt als mijn rechten op een dergelijke grove wijze worden geschonden. Maar ik heb van de Europese regeringen geen enkele reactie gehoord. Integendeel: geheime diensten zouden zelfs nog meer bevoegdheden moeten krijgen, terwijl er zo evident misbruik wordt gemaakt van bestaande bevoegdheden. Eigenaardig overigens: overheden krijgen bevoegdheden van de burgers. Maar ik heb nog nooit één politieke partij in een verkiezingscampagne horen zeggen: “Stem op ons, en wij beloven u dat we u via uw webcam gaan bespieden en de beelden zullen opslaan.”
Integendeel: een Europese Richtlijn die ons recht op privacy beter moet beschermen tegenover politie, justitie en veiligheidsdiensten wordt vakkundig gesaboteerd door de nationale regeringen.

Openbaarheid van bestuur wordt door nationale overheden steeds verder ingeperkt door steeds meer te bestempelen als ‘nationale veiligheid’, en dus geheim. Zo krijgt de burger steeds minder mogelijkheden om de overheid te controleren, zoals het hoort in een democratie.
Als de bescherming van de mensenrechten alleen nog kan worden afgedwongen door individuele burgers die bereid zijn en de middelen hebben om jarenlang te procederen tegen regeringen, dan wordt de Conventie van de Rechten van de Mens een dode letter.
De hoofdfiguur uit 1984 werd in zijn eigen huis door camera’s van Big Brother overal in de gaten gehouden. Maar er was één hoekje waar hij uit het zicht was van de camera. Dat was zijn stukje privacy, zijn enige vrijheid. Burgers hebben er recht op zich veilig en onbespied te wanen, en zeker in hun eigen huis.

Hoeveel langer pikken we dit? Of geven we uiteindelijk maar toe, zoals Winston in 1984?

EVRM, Artikel 8 – Recht op eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven
1. Een ieder heeft het recht op respect voor zijn privéleven, zijn familie- en gezinsleven, zijn woning en zijn correspondentie.
2. Geen inmenging van enig openbaar gezag is toegestaan in de uitoefening van dit recht, dan voor zover bij wet is voorzien en in een democratische samenleving noodzakelijk is in het belang van de nationale veiligheid, de openbare veiligheid of het economisch welzijn van het land, het voorkomen van wanordelijkheden en strafbare feiten, de bescherming van de gezondheid of de goede zeden of voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen.