Amsterdam presenteert verkenning naar digitale onafhankelijkheid
Wethouder Alexander Scholtes (ICT en Digitale Stad, D66) maakte maandag bekend hoe Amsterdam zich minder afhankelijk wil maken van grote techbedrijven. De gemeente wil onder meer digitale zelfstandigheid als voorwaarde stellen bij nieuwe aanbestedingen en is op zoek naar een alternatief voor cloudplatform Azure.
Initiatiefvoorstel
Bijna een jaar geleden stemde de Amsterdamse gemeenteraad unaniem in met een iniatiefvoorstel van Elisabeth IJmker (GroenLinks) om te onderzoeken wat er nodig is om in 2030 onafhankelijk te zijn. Dat jaartal speelt geen prominente rol in de Verkenning Amsterdam Digitaal Onafhankelijk, maar de boodschap uit het voorstel resoneert wel.
‘Of het nu gaat om de privacy van Amsterdammers of de nationale veiligheid: we kunnen het ons niet meer permitteren om in grote mate afhankelijk te zijn van een paar grote Amerikaanse techbedrijven,’ schrijft Scholtes. ‘Er moet een plan B zijn om te voorkomen dat de Amerikaanse regering of Big Tech alles voor ons bepalen.’
Uit een tussenrapportage die Scholtes in oktober 2024 naar de raad stuurde, blijkt dat Amsterdam, zoals vrijwel alle gemeenten, afhankelijk is van grote ict-leveranciers voor diensten zoals de cloudomgeving, kantoorautomatisering en datamanagement. In het geval van Amsterdam gaat het om onder meer Microsoft, Salesforce, SAP, Centric en PinkRoccade.
Aan die afhankelijkheid komt niet vanzelf een einde, blijkt uit de verkenning. Daarom neemt Amsterdam een aantal concrete maatregelen.
Landelijke en Europese samenwerking versterken
Amsterdam is van plan om actief aan te sluiten op de visie en het beleidskader digitale autonomie en soevereiniteit overheid, die voor de zomer van 2025 door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) worden gepubliceerd. De visie en het beleidskader zijn onderdeel van de Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS). Het cloudbeleid en de sourcingstrategie van Amsterdam zullen worden aangepast op de ambities van de NDS.
Digitale zelfstandigheid
Bij nieuwe aanbestedingen voor digitale dienstverlening is digitale zelfstandigheid een voorwaarde. Dit geldt als eerste voor de komende aanbestedingen voor Public Cloud en HenT (hosting). Bij de aanbesteding dienstverlening Public Cloud vraagt de gemeente om ‘Eén excellente opdrachtnemer die in staat is om de huidige dienstverlenging op de Public Cloud van de stad (Azure) over te nemen, te beheren, te onderhouden en door te ontwikkelen’. In het contract komt de mogelijkheid om de inkoop van de diensten af te schalen. Het uitwerken van criteria voor inkoop doet de gemeente in samenwerking met AMS-institute en de VNG. Met het AMS-institute is een prototype getest van een inkooptool voor digitale autonomie.
Controle over data
Contractueel blijft opgeslagen data altijd van de gemeente. Het principe is daarnaast dat de data van de Amsterdammer blijft en dat er dus zo min mogelijk wordt opgeslagen. Dat opslaan gebeurt volgens algemene standaarden.
Open source software
De gemeente werkt mee aan een proof of concept van de open source samenwerksoftware van het rijk via het Programma Beter Samen Werken (BSW). Het gaat hierbij om software voor de werkplekken, waaronder programma’s voor e-mail, tekstverwerking en spreadsheets. ‘We gaan concrete voorstellen doen voor experimenten voor software die we gebruiken voor interactie met Amsterdammers voor onze dienstverlening’ schrijft de gemeente.
Sociale mediastrategie
Samen met maatschappelijke partners onderzoekt Amsterdam hoe ze de afhankelijkheid van sociale mediaplatforms kunnen verminderen en of er alternatieven mogelijk zijn, zonder dat ze het contact met een deel van de inwoners verliezen. Amsterdam is aangesloten bij PublicSpaces, een coalitie die zich al jarenlang inzet voor alternatieven voor big tech.
Op donderdag 27 maart vindt een debat plaats in de gemeente over de verkenning. De gemeenteraad krijgt keuzes voorgelegd over de schaal en de breedte van de koerswijziging en de financiële consequenties ervan op korte en lange termijn.
Lees ook:
