Door externe aandacht, druk en prestige willen veel overheden automatiseren. Toch wordt automatisering nauwelijks direct gekoppeld aan organisatorische doelstellingen als leidraad voor een project. Waarom lukt het niet om supersnel met IT iets succesvols neer te zetten en direct waarde te creëren?
In een IT-raad sloeg een toenmalige CIO eens met zijn vuist op tafel met de woorden: “Wij willen het al twaalf jaar, nu moet het er maar eens van komen”. Maar vijf jaar later is het er nog niet van gekomen en zijn de IT en organisatie met forse stappen veranderd.
Door externe aandacht, druk en prestige willen veel overheden automatiseren. Iedereen lijkt er om te vragen. Toch wordt automatisering nauwelijks direct gekoppeld aan organisatorische doelstellingen als leidraad voor een project. Waarom lukt het niet om super snel met IT iets succesvols neer te zetten en direct waarde te creëren?
Succesverhalen zoals Zenefits zal de overheid nooit meer bereiken. Terwijl het wel kan. Zenefits groeide supersnel van 15 naar 470 medewerkers in een jaar tijd en creëerde een marktwaarde van ruim 525 miljoen Euro. Enkel met een stuk software. Hoe kan het toch dat bedrijven met sterk gesmeerde digitale processen zo’n succes maken en de overheid daar niet op mee kan liften? Waarom duurt het proces van nieuwe of gewijzigde wetgeving tot aan het loket waar burgers en bedrijven diensten afnemen maanden en lukt het een bol.com in mum van tijd een nieuwe productenlijn op te nemen? Is wetgeving dan zoveel complexer?
Beste kennisbron van ons land
Gekker nog, de technologie die bedrijven ontwikkelen wordt met subsidie ondersteund door diezelfde overheid. Regelingen zoals de WBSO, MIT MKB of de Innovatiekredieten geven de overheid een onbetaalbaar overzicht van huidige en toekomstige technologie. Waarom deze intern niet als inspiratie en vliegwiel gebruikt worden, is mij altijd een groot raadsel gebleven. Toch niet vreemd dat IT niet als een essentiële kern van strategische veranderingen wordt gezien binnen de overheid. Echt in een keten samenwerken en digitalisering van werk moeten de overheid, maar vooral de ambtenaar zelf veel opleveren.
Automatisering te onzeker
Binnen de overheid wordt vooral gestuurd op continuïteit en het zo puur mogelijk uitvoeren van wetgeving. Zonder gedoe en al helemaal zonder Kamervragen waarbij de uitvoering liefst kwantitatief moet groeien. De politiek of het nieuws zijn vaak de oorzaak van vernieuwing, maar intern wordt niet gestuurd of gemotiveerd om het werk en de burger of het bedrijf beter te ondersteunen. Tenzij de hoeveelheid werk handmatige uitvoering simpelweg ondoenlijk maakt. De software om onze belastingaanslag in te dienen is zo’n voorbeeld. Wij hoeven steeds minder zelf in te vullen. Als de overheid van onze gegevens afhankelijk is dan lijkt het sneller te kunnen met nieuwe technologie om het ons, burgers en bedrijven, makkelijker te maken. Moet de overheid zelf subsidies weg zetten in de maatschappij dan mag het ineens 3 maanden duren (zie FD, 16 december 2014).
Efficiënt van wet naar loket
Automatiseren omdat het moet of omdat de buren het ook hebben, mist een organisatorisch doel; wat gaat het de organisatie concreet opleveren? Wat moet de nieuwe IT gaan veranderen en voor wie? Hiervoor zijn een aanpak en methode nodig die het proces automatisch in kaart brengen en waarbij er vanuit alle procesonderdelen inzichtelijk samengewerkt kan worden. Wetgeving moet af van statische tekst. Er moet inzichtelijk worden welk wetsartikel wat precies bepaalt zodat dit als specificatie voor de software kan dienen. Met dat inzicht is ook precies te bepalen wat software organisatorisch heeft opgeleverd. Om te beginnen bij dat onderdeel wat het meeste oplevert en waar de burger en het bedrijf het meest aan hebben. Zullen wij vanaf nu softwareontwikkeling enkel en alleen aan organisatorische doelen hangen?
Meer lezen over ‘Van wet naar loket’? Lees hier het visiepaper en neem deel aan onze sessie op het iBestuur Congres 2015, Knooppunt 7, Van wet naar loket – 16:15 – 16:45 uur, zaal Dexter 25-26.
