Het kabinet wil dat grote techbedrijven meer doen om discriminatie, polarisatie en bedreiging van de democratie tegen te gaan. Publieke waarden en het perspectief van gebruikers moeten centraal staan. De overheid gaat normerend optreden om die publieke waarden te bewaken. Dat schrijft staatssecretaris Alexandra Van Huffelen (Digitalisering) in een brief aan de Tweede Kamer.
Alexandra van Huffelen is staatssecretaris van Digitale Zaken | Beeld: Digitale Overheid, Martijn Beekman
De brief over over de digitaliseringsstrategie is mede ingediend door de ministers Micky Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat), Dilan Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid) en Franc Weerwind (Rechtsbescherming). In de komende maanden worden de hoofdlijnen uit de brief verder uitgewerkt in een kabinetsbrede werkagenda digitalisering. Dat doet het kabinet samen met alle betrokken departementen en met belanghebbenden uit samenleving, wetenschap, bedrijfsleven, medeoverheden en met Europese partners.
De hoofdpunten van de digitaliseringsstrategie:
Digitale inclusie
De digitaliseringsstrategie moet bijdragen aan een veilige, inclusieve en kansrijke digitale samenleving voor alle Nederlanders, vinden de bewindslieden. Ze omarmen de kansen van digitalisering, maar willen meer aandacht voor zelfbeschikking, privacy en veiligheid. Iedereen moet mee kunnen doen, jong en oud moeten beschikken over de nodige digitale vaardigheden.
Spelregels voor tech-bedrijven
Enkele grote tech-bedrijven hebben teveel macht binnen de digitale markt, schrijft Van Huffelen. De overheid wil normerend en regulerend op gaan treden. Er komen meer spelregels voor digitale markten, infrastructuur en diensten. Ze verwijst naar de aanstaande EU Digital Markets Act. Die wet moet de concurrentiepositie van andere bedrijven op de wereldwijd grootste digitale platforms en de bescherming van gebruikers verbeteren. De EU Digital Services Act moet er voor zorgen dat internetdiensten een uitgebreidere bescherming bieden aan consumenten en ondernemers die producten of diensten via een platform of dienst aanbieden of afnemen. Daarbij hoort ook het tegengaan van ‘nepnieuws’.
Bescherming tegen digitale dreigingen
De bewindslieden willen dat overheid, burgers en bedrijven beter beschermd worden tegen digitale dreigingen, bijvoorbeeld door veiligheidsaspecten als in het ontwerp van overheidssystemen mee te nemen (‘privacy by design’). Burgers moeten meer regie krijgen over hun eigen gegevens. Hierbij zetten ze in op de ontwikkeling van een breed bruikbare digitale identiteit, waarmee burgers zich op veilige wijze kunnen identificeren. Ook worden onveilige digitale diensten en producten vanaf 2024 op de EU-markt verboden. Er gelden dan minimum eisen op het gebied van cyberveiligheid (‘safety by design’).
Digitale economie
Nieuwe digitale diensten en producten hebben een grote economische en maatschappelijke potentie. Het ontwikkelen van duurzame technologieën die bijdragen aan het behalen van klimaatdoelstellingen staan bovenaan de prioriteitenlijst. Marktpartijen zullen worden uitgedaagd om tot klimaatvriendelijke technologische oplossingen te komen. De overheid ondersteunt onderzoek, pilots en demonstratieprojecten en heeft de belangrijkste kennis- en innovatieopgaven geformuleerd in een integrale kennis- en innovatieagenda.
De mens centraal
Niet de eigen organisatie, maar de online én offline leefwereld van mensen moet centraal staan in verder digitalisering van maatschappij en overheid. En de overheid moet daarbij het goede voorbeeld geven. Met de nieuwe Regeringscommissaris Informatiehuishouding aan het roer werkt de rijksoverheid aan een structurele verbetering van de informatiehuishouding. Zo kan meer openheid gegeven worden aan parlement, pers en burgers. Transparantie staat voorop, vooral ook bij het gebruik van algoritmen en uitvoeringsregels.
