Getwitter van gemeenten en hun eerste burgers bevordert de politieke participatie niet of nauwelijks. Het is vooral gezellig en saai.
Dat is de belangrijkste conclusie uit het voorlopige rapport ‘Like, retweet and follow Nederlandse gemeenten en burgemeesters’ van de Utrecht Data School, onderdeel van de Universiteit Utrecht. Drie studenten, Nadine Bergmann, Annelous Neven en AnneVerheul, onderzochten Twitterstromen, onder leiding van Mirko Tobias Schäfer, hun docent Nieuwe Media & Digitale Cultuur. Een klein half jaar volgden ze het getwitter van zo’n 380 gemeenten en ruim 180 burgemeesters en pasten er kwantitatieve en kwalitatieve analyses op toe. Deze maand verscheen de rapportage.
Tweets van gemeenten en burgemeesters: “blijven over het algemeen erg aan de oppervlakte. De burgemeesters gebruiken Twitter voornamelijk als persoonlijk platform waarbij veel persoonlijke tweets worden gestuurd.”
Burgemeesters profileren zich graag als één met de bewoners van hun gemeente en mengen zich als ‘de sympathieke burgerman’ ook vaak in persoonlijk gekeuvel met burgers en/of collega’s. Oppervlakkigheid is troef.
Burgemeesters en gemeenten gebruiken Twitter nauwelijks voor communicatie over bestuurs- en politieke zaken, maar meer voor de aardige dingen. Ze gaan zelden een dialoog aan met burgers over inhoudelijke vraagstukken en blijven steken in uitnodigingen en oproepen voor lokale initiatieven.
Ook helpen ze de politie graag een handje. Het retweeten van politieoproepen is bij burgervaders en gemeenten in goede handen. Gezagshandhaving is het belangrijkste zakelijke onderwerp in de tweets van de burgemeesters. Wouter Jong, adviseur crisisbeheersing Nederlands Genootschap van Burgemeesters en zelf een zeer actieve twitteraar, kan dat beamen gezien de vele retweets en antwoorden van burgemeesters die hem ten deel vielen. De rapportage over ‘Project X Haren’ middein de onderzochte periode speelde zijn populariteit op Twitter in de kaart.
Slechts een kleine groep burgemeesters is zeer actief op Twitter. Deze vogels zijn volgens de gebruikelijke categorieën ingedeeld:
- Broadcasters gebruiken het medium om hun boodschap te verkondingen. Communicatie met hun volgers is hun vreemd; Arco Hofland (CDA), burgemeester van Rijssen-Holten is zo’n zender;
- Communicators weten burgers en collega bestuurders goed te vinden door tweets te beantwoorden en verder te verspreiden. Michael Sijbom (CDA), burgemeester van Losser, is een voorbeeld;
- Netwerkers zijn burgemeesters die voornamelijk in eigen – hogere – kringen antwoorden en retweeten. Joost van Oostrum (VVD), burgemeester van Rhenen, weet hoe het werkt.
Sijbom werd eerder al door Buzzcapture tot ‘Twitterkoning’ uitgeroepen. Volgens de onderzoekers twittert hij evenwel erg oppervlakkig. “Veel tweets gaan over zijn privéleven. Hij laat weten wat hij op zijn luie zaterdag heeft gedaan (koffie drinken), welke kranten hij leest en wat voor drukke dag hij heeft beleefd.”
Niettemin, zo merken de onderzoekers op, geeft Sijbom lezingen over gebruik van sociale media. Hij benoemt daarin ook de rol van de twitterende burgemeester als ‘crime fighter’. Reden wellicht waarom burgemeesters – die hem beluisterden – zo vaak politieberichten en Wouter Jong retweeten. Verder neigt het portret van de onderzoekers naar een karikatuur van de hossende, brandweerman spelende en appeltaart snijdende burgervaders.
Nader onderzoek is ook gedaan naar Annemarie Jorritsma (VVD), behalve burgemeester van Almere, ook VNG-voorzitter. Zij wordt – evenals Harry Keereweer (PvdA) van Groesbeek – positiever beoordeeld gezien de pittige meningen die ze Twitterend verspreid en die daarom ook retweets krijgen. Hans Romeyn (CDA) van Heiloo is kwantitatief een uitschieter, met reeds ruim tienduizend tweets.
Analyse van gemeenteaccounts op Twitter is nog niet uitgewerkt, vandaar een voorlopig rapport. De onderzoekers willen in het volledige onderzoek dat ook Facebook nog als terrein kent, antwoord krijgen op drie vragen:
1. Activiteit en beleid
Wat doen (lokale) overheden met Facebook, Twitter et cetera? Hoe proberen ze het te integreren in beleid en bestuur? Hoe monitoren ze de sociale media, welk beleid en visie voor gebruik ontwikkelen ze?
2. Soevereiniteit
Hoe verhoudt de soevereiniteit van gemeenten zich tot de opzet en het doel van sociale media? Waar raken de activiteiten van Facebook en Twitter de traditionele taken van de overheid?
3. Publieke en private sfeer
Hoe constitueren de sociale media een publieke sfeer en hoe beheren Facebook, Twitter, YouTube/Google et cetera deze sfeer? Welke mogelijkheden heeft burgerparticipatie op sociale media?
