Democratie is geen natuurkracht zoals de zwaartekracht, die ons ongeacht de actualiteit altijd met beide benen op de grond houdt. Everything that can, will be used against you, zeg maar.
De afgelopen week werd alle i-nieuws overstemd door de PRISM-schokgolf die de wereld over ging. En terecht, vond ook voormalig Defensie-analist Daniel Ellsberg, die in 1971 de Pentagon Papers naar The New York Times liet uitlekken omdat hij vond dat het Amerikaanse volk werd misleid over de betrokkenheid bij de oorlog in Vietnam. De VS is geen politiestaat, betoogt Ellsberg in de NRC, maar de Amerikaanse overheid heeft wel de volledige elektronische en juridische infrastructuur van een politiestaat neergezet.
Ook in ons land bouwt de overheid aan een juridische en technologisch raamwerk dat verregaande massacontrole mogelijk maakt, inclusief een onbemande luchtmacht! Democratie is echter geen natuurkracht zoals de zwaartekracht, die ons ongeacht de actualiteit altijd met beide benen op de grond houdt. Everything that can, will be used against you, zeg maar.
Ondertussen presenteerde de Raad voor het openbaar bestuur een advies over politieke sturing op dienstverlening en ICT. E-dienstverleningsprojecten gaan uiteindelijk vooral over kosten besparen en niet over wat de burger er aan heeft, zei Rob-voorzitter Jacques Wallage bij de presentatie. De Tweede Kamer (die opdracht gaf tot het advies) zou in een vroeg stadium van wet- en regelgeving moeten kijken of een en ander wel ‘burgerproof’ is. Bovendien wil de Raad een ‘Staat van dienstverlening en ICT’ gerealiseerd zien waarbij de Tweede Kamer alle voorgenomen wetgeving toetst op transparantie, flexibiliteit, toegankelijkheid, veiligheid, effectiviteit en privacy.
Voorzitter van de Kamercommissie voor Binnenlandse Zaken, D66-fractielid Magda Berndsen, beloofde dat de commissie een ‘AO’ zou wijden aan het advies. Ik vrees dat dit idealistische advies daarna de la niet meer uit komt. Behalve aan tijd ontbreekt het de Kamer ook aan kennis. De Kamervoorzitter trok naar verluidt bovendien onlangs de stekker uit een gepland ICT-bijscholingsproject voor Kamerleden, dat was aangezwengeld door VVD-fractielid Brigitte van der Burg.
Het zal dus wel bij deze mooie woorden blijven, maar dat neemt niet weg dat het interessant zou zijn om bijvoorbeeld alle dataopslagplannen van dit kabinet eens langs deze ‘burgerproof-maatlat’ te leggen.
