CDO gezocht: praktisch en vooral sociaal vaardig
De Chief Data Officer is nog een witte raaf in overheidsland. Overal waar hij neerstrijkt moet hij zich bewijzen, niet met data, maar met daden. iBestuur sprak met drie CDO’s bij de overheid: Tanquil Arduin (Den Haag), Sander Brabander (Drechtsteden) en Gert-Jan Lodder (de ambtelijke organisatie van de Tweede Kamer) over hun ervaringen. “Ik geloof dat het gaat om praktische competenties en sociale vaardigheden. Technische knowhow is mooi meegenomen, maar daar draait het eigenlijk niet om.”
Nieuwkomers in de boardroom hebben het meestal niet zo gemakkelijk. Volgens Tanquil Arduin is de CDO nog moeilijk te plaatsen in de hiërarchie van organisaties. “Je hebt proceseigenaren en data-eigenaren en de CDO coördineert hun taken en verbindt al die rollen onderling. Daarnaast is er ook nog zoiets als datastrategie: daar wordt zeker ook aandacht aan besteed, maar je hebt daarin als CDO geen doorzettingsmacht.”
In Drechtsteden is er nooit een MT-besluit genomen om een CDO aan te stellen. Het was een individueel initiatief van de CIO, vertelt Sander Brabander: “Het label CDO is geen garantie voor succes en invloed aan de managementtafel, maar als je een flink netwerk hebt, is de kans daarop wel veel groter.”
Trad de eerste CDO al negentien jaar geleden aan in een Amerikaans bedrijf, in de publieke sector is de CDO nog een nieuwkomer. Er zijn nu in gemeenteland welgeteld acht functionarissen die de titel dragen: Rotterdam (kersvers geworven), Den Haag, Groningen, Nijmegen, Haarlem, Apeldoorn, de Drechtsteden. Utrecht heeft een ‘office’ dat belast is met CDO-taken. Leiden heeft er niet voor gekozen om een Chief te introduceren, maar een strategisch adviseur met een vergelijkbaar takenpakket. Er is huiver voor al te veel kapiteins op het schip. En als er een CDO nodig is, maakt de stormachtige ontwikkeling van artificiële intelligentie dan niet ook nog eens een CAIO nodig?
En dan zijn er nog de kleinere gemeenten: die zullen niet snel zo’n functionaris aanstellen omdat het een aanzienlijke kostenpost is en hun databeleid (nog) beperkt ontwikkeld is. Bij het Rijk – de Hoge Colleges van Staat zoals de Rekenkamer en de Tweede Kamer, en de departementen – zijn al verschillende CDO’s aangesteld. “Men is nog een beetje voorzichtig met het etiketje”, aldus Gert-Jan Lodder, “Maar de facto worden bij het Rijk onder invloed van de groeiende aandacht voor data nieuwe afdelingen en/of functieprofielen in het leven geroepen waar dat etiketje op past.”
Landelijk netwerk
Het landelijk netwerk van CDO’s in de publieke sector, dat Tanaquil Arduin in 2020 oprichtte, telt inmiddels wel ruim 60 leden, waarvan er volgens haar zeker twintig de officiële titel CDO voeren. “En er zijn overal in de publieke sector kwartiermakers aan het werk, dus het netwerk zal zich zeker uitbreiden”, aldus Sander Brabander. “Het groeit van onderop is mijn indruk: er zijn steeds meer organisaties die het een nuttige rol vinden”, besluit Lodder.
Interview met de CDO's in iBestuur Magazine #43
Ze zijn nog niet heel lang CDO, maar kennen het klappen van de zweep inmiddels goed. iBestuur ging met Tanquil Arduin, Sander Brabander, en Gert-Jan Lodder aan tafel zitten en tekende een gesprek vol enthousiasme en relativeringen op.
Lees het hele interview in iBestuur Magazine #43 van juni 2023.
Nog geen abonnee? Kijk HIER of u in aanmerking komt voor een gratis abonnement.
Is de sociaal-vaardigheid misschien vereist zodat de CDO in een vloed aan woorden kan camoufleren dat zijn taak en functie vaag is?
Het lastige met datamanagement is dat data nog veelal niet goed los te zien is van de werkprocessen waarbij het gebruikt en gecreëerd wordt; werkprocessen waar andere managers voor verantwoordelijk zijn.