Governance is het besturen van een collectief zoals een stad, een organisatie of een groep van mensen en hun activiteiten. De governance van een dergelijk collectief of systeem komt tot stand door een geheel aan regels en voorschriften dat is ontwikkeld voor het optimaal functioneren ervan.
De ontwikkeling en toepassing van een blockchain is gebaseerd op de samenwerking tussen mensen en de door hen ontwikkelde regels, algoritmes (zoals paxos, ripple, c.s.) en software (bitcoin, ethereum) die de zelfstandige uitvoering van deze regels en voorschriften door computers mogelijk maken. Het geheel aan menselijke regels, algoritmes, software en computers bepaalt het functioneren van de blockchain.
Hissam c.s. [1] noemt een dergelijke combinatie een social-adaptive system: “systems in which humans and computational elements interact as peers”. Voor Hissam c.s. ontwikkelen de eigenschappen van het geheel van een systeem zoals de blockchain zich: “from the properties of both types of elements and the nature of their collective reaction in their environment”. Door onderlinge communicatie en interactie tussen mensen, algoritmes en computers ontstaat een nieuw geheel, zoals een blockchain, dat vorm geeft aan nieuwe toepassingen zoals cryptocurrencies, smart contracts en slimme systemen die onderling beslissingen kunnen nemen. Tegelijkertijd ontstaan nieuwe vragen, bijvoorbeeld hoe de governance van het nieuwe geheel van een blockchain moet worden geregeld.
Algoritmes
De filosoof Heidegger [2] omschrijft in 1927 de wijze waarop wij als mensen fenomenen in onze wereld tegemoet treden. Een fenomeen is voor Heidegger iets wat zich qua structuur en innerlijke samenhang aan ons vertoont zonder dat dit ‘iets’ een object hoeft te zijn. Dat wat wij als mensen als geheel tegemoet treden moet volgens hem eerder worden gezien als een ‘tuig’ ofwel een soort gereedschap dat niet feitelijk kan worden waargenomen maar wel betekenis geeft aan wat wij met dit tuig doen. Het onderling verbonden tuig staat volgens Heidegger altijd in verband met ander tuig. In gezamenlijkheid geeft dit tuig vorm aan dat wat wij zien als een object en de functionaliteit van dit object of geven wij vorm aan dat wat wij ervaren als werkelijkheid.
Het is volgens Heidegger nooit zo dat iets op zichzelf staat of zich voor het eerst aan ons zichtbaar maakt. Het iets komt juist voort uit structuren en onderlinge samenhang van dat wat wij in werkelijkheid waarnemen of ervaren. Het door Heidegger benoemde tuig of gereedschap komt overeen met de algoritmes en software waarmee mensen nu blockchains construeren en objecten als cryptocurrencies of smart contracts vormgeven en gebruiken. Een blockchain is niet iets helemaal nieuws, maar een nieuw geconstrueerde structuur, een onderlinge samenhang van moderne gereedschappen in de vorm van algoritmes, software en computers.
Voor Finn (2017) [3] is een algoritme een recept: “an instruction set, a sequence of tasks to achieve a particular calculation or result, like the steps needed to calculated a square root to tabulate the Fibonacci sequence”. Een geconstrueerd algoritme levert naar zijn mening een betrouwbaar resultaat wanneer dit binnen een vooraf bepaalde tijd wordt gerealiseerd door de computers die de algoritmes uitvoeren en daarmee het vooraf gestelde realiseren.
De in samenhang en gezamenlijkheid gerealiseerde resultaten worden volgens Finn voor ons als mens nu zo belangrijk dat het niet langer mogelijk is om onze ogen te sluiten voor de aannames, veronderstellingen en keuzes die zijn opgenomen in de structuur en het functioneren van deze algoritmes en software. Hij stelt hierover: “The apparent transparency and simplicity of computational systems are leading many to see them as vehicles for unbiased decision-making”. Volgens Finn zorgen veranderingen aangebracht door algoritmes er echter ook voor dat een ogenschijnlijk vanzelfsprekende reconstructie plaatsvindt van onze bestaande wettelijke en ethische kaders.
Tegelijkertijd wordt met deze algoritmes ook een nieuwe werkelijkheid vormgegeven, zo stelt Finn op basis van mathematische regels en daarin opgenomen impliciete aannames die niet vanzelfsprekend publiekelijk zijn waar te nemen.
Governance
De bitcoin blockchain wordt gevormd door een ecologie van met elkaar samenhangende algoritmes. Deze zorgen onder andere voor consensus over de onderlinge samenhang (een blok) van in het netwerk uitgevoerde informatietransacties. De samenhang van een blockchain wordt zo verzorgd door een ‘Heideggeriaans tuig’ in de vorm van onderling samenhangende algoritmes die zorgen voor een uitkomst in de vorm van bijvoorbeeld cryptocurrencies of smart contracts. Onze waarneming van de wijze waarop deze nieuwe currencies of smart contracts tot stand komen creëert tegelijkertijd een nieuwe werkelijkheid van in netwerken verbonden systemen die onderling wereldwijd zelfstandig betrouwbare informatietransacties voor ons kunnen uitvoeren.
Voor Fillipi and Loveluck [4] (2016) is de governance van de onderlinge samenhang aan algoritmes te onderscheiden in twee onderdelen, namelijk: ‘governance by the infrastructure’, geregeld via het bitcoin protocol en ‘governance of the infrastructure’ waarbij het gaat over de ontwikkeling en het beheer van algoritmes die in het netwerk zorgen voor de totstandkoming van de informatietransacties. Het geheel van de bitcoin blockchain ademt volgens Fillipi and Loveluck: “a highly technocratic power infrastructure, insofar as it is built on the automated technical rules designed by a minority of experts with only limited accountability for their decisions”.
Fillipi and Loveluck onderscheiden binnen dit netwerk twee belangrijke groepen: als eerste de passieve gebruikers die slechts geïnteresseerd zijn in het uitvoeren van informatietransacties en actieve gebruikers in de vorm van zogenaamde miners die computerkracht aan het netwerk beschikbaar stellen voor het valideren van transacties. De tweede groep is zoals Fillipi and Loveluck stellen: “the community of developers, who are contributing code to the bitcoin project with a view to maintain or improve its functionalities”. Binnen deze laatste groep beschikt slechts een beperkt aantal personen over de mogelijkheden om de source-code van het systeem te wijzigen.
Fillipi and Loveluck beschrijven gedetailleerd hoe een voorstel tot het aanbrengen van wijzigingen in het functioneren van de source code heeft geleid tot een crisis in de bestaande governance structuur van de bitcoin blockchain. Als gevolg van deze crisis, zo constateren Fillipi and Loveluck, “a small number of individuals became rapidly fell prone to interpersonal conflicts once consensus could no longer be reached among them”. De analyse van deze crisis maakte Fillipi en Loveluck duidelijk dat de nieuwe ‘trustless technology’ in de vorm van een publieke blockchain ogenschijnlijk lijkt te ontsnappen aan de bestaande kaders van bijvoorbeeld de overheid en andere organisaties, maar dat deze nog steeds: “remains subject to the (invisible) politics of a handful of individuals – the programmers who are in charge of developing the technology and, to a large extent, deciding upon its functionalities”.
Conclusions
De conclusies van Fillipi and Loveluck sluiten aan bij Atzori [5], die stelt dat: “In a world increasingly reliant on technology and ruled by networks, whoever owns and controls these platforms always have a significant power over civil society on a global scale.” Technologie en netwerken worden door ons als mens louter nog waargenomen als onderling verbonden fysieke objecten. Wij zijn nauwelijks bezig met de vraag hoe de voor het functioneren van deze platformen noodzakelijke algoritmes worden ontwikkeld en beheerd. Wij bezien de resultaten van de netwerken als traditionele objecten die wij als mens accepteren, negeren of afwijzen, maar zijn niet bezig met de veranderingen die deze digitale objecten in gang zetten binnen onze leef- en werkwereld.
Onze wereld verandert snel door de toenemende intensiteit, intelligentie en autonomie van deze onderling verbonden algoritmes. De effecten van al deze ontwikkelingen kunnen nu al zoals Boucher [6] stelt: “be found in more subtle impacts upon broad social values and structures. These impacts are associated with the values that are embedded within technology. All technologies have values and politics, usually representing the interest of their creators”. De beïnvloeding door algoritmes van bestaande sociale waardes en structuren en de wijze waarop de governance van deze algoritmes in het algemeen en die van de blockchain in het bijzonder is geregeld zou daarmee hoger op de (inter)nationale politieke bestuurlijke agenda moeten staan. Verder onderzoek naar nieuwe governance-modellen voor het beheer en onderhoud van dergelijke algoritmes die ingrijpen in onze bestaande wereld is daarvoor onmisbaar.
[1] Hissam S. Klein M. and Moreno G.A. (2013) Socio-Adaptive systems challenge problem workshop report. Carnegie Mellon Software Engineering Institute, June 2013. CMU/SEI-2013-SR-010
[2] Heidegger M (1927) Zijn en Tijd. Dutch edition 1999, translator Wildschut M. Sun Nijmegen. ISBN 906168675x
[3] Finn E. (2017) What Algorithms want. Imagination in the Age of Computing. The MIT Press. ISBN 9780262035927
[4] Fillipi P. and Loveluck B. (2016) The invisible politics of Bitcoin: governance crisis of a decentralized infrastructure. Internet Policy Review. Journal on Internet Regulation. Volume 5| Issue 3 |September 2016. Pp. 1-26
[5] Atzori M. (2015) Blockchain Technology and Decentralized Governance: Is the State Still Necessary? (December 1, 2015). Available at SSRN: here or here
[6] Boucher P. (2017) How blockchain technology could change our lives. In Depth Analysis. EPRS | European Parliamentary Research Service STOA – Science and technology options assessment, February 2017. PE 581.948
