Chat Control staat weer op de Europese agenda

EU-voorzitter Denemarken heeft de omstreden wet op het scannen van kinderen met seksueel misbruik (CSAM) weer bovenaan de agenda gezet. Over het zogenaamde Chat Control-voorstel zou al op 14 oktober 2025 gestemd kunnen worden.

Er wordt al vijf jaar flink gediscussieerd over Chat Control. Dat begon met een voorstel voor tijdelijke wetgeving waarmee het doorzoeken van privéchats, berichten en e-mails op illegale afbeeldingen van minderjarigen en pogingen tot het leggen van contact met minderjarigen, toegestaan werd. Het Europees Parlement keurde dit in juli 2021 goed.
In mei 2022 kwam de Europese Commissie met een tweede verdergaand wetsvoorstel. Hierbij werden alle aanbieders van chat-, berichten- en e-maildiensten verplicht om de surveillancetechnologie in te zetten, zonder dat er sprake was van enige verdenking. In oktober 2024 zou deze mogelijk goedgekeurd worden, maar het werd uiteindelijk van de agenda verwijderd. Het Europees Parlement was eerder al met een eigen voorste gekomenl, waar nog steeds kritiek op is, maar wat end-to-end versleutelde diensten in ieder geval uitzondert.

Het voorstel dat Denemarken nu op tafel legt is volgens de Europese burgerrechtenbeweging EDRi een combinatie van de Belgische en Hongaarse voorstellen die eerder al werden gedaan. Er is geen poging gedaan een compromis te vinden dat de impasse zou kunnen doorbreken die het dossier de afgelopen drie jaar heeft lamgelegd, aldus de EDRI. Maar ze zetten er wel vaart achter. Op 11 juli jl. stond het al op de agenda van de Europese Commissie. EU-voorzitter Denemarken hoopt dat er al op 14 oktober een akkoord bereikt kan worden.

Gekwalificeerde meerderheid nodig

Om het voorstel aangenomen te krijgen is een ‘gekwalificeerde meerderheid’ nodig. Een gekwalificeerde meerderheid is bereikt als vijftien lidstaten vóór stemmen én het voorstel wordt gesteund door lidstaten die samen tenminste 65 procent van de totale EU-bevolking vertegenwoordigen. Vraag is nu hoeveel landen met het Deense voorstel zullen gaan instemmen. Patrick Breyer van de Duitse Piratenpartij meldde op zijn website dat vijftien landen voor het Deense voorstel zullen stemmen. Nederland, Polen en Oostenrijk zouden tegen of neutraal zijn en de overige landen hadden nog geen positie ingenomen.

De stem van Duitsland wordt hierin als belangrijk gezien. Rejo Zenger zegt op de website van Bits of Freedom dat als de Duitse regering instemt met het nieuwe compromis het voorstel waarschijnlijk niet langer tegen gehouden kan worden. “De volgende stap is in dat geval de geheime onderhandelingen tussen de Raad, het Europees Parlement en de Europese Commissie. De uitkomst daarvan is onvoorspelbaar. Wat wel vaststaat is dat we daarmee een stap dichter bij het moment komen waarop deze draconische maatregelen werkelijkheid worden.” Hij verwacht ook dat als het voorstel zal worden aangenomen een Europese rechter het over een paar jaar ongeldig zal verklaren.

Lees ook:

• Nederland steunt geen Europese voorstellen voor controle op chatberichten – iBestuur
• Data-hongerig met chat control – iBestuur