Corona en parachutespringen

Hoe ziet de postcoronatijd eruit? Die vraag wordt steeds vaker gesteld. Het antwoord blijft voorlopig uit. De coronacrisis is als een parachutesprong boven onbekend terrein. Wat kunnen we leren van de ervaren parachutist?

• 1. Rem de val

Als je de parachute opent, rem je de val en creëer je tijd. Er is tijd gecreëerd door de lockdownmaatregelen. Deze tijd zullen we ook moeten gebruiken om ruimte te maken voor wetenschappelijk onderzoek. Dit onderzoek kan verschillende voorspellingen en scenario’s over de impact van de coronacrisis ontwerpen. Onderzoek loont nu we het duurste wetenschappelijke experiment in de samenleving uitvoeren. Ter vergelijking: het Manhattanproject, waarin de atoombom werd ontworpen, kostte de Verenigde Staten in huidige euro’s ongeveer een miljard euro per kwartaal. Alleen Nederland geeft al meer dan 25 miljard euro per kwartaal uit aan de coronacrisis.

• 2. Kijk om je heen

Als je met een open parachute door de lucht zweeft, heb je een 360 graden overzicht. Wie weet zie je al waar je ongeveer gaat landen. Is dat een weide of een dichtbegroeid bos? Verschillende scenarioschetsen kunnen helpen bij het creëren van een beeld van de toekomst. Ik maakte samen met vijftien onderzoekers van acht verschillende universiteiten een utopische en dystopische landingsplaats voor onze maatschappelijke sprong in het diepe. We deden dit door middel van ‘brainwriting’. Deze coronaproof methode laat een groep online voortbouwen op elkaars teksten en bundelt die ideeën. Met onze utopische pet op zien wij bijvoorbeeld een wereld met betere digitale scholing voor iedereen. Ook kan een vermindering van overbodige vergaderingen en woonwerkverkeer leiden tot milieuwinst en mentale gezondheid. Daarnaast verkrijgen ouderen betere toegang tot digitale diensten. Tegelijk kunnen wij vanuit een dystopische blik een sterke ‘case’ maken voor grotere verschillen tussen digital natives en digibeten, een versnelde verspreiding van fake news en grotere privacyproblemen. Ook zien we potentiële negatieve effecten van online lesgeven en het verlies van het sociale aspect van werk, dat kan leiden tot een vergroting van depressie, eenzaamheid en cyberonveiligheid.

• 3. Stuur bij

Waar parachutisten in de Tweede Wereldoorlog lijdzaam moesten toezien waar ze landden (soms met gebroken benen of de dood ten gevolg), hebben huidige parachutes de mogelijkheid tot bijsturen. De overheid en het bedrijfsleven kunnen negatieve maatschappelijke effecten van de coronacrisis bijsturen als zij weten wat die effecten zijn. Zo kunnen bedrijven aandacht schenken aan het sociale aspect van werk na corona en kunnen overheden bijdragen aan het beperken van verschillen tussen digital natives en digibeten.

• 4. Gebruik de reserveparachute

Een reserveparachute klapt automatisch uit op 230 meter hoogte als er iets mis is. Ook de huidige intelligente lockdown kan zonder succes zijn. Komt het virus toch weer terug in de herfst? Of worden we niet immuun en laat een vaccin nog jaren op zich wachten? Hoog tijd om nu al oplossingsrichtingen aan te dragen voor de maatschappelijke gevolgen van jarenlange ontwrichting.

• 5. Let op andere parachutisten

Een groot deel van de parachutistenongelukken gebeurt door botsingen in de lucht. Verschillende organisaties, zoals het Centraal Planbureau, het Planbureau voor de Leefomgeving, het Centraal Bureau voor de Statistiek, de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en natuurlijk de hoger onderwijsinstellingen, zouden ruimte moeten maken om de effecten van de coronacrisis te meten. Belangrijk is echter dat deze gaan samenwerken zodat het wiel niet twee of drie keer uitgevonden wordt. Misschien kan er een (inter)nationaal corona-instituut worden opgericht om samenwerking te bevorderen?

Bernold Nieuwesteeg is verbonden aan het Centre for the Law and Economics of Cyber Security (CLECS) aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.