Criminelendatabase kan beter
Men stelt wel eens dat Europa niet kan functioneren vanwege taalbarrières en culturele verschillen, maar gek genoeg blijkt dat voor internationale criminele bendes in het geheel geen obstakel. Schurken profiteren van het gebrek aan samenwerking en uitwisseling van informatie tussen lidstaten.
‘Nationale soevereiniteit’ vormt zo onbedoeld een bescherming voor criminelen. De Franse seriemoordenaar Fourniret en kinderverkrachter Robert M. waren al eerder veroordeeld in een EU-lidstaat. Door te verhuizen naar een andere lidstaat konden ze simpelweg met een schone lei beginnen en hun misdadige gedrag voortzetten in hun nieuwe thuisland. Ook de onderzoeken naar de recente terreuraanslagen in Frankrijk en België laten een patroon zien van vitale informatie die niet over de grenzen wordt gedeeld.
Sinds 2012 is er een database met veroordelingen in EU-lidstaten, het European Criminal Record Information System (ECRIS). In ECRIS kunnen rechters checken of misdadigers eerder zijn veroordeeld in andere lidstaten. Op deze manier weten rechters met wie ze van doen hebben en kunnen ze dit meenemen in de strafmaat. Ook kan ECRIS worden geraadpleegd voor een Verklaring Omtrent Gedrag bij het solliciteren naar een baan.
Wanneer het echter gaat om verdachten die van buiten de EU komen, wordt informatie vaak niet uitgewisseld. Daarom werkt het Europees Parlement nu aan een voorstel om de controle van deze zogeheten ‘derdelanders’ makkelijker te maken in het ECRIS-systeem.
Daarbij bestaan wel enkele vraagtekens. Allereerst pleiten sommigen voor het opnemen van veroordelingen in niet- EU landen. Maar het is problematisch om zonder voorbehoud te vertrouwen op informatie aangeleverd door derde landen. Er moet worden uitgesloten dat personen die bijvoorbeeld om politieke redenen zijn vervolgd en veroordeeld of om zaken die bij ons niet strafbaar zijn, zoals homoseksualiteit of geloofsafval, niet in de EU als crimineel te boek komen te staan. Ook mag er geen rechtsongelijkheid ontstaan. Sommige lidstaten willen bijvoorbeeld vingerafdrukken afnemen van niet-EU-burgers. Maar personen met een dubbele nationaliteit van een EU-land en een niet-EU land worden zo benadeeld.
Een EU zonder binnengrenzen brengt ons veel voordeel. Gezamenlijke misdaad- en terreurbestrijding zijn een absolute voorwaarde om die vrije ruimte te kunnen behouden. Vele barrières zijn al geslecht en samenwerking en uitwisseling is geïntensiveerd. Enkele voorbeelden van de laatste jaren: versterking van het mandaat van Europol, normen voor uitwisseling van persoonsgegevens tussen politie en justitie binnen de EU, het Europese arrestatiebevel en Europese harmonisering van rechten van verdachten. De verbetering van ECRIS is een volgende bouwsteen aan die Europese Ruimte voor Veiligheid, Vrijheid en Recht.
