Medewerkers horen de gevaren en risico’s van digitalisering te kennen om er verantwoord mee om te gaan. Net zoals pubers de risico's en verleidingen van drugs moeten kennen.
Het is met digitalisering net als met het opvoeden van pubers: hoe bereiken we weerbaarheid? Over digitale weerbaarheid van Nederland met de Cybersecurity Agenda.
Er zijn mensen die denken dat je middelbare scholieren weghoudt van drugs door coffeeshops te sluiten die te dicht bij scholen staan. Ik geloof dat niet zo. Ook in dorpen waar geen enkele coffeeshop is, kunnen ze aan de sporen in riolen zien dat er drugs wordt gebruikt. Een dealer op een scooter is met twee muisklikken besteld. Natuurlijk moeten de uitwassen van drugs bestreden worden. Maar het is ook belangrijk dat pubers voorgelicht zijn, ermee om kunnen gaan, nee durven te zeggen. Kortom, weerbaar zijn tegen de verleidingen van drugs.
Digitalisering lijkt soms vooral nadelen te hebben. Als je de kranten leest, zie je hoorzittingen met Mark Zuckerberg, DDoS-aanvallen bij banken, identiteitsfraude, datalekken, problemen met de digitalisering van de rechtspraak of SVB en nog veel meer. Je zou bijna vergeten dat digitalisering ook grote voordelen biedt. Processen sneller en transparanter maakt. Dingen vergemakkelijkt en ons leven prettiger maakt. In ons privéleven is digitalisering niet meer weg te denken. Het is een onomkeerbaar proces dat onze maatschappij steeds digitaler wordt. En we moeten ermee door omdat het ons zoveel oplevert.
Digitalisering gaat niet weg. Maar de problemen die het met zich mee brengt op gebied van security, privacy en cybercrime zijn serieus en die moeten we oplossen. Dat is altijd zo geweest met technologische innovatie. Toen er steeds meer auto’s op de weg kwamen en ze op kruispunten tegen elkaar begonnen te rijden, zijn de stoplichten uitgevonden. Zo zijn er talloze voorbeelden: bij vooruitgang horen ook problemen.
Digitaliseringsplannen
Het kabinet realiseert zich dat ook. Er komen vanuit verschillende ministers in dit kabinet nieuwe plannen rond digitalisering. Er worden plannen verwacht rond de digitale overheid van BZK en een Digitaliseringsstrategie. Het eerste plan dat gelanceerd werd, was de Cybersecurity Agenda van JenV. Dat is eigenlijk het antwoord van de Nederlandse overheid om ons weerbaarder te maken.
De doelstelling is dat Nederland: “in staat is om op een veilige wijze de economische en maatschappelijke kansen van digitalisering te verzilveren en de nationale veiligheid in het digitale domein te beschermen”. Er zijn zeven ambities geformuleerd rondom de Nederlandse bijdrage aan internationale vrede en veiligheid in het digitale domein. Ambities over onder meer het bevorderen van digitaal veilige hard- en software, weerbare digitale processen en infrastructuur en barrières tegen cybercrime.
Vertrouwen
Deze zeven ambities zijn uitgewerkt in doelstellingen en maatregelen, die in nauwe publiek-private samenwerking zullen worden uitgevoerd. Hiertoe wordt een cybersecurity alliantie gesloten, met overheidspartijen en bedrijven die zich committeren aan het gezamenlijk versterken van de cybersecurityaanpak in Nederland. Dat is goed. Een heel goede zaak dat de overheid deze ambitie formuleert. Een toekomstgerichte strategie rond digitalisering vraagt om zo’n aanpak. Dat we digitalisering serieus nemen, de problemen oplossen en gebruikmaken van de kansen en voordelen. Dan hebben we vertrouwen nodig in onze digitale veiligheid en het oplossend vermogen van onze overheid. Vertrouwen creëren we door deze agenda uit te voeren en het te laten zien.
Naast de plannen van de overheid, moeten organisaties ook zelf aan de slag met digitale weerbaarheid. Organisaties horen hun cybersecuritybeleid te organiseren, hun beleid rond data op orde te hebben en een goed georganiseerd privacybeleid te hebben. De ‘digitale awareness’ van medewerkers van organisaties is onder de maat. Werknemers zouden voorgelicht moeten worden over privacy en security. Nog steeds komt het merendeel van securityproblemen voort uit menselijke fouten. Net als bij pubers en drugs horen medewerkers de gevaren en risico’s van digitalisering te kennen om er verantwoord mee om te gaan.
Bij de implementatie van digitalisering hoort ook het omgaan met de nadelen ervan. In onze visie op digitale transformaties is het vergroten van de digitale weerbaarheid en de digitale awareness van medewerkers altijd onderdeel van het verandertraject. De overheid kan voor randvoorwaarden zorgen een voortvarende uitvoering van de cybersecurity-agenda en daarna moeten wij met z’n allen de rest doen. Pas dan zullen we op een prettige manier van de voordelen van het digitale tijdperk kunnen profiteren.
Mark Elstgeest is partner bij Morgens en specialist in digitale transformaties.
