De echte IT-crisis? Bestuurders zonder agile mindset
De huidige problemen lossen we niet op door steeds opnieuw te klagen over gebrek aan technische kennis of gebrek aan regie. We moeten bestuurders en politici bewust maken van het feit dat de ingeroeste denkbeelden en metaforen over IT destructieve rempedalen zijn. We moeten de kansen die state-of-the art besturingsmethoden bieden laten zien, en daarmee een nieuw perspectief aan tafel brengen.
Vandaag kopte nu.nl: ‘Overheid verliest grip op ICT ‘. Mijn eerste reactie was: wat is er nieuw?
Toch was ik benieuwd naar de analyses.
Een voorspelbare is, ook in dit artikel, de stelling dat er te weinig eigen kennis is omdat er te veel kennis wordt ingehuurd. Maar dat verklaart de problemen niet. Er werken immers legio competente mensen bij de overheid en je kunt niet stellen dat de kennis van ingehuurde externe partijen, die vaak langdurig aan de overheid zijn verbonden, irrelevant is.
Ook de stelling dat uitbesteding bijdraagt aan problemen is discutabel. Het probleem is niet de outsourcing zelf maar dat te veel eieren in dezelfde Amerikaanse mandjes zijn gelegd en dat soms proceskennis wordt mee-uitbesteed. Daarnaast is grootschalige sourcing niet uniek voor de overheid terwijl organisaties die vergelijkbaar uitbesteden lang niet zoveel problemen hebben.
Dan de kritiek dat regie ontbreekt. Verplichte standaardisatie, centrale inkoop van generieke componenten en verminderen van diversiteit is zeker verstandig. Maar diversiteit en afhankelijkheid van vele partijen is ook de norm voor het internet, dat ondanks dat prima functioneert en als geheel veel sneller dan de overheid innoveert. Dus ook dat verklaart het drama niet.
Ook wordt legacy genoemd als oorzaak. Maar legacy is geen oorzaak, het is een symptoom van een organisatie die er niet in slaagt de IT gelijke tred te laten houden met de wereld om zich heen.
De crux wordt genoemd door Onno Eric Blom: de mismatch tussen het impliciet gehanteerde besturingsmodel en het model dat de IT-realiteit van 2025 vraagt. Het gangbare denkraam bij politiek en overheid ziet ICT als iets statisch, te bereiken met een dichtgetimmerd plan en toezicht. Maar dat zwaar verouderde “waterfall” model is al sinds decennia ongeschikt voor een dynamische IT-omgeving, zoals die van de overheid. Toch kennen veel bestuurders geen andere aanpak en zien continue verbetering als garantie voor chaos. Het kernprobleem is dus dat organisaties en hun bestuurders niet vertrouwd zijn met de methoden en organisatiestructuren waarmee je IT kortcyclisch up-to-date, veilig en beschikbaar kan houden. Dat is een fors risico want zonder de juiste besturing en kennis van kortcyclisch managen, kunnen ambities zoals de NDS nooit worden gerealiseerd. En ontaarden de soevreiniteitsambities in 10-jaars miljardenprojecten. Plus, kortcyclisch verbeteren is ook een verplichting in nieuwe wetgeving als NIS2 en DORA.
Kortom, we moeten bestuurders gaan bijscholen in methoden zoals SAFe, lean, six sigma, agile, devops. Die kennis gaat niet over IT, die gaat over besturen. Verder moeten we stoppen met IT aanbestedingen die ver-weg doelen en de fictie van voorspelbare toekomstige functionaliteit en technologie voorschrijven. Zet in aanbestedingen Agile werkwijzen en business doelstellingen centraal, en verplicht open standaarden, hergebruik van data en code.
Lees ook:
