De twijfel heeft bij mij toegeslagen. Met best een harde klap eigenlijk. Helemaal zeker weet ik het nog niet, maar steeds vaker denk ik: ik ben helemaal klaar met, wat heet, digitale transformatie. De bestaande realiteit volpompen met digital is verarmend, het voelt als zo’n reductie van wat leven is.
Digitale transformatie bevestigt slechts de bestaande patronen die toch echt niet zo lang meer meegaan
De twijfel heeft bij mij toegeslagen. Met best een harde klap eigenlijk. Helemaal zeker weet ik het nog niet, maar steeds vaker denk ik: ik ben helemaal klaar met, wat heet, digitale transformatie. Bij digitale transformatie moet je geloof ik alles wat er in een organisatie is aan processen en producten zo snel mogelijk digitaal maken, volstoppen met data en er vooral nog een paar algoritmes bijdoen voor een nog mooier en hipper resultaat. En ja, uiteraard worden we ons er collectief steeds meer van bewust dat dit nogal wat democratisch-morele vraagstukken oproept, dus we doen het allemaal wel zo verantwoord mogelijk natuurlijk.
Stel nou eens dat dit allemaal voortreffelijk lukt, het verloopt gewoonweg gladjes, mag ik dan toch vragen: oké, en wat heb je nu dan in handen? Iets als een verdataficeerd, verdigitaliseerd en vertechnologiseerd speeltje dat het volle leven zou moeten omvatten, toch? Is het dat wat jij wilt? Ik niet meer. De bestaande realiteit volpompen met digital is verarmend, het voelt als zo’n reductie van wat leven is, het staat zo ver af van wat de oude Grieken zo verheven zouden aanduiden met begrippen als schoonheid en waarheid.
Vanzelfsprekend vind ook ik dat we maatschappelijke opgaven wezenlijk een slag verder brengen met data en technologie. Maar dan moeten we met elkaar wel in een ander frame stappen. Neem Uber – even los van de terechte vraag of je blij moet zijn hoe Uber praktisch uitpakt. Uber is geen met data en techniek slim doorontwikkelde taxi of zo. Nee, gegeven dat een taxi bijdraagt aan het publieke goed mobiliteit, is de oplossing van Uber om mobiliteit op een volstrekt nieuwe wijze te generen waarbij slim gebruikt wordt gemaakt van data en technologie.
Digitale transformatie bevestigt slechts de bestaande patronen die toch echt niet zo lang meer meegaan. Daarom, waar ik voor pleit is om vraagstukken van maatschappelijk organiseren te transformeren in de cóntext van digital. En als je dát digitale transformatie noemt, dan hebben we een deal. Wat is dat dan, een soort Uber bij de overheid? Geloof me, een transitie zoals die naar een circulaire economie pak je dan zó anders aan! Heel kort – veel te kort – gezegd: je faciliteert een platform voor alle relevante partners in de circulaire samenleving en bewaakt als een marktmeester de democratische waarden.
En daarmee zijn het schone en het ware geen vergelegen abstracties, maar liggen ze binnen handbereik. Ook voor overheidsbestuurders.
Het is tijd om de oude Grieken een beetje op te poetsen. Dat lijdt geen twijfel.
Goede analyse. Garbage in is garbage out in het veld van digitale transformatie En als perverse versterkende prikkel greed is good en dus hebzucht ipv maatschappelijk ondernemen en met elkaar streven naar een betere wereld. Geld als drijfveer maakt geen mooiere wereld. En geld is heel vaak de
drijfveer bij digitale transformatie
De kaart is niet het gebied, is een bekende uitspraak van Alfred Korzybski. Dat geldt ook voor digitale kaarten en toepassingen. Als je aan het eind alleen de digitale twin hebt, of het datalandschap, ben je onderweg iets essentieels kwijtgeraakt. Iets dat realiteit heet, de ‘echte’ wereld met echte mensen, voor wie je het zou (moeten) doen. Dus goed als we ons steeds blijven afvragen of we nog wel met het ware, het goede en het schone bezig zijn zoals ooit bedoeld.
Ik zou zeggen, welkom bij de digitaal minimalisten Jan! Digitaal is echt slechts een middel en geen doel. En wat zeggen we eigenlijk over onszelf in de permanente zucht naar ‘sneller’, ‘slimmer’, ‘intelligenter’? En ook hier, die oude Grieken, die al wisten dat vertragen in denken, functionele frictie en verkiezen van schaarste boven overvloed tot een hogere kwaliteit van leven leidt. Dus prima dat we technologie/ digitaal gebruiken, maar laten we de boeiende vraagstukken vooral in onszelf blijven zoeken.
Wat jij in je eerste alinea met digitale transformatie bedoelt noem ik slecht management. Want digitale transformatie is wel degelijk nuttig, zolang je de transformatie maar als uitgangspunt neemt, en niet het digitale. Waar digitaal bij veel projecten de kern vormt (uitfaseren systeem x) zou het moeten gaan om de mensen; hoe maken we hun werk leuker, nuttiger en veiliger. Dat is iets wat we al decennialang veel te weinig doen, zeker in de overheid. Goed dat je dit onderwerp te berde brengt maar geef de moed niet op, het kan wel goed!
Het begint buiten Jan, pak een tent en ga naar buiten en kijk dan hoe digitalisering kan helpen om echte dingen aan te pakken. Volgens mij heb je nog ergens een tentje liggen ;-)