In deze coronatijd is het in de politiek essentieel om de beeldvorming en meningsvorming digitaal goed te faciliteren.
Vorige week belde ik met mijn commissiegriffier. Ondanks alle coronamaatregelen proberen we de lokale politiek immers zoveel mogelijk door te laten gaan. Dat betekent dat we als statencommissie digitaal moeten vergaderen.
Om het vergaderen in goede banen te leiden – we zijn namelijk met dertien fracties! – overlegde ik met de griffier hoe we dat aan konden pakken. Is het nu echt de bedoeling dat er een digitaal gesprek plaatsvindt tussen al die fracties? Hoe zorgen we voor de orde tijdens de vergadering? En mogen mensen elkaar onderbreken, of niet? Ik stelde haar voor: “Kunnen we het debat niet beperken? Iedereen zegt wat die vindt en we laten het daarbij!” Toen ik het zei, schrok ik er zelf van.
De afgelopen dagen heb ik gemerkt dat alle voorstellen om het politieke proces digitaal vorm te geven, over het beperken van gedachtewisseling gingen. Hoewel die voorstellen begrijpelijk zijn – het is immers lastiger om digitaal op hetzelfde niveau van gedachten te wisselen – zijn ze ook gevaarlijk. Gemeenteraden, Provinciale Staten en waterschappen die deze gedachtewisseling beperken terwijl de besluitvorming doorgaat, lopen immers het risico besluiten te nemen op basis van onvoldoende informatie. Dat moet je in een democratie niet willen, ook niet in een digitale democratie.
Besluitvormen? Eerst praten!
Het werk van volksvertegenwoordigers bestaat niet louter uit het nemen van besluiten. Er gaat een heel traject aan vooraf met participatie van betrokkenen, beeldvorming met collega’s en uiteindelijk de oordeelsvorming. Politiek is mensenwerk. Je ontmoet mensen, weet wat er speelt en handelt daarnaar. Je hebt contact met experts, ambtenaren, bewoners en collega’s om je mening te vormen. En tot slot kom je bij elkaar om een besluit te nemen. Dat alles is nodig voor een kwalitatief goed besluit.
Met de coronacrisis komt dat gedegen proces in gevaar. Waar we het namelijk enerzijds mogelijk hebben gemaakt nu digitaal besluiten te nemen (de spoedwet digitaal vergaderen voorziet daarin), zijn we anderzijds geneigd dat andere essentiële deel van besluitvorming – beeldvorming en oordeelvorming – tot een minimum te beperken. Daarmee ligt het gevaar op de loer dat we kwalitatief slechtere besluiten gaan nemen.
Het blijft ook in deze nieuwe realiteit essentieel om de beeldvorming en meningsvorming digitaal goed te faciliteren. Daarom is het belangrijk om technische informatiesessies, overleggen met deskundigen, partners én bewoners te blijven voeren. Net zo belangrijk is het om in commissievergaderingen op specifieke onderwerpen met verschillende politieke partijen van gedachte te wisselen.
Wat is urgent?
Voor de statencommissievergadering van de commissie Ruimte Wonen en Economie in Zuid-Holland, waar ik voorzitter van ben, is er uiteindelijk in onderlinge afstemming een setje spelregels geformuleerd. Dit zijn spelregels ‘voorafgaand aan de vergadering’ en ‘tijdens de vergadering’. Zo hebben de factievoorzitters van de Provinciale Staten in de provincie Zuid-Holland besloten om alleen de urgente onderwerpen te behandelen. Dit alles om de vergadering soepel te laten plaatsvinden.
Eén van die onderwerpen is het vaststellen van de begroting, een kerntaak van de Provinciale Staten. Iets aan de late kant, maar dat komt door de lange college-onderhandelingen (iets met verkiezingsuitslagen). Die begroting stel je niet zomaar vast door de begroting te lezen en vervolgens bij elkaar te komen om die vast te stellen. Nee. Ook daar gaat een heel participatietraject aan vooraf met experts, ambtenaren en bewoners. Je vormt je mening met collega’s. En tot slot kom je bij elkaar om een besluit te nemen over de begroting. Wij gaan er ook nu voor zorgen om die stappen te zetten.
Dat de begroting urgent is, is duidelijk. Maar wat is er nog meer urgent? Een brug herstellen? De woningnood oplossen? Een pleidooi voor meer groen, in deze tijden waarin mensen massaal de natuur opzoeken? Of een provinciaal pakket aan maatregelen ter ondersteuning van de tuinbouw? Het mag duidelijk zijn dat die keuze ook een kwestie is van politiek. Zo zal de VVD er een heel ander antwoord op geven dan mijn partij GroenLinks. Om een goede afweging te maken zal ook hierover uitvoerig moeten worden gesproken.
Mijn advies? Neem de tijd om gedegen met elkaar van gedachte te wisselen. Digitaal wel te verstaan.
Digitaal vergaderen
De Provinciale Staten Zuid-Holland vergaderen komende woensdag (8 april) in de commissie Ruimte, Wonen en Economie voor het eerst digitaal.
Deze vergadering is live te volgen via het Staten informatiesysteem van Zuid-Holland.
Sinan Özkaya is Statenlid voor GroenLinks in de provincie Zuid-Holland
