Door samen op te trekken en door te standaardiseren is het zeker mogelijk kosten te besparen op de ICT die de decentralisaties mogelijk moet maken. Dat werd duidelijk tijdens het iBestuur symposium 3D, regie op informatie.
In het huidige jeugdzorgstelsel bestaat ongeveer zestig procent van het werk van een jeugdhulpmedewerker, uit administratieve handelingen. Een flink deel daarvan bestaat uit het opnieuw opschudden van een dossier. Dat kan anders.
Erik Gerritsen, bestuursvoorzitter Jeugdbescherming Regio Amsterdam, ging in op de ‘reis’ die dertien Bureaus Jeugdzorg een aantal jaar geleden hebben gemaakt. Aanleiding was de vervanging van de toenmalige digitale gezinsdossiers. De reis leidde tot de opzet van WebInformatie JeugdZorg (WIJZ), een op het principe van ‘één gezin, één plan, één regisseur’ gebaseerd systeem, waarin hergebruik van gegevens centraal staat.
Volgens Gerritsen heeft WIJZ een grote kans van slagen, vooral omdat het bedacht en getest is door de professionale gebruiker. “Met hen zijn we begonnen en pas in een later stadium haakten de ICT’ers aan. Dat maakt dit ook meer dan een ICT-project. Bijzonder is bijvoorbeeld dat gebruikers de aanbestedingsdocumenten hebben gemaakt en ook het scrum-ontwikkelproces is uitgevoerd met gebruikers vanuit alle dertien organisaties. Apart hadden we dat nooit kunnen realiseren.”
De drie decentralisaties zijn hoogst actueel, zo blijkt uit de volle zaal in perscentrum Nieuwspoort.
Inmiddels heeft WIJZ, dat nu in de pilotfase zit, ook de aandacht getrokken van diverse netwerkpartners. Zoals VenJ, VWS en VNG/KING. “In eerste instantie keken ze vooral mee uit nieuwsgierigheid, maar nu zitten ze ons serieus achter de broek om toch op 1 januari 2015 klaar te zijn. Het toont wel aan dat ze vertrouwen hebben in het systeem.”
Rijksoverheid
Ook Sjoerd Potters, lid van de VVD-fractie in de Tweede Kamer, stipte in zijn bijdrage het ‘één gezin, één plan, één regisseur’ aan. “Als we graag willen dat de decentralisaties gaan werken, dan moet je als gezin de gemeente aan kunnen spreken op de rol die het heeft.“
Als oud-wethouder gaf Potters gemeenten het advies mee om zich met name te richten op de twintig procent die veel vragen heeft. “Als je de ICT-systemen goed op elkaar hebt aangesloten is die twintig procent goed te identificeren. Als je die bij elkaar brengt, dan zul je zien dat je als gemeente voor die groep ook toegevoegde waarde kunt leveren.“
De komst van de decentralisaties zorgt ook voor een andere relatie tussen Rijksoverheid en gemeenten, zo schetste Potters. “Wat mij betreft betekent decentraliseren ook echt loslaten. Het betekent dat wij er niet bovenop moeten gaan zitten en het betekent ook dat wij de financiële middelen niet moeten proberen vast te houden. Aan de andere kant betekent een mandaat krijgen wel dat je als gemeente de verantwoordelijkheid moet nemen om dat goed in te gaan richten. Gelukkig zie ik veel voorbeelden van gemeenten die de handschoen gelijk hebben opgepakt en het mandaat erg serieus nemen.”
Gemeenten
Hans Versteeg, projectleider informatievoorziening decentralisaties bij de VNG, hield de toehoorders onder meer voor dat informatievoorziening binnen gemeenten de komende jaren fors op de kop gaat. “Daarbij hebben we geen ICT-systemen meer nodig om te registreren, maar wel ICT-systemen die mensen met elkaar verbinden.” Een nieuw soort ICT, dat ook nog goedkoper is, volgens Versteeg. In dat kader maakte hij een bruggetje naar een van conclusies van de Commissie Elias, die in haar rapport een bedrag van 1 tot 5 miljard euro noemde als het gaat om de verspilling bij de overheid aan ICT-kosten.
Volgens Versteeg is er binnen de overheid zeker te besparen op ICT-kosten. Maar dan moet er wel een omslag gemaakt worden. Bijvoorbeeld bij de aanschaf en het beheer van ICT-systemen. Dat zou veel wendbaarder en flexibeler moeten en ook zou de overheid moeten nadenken over andere licentiemodellen. Nog meer valt er te besparen als gekeken wordt naar de uitvoering van de ondersteuning met echt goede werkbare ICT, zo betoogde Versteeg. “Kijk naar de jeugdhulp. Er komt nu 3,868 miljard euro over naar gemeenten. In het huidige jeugdzorgstelsel bestaat ongeveer zestig procent van het werk van een jeugdhulpmedewerker, uit administratieve handelingen. Een flink deel daarvan bestaat uit het opnieuw opschudden van een dossier. Dat kan anders.“
Versteeg pleitte dan ook voor het standaardiseren van uitvoeringsprocessen. “Vanuit VNG/KING zijn we nu bezig met het standaardiseren en bouwen van een doorlopend proces waarbij niet steeds een nieuwe bevraging plaatsvindt. Dat Gegevensknooppunt ontsluit gegevens uit diverse landelijke ketens/instellingen, gebaseerd op standaarden.”
Leveranciers
Capgemini, van oudsher een bedrijf dat zich richt op projecten, dienstverlening en consulting, heeft er een paar jaar geleden voor gekozen om ook het domein van de solutions te betreden. Volgens Ad Verschoor, manager decentrale dienstverlening bij de ICT-leverancier, is solutions iets dat je met de markt oppakt en helpt het de gebruikers om scherp te krijgen hoe zij eigenlijk zouden willen werken. Met de komende decentralisaties in het sociaal domein in het vizier, zeker geen overbodige luxe.
“We hebben het VISD-rapport bestudeerd en van daaruit bekeken wat we zouden kunnen aanbieden. Daar is Tri-As uitgekomen, dat staat voor aanmelden, arrangeren, verantwoorden en verbinden.” Een van de oplossingen die is ontwikkeld, is WIJZ.
Verschoor maakte helder dat flexibiliteit in de te ontwikkelen oplossingen belangrijk is. “Je krijgt te maken met lokale verschillen. Grote én kleine organisaties. Wat er moet gebeuren is overal hetzelfde, maar de manier waarop je je werk organiseert zal overal anders zijn. Dat betekent dat de oplossingen niet in beton gegoten moeten zijn.”
Complexe gezinnen
‘Het verhaal van ’één gezin, één plan, één regisseur’ is mooi en het zal waarschijnlijk goed werken als er één probleem is, maar werkt het ook bij complexe problemen?’, zo luidde een van de vragen vanuit de zaal. “Het is een illusie om te denken dat je met één iemand alles kan uitvoeren. Je moet complexiteit benutten. Een complexe oplossing vergt samenwerking. Dat lukt vaak niet. Het helpt al enorm als je ICT hebt die zorgt dat iedereen over dezelfde informatie beschikt”, zo gaf Erik Gerritsen aan.
U kunt hier de presentatie van Erik Gerritsen – ‘Wijz voor gecertificeerde instellingen, AMHK en gemeenten’. – downloaden.
U kunt hier de presentatie van Hans Versteeg – ‘Standaardiseren en verbinden’ – downloaden.
U kunt hier de presentatie van Sjoerd Potters – ‘Stand van zaken Participatiewet’ – downloaden.
U kunt hier de presentatie van Ad Verschoor – ‘Tri-As – Nieuwspoort’ – downloaden.
