De ontwikkeling van het DSO-LV lijkt een beetje op het maakproces van wijn. Het zit in het vat en het rijpt nog.
Goede wijn hoeft geen lekkere wijn te zijn, zegt mijn vriend stellig. We zitten in een wijnbar. Hij met een sauvignon blanc en ik een pinot gris. Van zijn wijn heb ik net een slok genomen, ik vind hem te uitgesproken. ‘Maar, dat neemt niet weg dat het hele góede wijn is.
Zoals een lekkere wijn niet per se goede wijn hoeft te zijn,’ betoogt mijn vriend die kort geleden op wijncursus is geweest. Hij vertelt enthousiast over zijn docenten. De een speciaal geïnteresseerd in de afkomst en de historie van de wijn, de ander in de natuurlijke omstandigheden. Wat maakt een wijn? Het zijn zoveel verschillende factoren: de grond, het weer, het vakmanschap van de wijnboer. En – uiteindelijk – de appreciatie van degene die hem nuttigt. Daarbij maakt het veel uit hoe en waar je ‘m drinkt. Op een idyllisch terras in het zuiden is het anders dan bij een werkborrel op een regenachtige dag in februari.
Ik moest eraan denken toen we onlangs proostten op een mijlpaal in de ontwikkeling van het DSO-LV: de ondertekening van de beheerovereenkomst. Namens het Rijk, de gemeenten, de provincies en de waterschappen gaat het Kadaster het tactisch beheer doen. De overeenkomst gaat onder meer over hoe we de doorontwikkeling, exploitatie en gebruik van DSO-LV regelen, de gebruikersbetrokkenheid borgen en over hoe de middelen op tafel moeten komen. Het getuigt van onderling vertrouwen dat de afspraken er liggen. Daardoor hebben we de zekerheid dat we vooruitlopend op de wet in 2020 kunnen oefenen met een werkende versie van het DSO-LV. En het DSO-LV op 1 januari DSO-LV een beproefde bijdrage levert aan het werken met de Omgevingswet.
Langzamerhand gaan we bij het DSO-LV van ontwikkeling naar beheer, maar daar zit nog een stap tussen: acceptatie. Doet het DSO-LV wat we wilden dat het ging doen? Past het bij ieders behoefte? Wat vinden de verschillende overheden? De bedrijven? De burgers? Het is spannend, weliswaar hebben tal van gebruikers in het proces van agile werken volop meegedacht. Maar straks komen alle perspectieven en behoeftes bij elkaar. Hoe zal het DSO-LV worden geapprecieerd? Wat is de maatstaf voor de kwaliteitstoets? Oordeelt ieder vanuit z’n persoonlijke voorkeur of het wel of niet deugt? Wat is fair? Het kan zo maar zijn dat het DSO-LV op 1 januari 2021 een ‘goede wijn’ is, maar nog niet voor iedereen even lekker.
Zelf ben ik dichtbij het maakproces van het DSO-LV geweest, ik kom geregeld op het ‘DSO landgoed’. Ik heb gezien hoe ze daar weliswaar af en toe wat zon hebben gehad, maar vaak ook flinke regen en hagelbuien. En onweer. Het maakproces is tussentijds veranderd van waterval naar agile; stapsgewijs met meer betrokkenheid vanuit gebruikers. Ook is gezocht naar manieren om betrokkenen zoveel mogelijk toegang tot het chateau te geven, goed te luisteren en transparant te zijn. Het maakt dat ik, gezien de context, denk: prima wijntje. Het kan goed zijn dat het DSO-LV nog wat tijd nodig heeft. Dat wil niet zeggen dat we het (links) moeten laten liggen. Het is in het gebruik te ontwikkelen, zoals je wijn kunt verrijken en blenden. Het DSO-LV heeft straks een technisch goede basisfunctionaliteit. Je kunt bij het loket terecht voor de topactiviteiten, de regels worden goed ontsloten, je kunt zoeken op locaties en de afgesproken omgevingsdocumenten eruit halen. Prima wijn, maar laten we het tijd geven en voortschrijdend inzicht. Het is nog niet klaar. Het zit in het vat en het rijpt nog.
Kristel Lammers is bestuurskundige, veranderkundige en programmamanager Omgevingswet bij de VNG.
