Wat als gemeenten één procent van hun mensen en middelen inzetten om oplossingen te maken voor alle gemeenten?
Hoe mooi zou het zijn als gemeenten één procent van hun mensen en middelen zouden inzetten om oplossingen te maken voor alle gemeenten? Dan zouden we grote stappen zetten bij het aangaan van grote vraagstukken, zoals de woonopgave en de energietransitie.
Gemeenten werken al samen in de uitvoering, onder meer op het gebied van dienstverlening en informatievoorziening. Dat noemen we de GGU, Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering. Maar dat is niet wat ik bedoel, want laten we eerlijk zijn: die samenwerking is een belangrijke maar feitelijk nog bescheiden stap qua inzet van mensen en middelen.
Het wordt vele malen groter als gemeenten één procent van alle gemeentelijke resources inzetten. Dan heb je het over 1600 mensen en een budget van 650 miljoen euro, want zoveel is bij benadering één procent van alle mensen (in loondienst) die voor gemeenten werken en alle gemeentelijke begrotingen bij elkaar.
Wat als we die mensen, met dat budget, bij elkaar zouden brengen in innovatie- en realisatiehubs, waar oplossingen worden bedacht en uitgeprobeerd voor de grote vraagstukken van deze tijd? Zoals de energietransitie, de vergrijzing en cybersecurity? Dan zouden we als gemeenten nog veel meer kunnen betekenen voor Nederland en voor onze inwoners.
Als gemeenten één procent inzetten voor het collectief, dan blijft 99 procent beschikbaar voor maatwerk binnen de eigen gemeente. Dat lijkt mij geen slechte verdeling, als je voor die ene procent goede oplossingen krijgt die echt meerwaarde hebben. Er zullen ongetwijfeld mensen zijn die nu gaan vragen hoe dit uitgevoerd moet worden, waar bijvoorbeeld die innovatie- en realisatiehubs moeten komen en of dit iets is voor de VNG. Maar daar ga ik niet over en dit is ook niet het moment of de plek om dit uit te werken. Het gaat mij allereerst om het idee. We werken als gemeenten en als VNG aan allerlei uitvoeringszaken en dat moet ook, dat is belangrijk. Maar als je groter denkt, dan ontstaat er veel meer ruimte. Denk groot, start klein. Laat GGU het vliegwiel zijn.
Hugo Aalders is directeur van VNG Realisatie
Als je dat zou doen, dan lijkt dat in sommige opzichten sterk op … de provincie?
De denkrichting van het idee is zeker interessant: oplossingen maken die voor alle gemeenten bruikbaar zijn. De vraag is wat precies met oplossingen wordt bedoeld. Zo’n innovatiehub zal zich kunnen richten op vijf elementen om te verbeteren: organisatie, processen, applicaties, data en vakmanschap. Het accent zal denk ik liggen op applicaties en data en op het bedenken en beschrijven van de gewenste functionaliteit.
Common Ground http://www.ccoverheid.nl/ontwikkelingen/#commonground heeft al het 5 lagen model. Met NLX, API’s en datamodellen voorziet CG vooral in de onderste drie lagen. De innovatiehub zal zich juist op laag 4 en 5 richten, op processen, applicaties en gebruikersinterfaces.
De uitdaging is om te zorgen dat deze specificaties zo generiek zijn, dat zij voor alle 355 gemeenten kunnen gelden. Dat stelt extra eisen aan de specificaties en daar denken scrumteams nog niet zoveel over na. Het vraagt om een raamwerk (GEMMA-light?) waarin de bottom up componenten een plek vinden en waarbij hun aansluitingen al zijn voorzien. Dat lijkt mij ook de belangrijkste opdracht voor een eventuele innovatiehub, om vanuit een visie, de juiste standaards en een roadmap de markt aan te sturen op het leveren van de gewenste software.
Een speciaal punt van aandacht is de relatie met de softwareleveranciers. Gelukkig is de leveranciersmanager van VNGrealisatie al actief met het betrekken van de markt via ronde tafelbijeenkomsten over onderwerpen zoals Platformstrategie, Roadmap en Open API’s.
Een innovatiehub die de vraag vanuit alle gemeenten eenduidig formuleert en de markt die hierop snel, professioneel en ook in concurrentie de applicaties levert, dat zou een mooie win-win zijn.
De kracht van dit 1 procent voorbeeld is vooral dat als alle gemeenten samen resources of budget inbrengen er grote capaciteit ingezet kan worden. Dat kan misschien ook via GGU of via crowdfunding (oppeppen van de Pilotstarter?).