Politieke partijen worstelen met interne verkiezingen. Het gaat te vaak mis. Waarom is een digitaal stemproces zo moeilijk?
ICT is en wordt steeds meer allesbepalend in onze samenleving. We ontkomen er niet aan. ICT is zelfs tot de haarvaten van onze staatsinrichting geslopen zonder dat daar een wettelijk kader voor is. Of het nou de verkiezingen om het lijsttrekkerschap betrof bij de Partij van de Arbeid of wat er nu speelt bij het CDA. Dat er eerst een verkiezing vanwege een ‘technische storing’ werd afgebroken en opnieuw gepland. Dat het resultaat nagenoeg verwaarloosbaar te noemen is. Dat er meerdere mensen naar voren zijn getreden dat ook met de tweede verkiezingen er nog fouten waren.
En toch moeten de leden van politieke partijen er maar op vertrouwen dat alles goed en eerlijk verloopt, want toegang tot het proces of een onafhankelijke audit door bijvoorbeeld de Kiesraad achteraf is er niet. De overheid doet er alles aan om te zorgen dat we veilig kunnen stemmen en dat het proces transparant en herleidbaar is. Mede daarom is er geen alternatief voor het rode potlood. De kosten vallen vs. de risico’s mee voor onze situatie en wij hebben het redelijk tot goed geregeld.
Dit geldt echter niet voor interne partijverkiezingen of stemmingen. Er is geen beleid, geen wet, geen onafhankelijke toezichthouder en het is maar afwachten wat het resultaat zal zijn. De software en systemen die gebruikt worden kennen geen certificering en ook geen controle en het is onduidelijk hoeveel invloed een partij kan uitoefenen op een uitslag.
Het zou zo maar kunnen dat in het geval van de CDA verkiezingen de ingehuurde ‘onafhankelijke experts’ onder druk van één van hun grootste opdrachtgevers, het ministerie van VWS van Hugo de Jonge of het ministerie van Justitie en Veiligheid van Ferd Grapperhaus, bepaalde zaken door de vingers ziet. Men weet het niet en kan het ook niet weten. Wat wel duidelijk is zijn de belangen. Die zijn immers immens.
Het wordt tijd dat de politiek en de overheid zich buigt over, met name, de digitale stemprocessen en verkiezingen binnen partijen, want als je de politiek van buitenaf wil beïnvloeden dan hoef je enkel te zorgen dat er een bevriend lid van een partij op een verkiesbare positie terecht komt. Dat is vele malen makkelijker dan bijvoorbeeld achteraf proberen de Commissie Stiekem te infiltreren of regeringsbeleid aan te passen of te nuanceren. Daarom ben ik blij met de oproep van Mona Keijzer, zorg voor gedegen, onafhankelijk onderzoek naar het digitale stemproces en denk gelijk na over een betrouwbare manier van stemmen in de toekomst voor leden van politieke partijen.
Astrid Oosenbrug is bestuurslid van het Dutch Institute for Vulnerability Disclosure, bestuursvoorzitter van stichting Open Source & Overheid, voormalig lid van de Tweede Kamer en werkte eerder bij een aantal organisaties en bedrijven als systeembeheerder
