Chief Data Officers van de overheid, sterkte! Veel sterkte!

Tijdens het lezen van een artikel op 19 juli over een nieuwe opleiding tot CDO (Chief Data Officer) kreeg ik in eerste instantie een optimistisch gevoel. Naarmate ik verder las begon de twijfel toe te slaan. Wat gaan we die nieuwe CDO’s leren? En wat hebben we allemaal geleerd uit het verleden? Zijn al die CDO’s eigenlijk wel nodig?

De overheid heeft massale hoeveelheden gegevens. De hoeveelheden data nemen alleen nog maar toe en met ontwikkelingen als datagedreven werken en AI worden al die data nog belangrijker. We weten allemaal dat we de afgelopen decennia, om allerlei redenen, nogal wat aangerommeld hebben met onze data en de hoop is natuurlijk dat we daar iets van geleerd hebben. Het beantwoorden van WOO verzoeken kost enorm veel geld en tijd, simpelweg omdat er gegevens op plaatsen worden opgeslagen waar ze eigenlijk niet horen.

Les 1: Data bij landelijke bronnen

Dubbele gegevens in verschillende systemen, kopieën die overal en nergens zwerven, gegevens op harde schijven of Sharepoint servers die daar eigenlijk niet thuishoren en nog veel meer. Dat het anders moet weten we al lang en gelukkig heeft de VNG al lang geleden CommonGround met het concept “data van de bron” geïntroduceerd en langzaam maar zeker gaan steeds meer “bronnen” ook werkelijk hun data beschikbaar stellen via de RestAPI standaard.
Les 1: Ben je als CDO werkzaam bij een “bron” maak je gegevens beschikbaar. Ben je werkzaam bij een consument van “brondata”, implementeer HaalCentraal API’s zoals gedefinieerd binnen CommonGround.

Les 2: Data in lokale bronnen

Ook lokaal is er veel data die niet eenvoudig te benaderen is. Daar zijn veel redenen voor: er zijn alleen al bij een middelgrote gemeente tot wel 100 verschillende applicaties in gebruik, nieuwe cloud applicaties, legacy applicaties, een Zaaksysteem, administratieve en HR systemen etc. Allemaal met verschillende protocollen en van verschillende eigenaren. Als de belangrijke gegevens uit deze applicaties ook eenvoudig gedeeld kunnen worden, dan wordt de organisatie flexibeler en verbeterd de dienstverlening  met sprongen.
Les 2: Definieer een Open Data strategie en ga aan de slag met een datadistributie-oplossing die applicatie- en leverancier onafhankelijk is. Dat geeft vrijheid en opent een wereld van nieuwe mogelijkheden simpelweg omdat niet bij iedere nieuw initiatief een zoektocht naar de juiste gegevens nodig is.

Les 3: Schoenmaker blijf bij je leest

Het is voor iedereen ingewikkeld om gegevens uit verschillende applicaties op te halen en combineren. Dat weten we omdat bijna niemand de vraag “hoeveel integraties hebben we in huis, wie is de eigenaar, zijn ze veilig en is er life-cycle management met impact analyse mogelijk?” kan beantwoorden. Peer-to-peer koppelingen gebouwd door eigen staf, koppelingen gebouwd door applicatie-leveranciers of koppelingen die “je weet wel, die stagiaire!” even in Azure heeft gesmurft. Als je niet weet wat er is, dan kun je het ook niet beheren.
Les 3: Neem de regie. Letterlijk en figuurlijk. Neem de regie om een inventaris te maken van wat er allemaal is, want dan weet je niet alleen wat je risico’s zijn, maar ook wat je mist. Neem daarna de regie om, op strategisch niveau, te bedenken wat je allemaal zou willen om jouw organisatie beter, efficiënter en klantvriendelijker te laten werken en laat de koppelingen die je daarvoor nodig hebt over aan specialisten. Wel zo handig.

Les 4: Cloud geeft vrijheid

Niet voor niets leunen steeds meer gemeenten en andere overheidsinstellingen op de cloud. De bewustwording dat jouw organisatie niet langer óók een IT organisatie moet zijn geeft rust. Natuurlijk blijven er functies waar mensen met IT affiniteit nodig zijn, maar zelfs die-hard IT-techneuten geven toe dat ze pas nu die mooie dingen aan hun gebruikers kunnen bieden waar ze vroeger, vanwege alle technische rompslomp, nooit aan toe kwamen. Als het naar de cloud kan, doe het dan!
Les 4: Besteed niet alleen het technisch beheer van de infrastructuur en zaken als Security Information Management uit aan specialisten, maar ook zaken als het gegevensdistributie en het bouwen van integraties. Uw rol als CDO zal er een stuk eenvoudiger door worden.