Digitale Soevereiniteit: tot hoe ver wil je gaan?

Ingegeven door teleurstellingen over de werkelijke kosten van cloud, realistische en nuchtere risicoanalyses en angst voor machtige Big Tech organisaties herbezint Nederland zich over de toekomst van IT. Op dit moment lijkt angst een belangrijke raadgever en dat is nooit goed.

De belofte

Als je terugkijkt hebben de grote cloud- en applicatie leveranciers hun werk goed gedaan; door hoog op te geven over schaalbaarheid, kostenbesparingen, minder operationele rompslomp, een veiliger en natuurlijk flexibeler IT Infrastructuur is Nederland massaal aan de cloud of al ver gevorderd met de migratie. Maar met dat massale gebruik van de cloud zien we ook steeds meer de keerzijde; de kosten zijn hoger dan we initieel dachten, het gebruik van cloud-diensten brengt nieuwe verantwoordelijkheden met zich mee en leveranciers drukken soms nogal een zwaar stempel op de IT strategie. De vraag “hebben we zelf eigenlijk wel controle over onze data en dus onze bedrijfsprocessen?” wordt steeds luider gehoord. Zoals een bekende analist opmerkt: “’The cloud’ is not just servers. ‘Going to the cloud’ also means  “locking into a forever sub-contractor”.

De (paniek)reactie

De reacties zijn voorspelbaar, sommigen willen zo snel mogelijk een Nederlandse cloud en geen “Big Tech” cloud toepassingen meer die beïnvloedbaar lijken te zijn door de regering van het thuisland van de cloud provider. Een andere groep denkt groter; een Europese cloud, minder afhankelijkheden van Big Tech en data moet aantoonbaar in Europa blijven. Natuurlijk zijn er ook organisaties die denken dat het allemaal zo’n vaart niet zal lopen maar wel aanhikken tegen de grote afhankelijkheid van cloud leveranciers (welke dan ook) die vaak prijsopdrijvend lijkt te werken. Binnen de overheid vinden we vooral de eerste twee groepen.

Op dit moment lopen de emoties hoog op en iedereen ziet overal bewijs dat zijn/haar reactie de enige juiste is. Tijd voor reflectie dus. En er zijn nogal wat zaken om over na te denken:

• Niet alle “cloud” is hetzelfde. Een cloud-dienst die een infrastructurele dienst biedt, geen gegevens opslaat en Haven compliant is, kan overal draaien. De afhankelijkheid is dus beperkt.
• Volledige soevereiniteit is al heel lang niet meer mogelijk. Zelf weer alle hardware aanschaffen en beheren, met voldoende eigen IT personeel om alle applicaties en tools in de lucht te houden, is nogal ambitieus.
• Wat je ook van “cloud” mag vinden, het brengt voordelen als schaalbaarheid, veiligheid, beschikking over innovatieve middelen en gemak. Voor een prijs, dat wel.
• De hele organisatie over laten schakelen naar een alternatieve office-suite boezemt zelfs de meest geharde IT manager angst in.
• Cloud Cost Management is hard nodig om de kosten in de hand te houden, maar ook dat vergt weer mensen en middelen.

Zekerheden

Welke zekerheden zoeken we eigenlijk? Data delen in een omgeving als NextCloud, gehost door een Europees bedrijf is zeker mogelijk. We moeten dan natuurlijk wel weten wie de investeerders in die bedrijven zijn. En zeker weten dat een ander Europees land niet zomaar in de gegevens van onze overheid wil gluren. We weten allemaal dat verschillende Europese landen er niet voor terugdeinzen om zelfs buurlanden “scherp in de gaten te houden”. Weet u zeker wie u nog wél kunt vertrouwen?

Het is vooral belangrijk om na te denken wat al die afhankelijkheid gebracht heeft aan positieve zaken en wat we kwijtraken als we volledige soevereiniteit nastreven. Schaalbaarheid, altijd de beschikking over de nieuwste technologie, problemen met de uitwisselbaarheid van data en documenten en we zullen zelf weer meer moeten investeren in mensen, operations, beveiliging en nog veel meer.  De waarheid zal ergens in het midden liggen. Haven-compliant oplossingen die in iedere cloud omgeving kunnen draaien zijn in ieder geval een stap in de goede richting. Maar ook een data- en integratiestrategie die zo leverancier-neutraal mogelijk is zal helpen om minder afhankelijk te worden.

Risicomanagement

We ontkomen er niet aan om compromissen te sluiten. Maar laten het dan compromissen zijn waar het nodige denkwerk en risicomanagement aan voorafgegaan is en waar de keuze niet bepaald wordt door de technologie van de dag. Enable U heeft in het verleden strategische keuzes moeten maken over welke cloudoplossing het best paste bij onze grootste gebruikers, de Nederlandse overheid. Ook daar hebben we voor- en nadelen tegen elkaar af moeten wegen en onze CTO heeft daar al eerder uitgebreid over gecommuniceerd.