Door eHealth wordt de zorg beter. Daar is Erik Gerritsen, secretaris-generaal van het ministerie van VWS, van overtuigd. Jammer dat nog maar zo weinig mensen die innovatieve zorg aangeboden krijgen. Cliënten de best mogelijk zorg geven, inclusief eHealth: dát is pas de mens centraal stellen.
Erik Gerritsen: “Als je de gebruiker centraal wilt stellen, wij noemen dat ‘de patiënt CEO van zijn eigen gezondheid’, dan moet die om te beginnen bij zijn eigen gegevens kunnen.” (Foto: De Beeldredactie)
Als Erik Gerritsen begint te praten over eHealth, is hij bijna niet meer stoppen. Want er zijn zoveel voorbeelden van innovatieve zorg die de zelfredzaamheid vergroten en de regie bij de gebruiker leggen. “Zonder begeleiding naar buiten kunnen voor mensen met dementie; dankzij een GPS-systeem waarop verzorgers of naasten kunnen zien waar iemand is en dat een seintje geeft als diegene te ver weg dwaalt. Dag en nacht kunnen beeldbellen met je COPD-verpleegkundige of ambulant begeleider. Dus niet alleen tijdens kantooruren, maar op alle momenten dat jij hulp nodig hebt. Van de apotheek een link naar een animatiefilmpje krijgen dat de bijsluiter van je nieuwe medicijnen uitlegt. In begrijpelijke taal en zo vaak je maar wilt”, noemt hij zomaar wat voorbeelden. “En nee, dat is niet te mooi om waar te zijn. Het bestaat allemaal al, het is door bevlogen mensen uitgetest en in de praktijk gebracht met aantoonbaar succes.”
Hoewel in de meeste gevallen uitgebreid wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit of uitkomstmaten nog loopt of zelfs nog moet beginnen, zijn er al veel ervaringsgegevens en cliëntentevredenheidsonderzoek. Met de uitkomsten daarvan is Gerritsen in zijn nopjes. “Je ziet dat zulke zorginnovaties leiden tot een betere gezondheid, meer tevreden patiënten, meer kwaliteit van leven, een gezondere leefstijl, hogere therapietrouw meer zelfredzaamheid en minder onnodige zorg.” Betere en effectievere zorg dus, die patiëntvriendelijker en goedkoper is dan de huidige zorg. Waarom is deze geweldige zorg dan nog niet gewoon beschikbaar voor iedereen in Nederland?
Opschalen is de uitdaging
Dat is deels een kwestie van geduld. EHealth is wel degelijk aan het groeien. Wat eerst een serie individuele succesjes was, ‘een marginale onderstroom van leuke proeftuintjes aan de randen van het systeem’, is nu een aanzwellende onderstroom. Maar reguliere zorg is het nog niet. Gerritsen: “Nu moeten we opschalen, en dat is geen technisch probleem, maar een veranderkundige opgave.”
Op het eerste gezicht lijkt alles te draaien om de financiering. Beeldbellen leidt niet alleen tot betere zorg, maar ook tot minder opnames en dus minder omzet voor het ziekenhuis. En voordat de thuiszorg kan besparen op huisbezoeken, moet er geïnvesteerd worden in een callcenter vol hbo-plussers en in tablets voor bij de cliënten thuis. Wie gaat dat allemaal betalen?
Mensen Centraal in Digitale Dienstverlening
Twee dagen lang, op dinsdag 5 en woensdag 6 september, staat mensgerichte dienstverlening van de overheid centraal in de Fokker Terminal in Den Haag. Op 5 september wordt het ‘Maak het Bruikbaar Festival’ gehouden (10.00 – 17.00 uur) en op 6 september de Mensen Centraal conferentie (13.00 – 18.00 uur, alleen op uitnodiging!). Erik Gerritsen is een van de sprekers tijdens de bijeenkomst op woensdag 6 september. Kijk op www.mensencentraal.nl voor meer informatie en aanmelden.
De rol van het ministerie is beperkt nu verzekeraars en gemeenten verantwoordelijk zijn. Gerritsen: “We hebben dat wel wat van ons af georganiseerd, ja. Maar wat wij wel kunnen is belemmeringen wegnemen. Er kan al heel veel binnen de bestaande regels, bijvoorbeeld via shared savings en meerjarenafspraken: eerst het samen delen van de kosten en later ook van de opbrengsten. Maar soms moeten de regels inderdaad veranderen. Een zorgverlener kan al wel digitale contacten declareren, maar het eerste contact moet nog steeds face-to-face zijn en online monitoring wordt nog helemaal niet vergoed. Dus dat zijn we structureel aan het veranderen in de regelgeving.”
VWS werkt via het Informatieberaad waar Gerritsen voorzitter van is, ook hard mee aan de ontwikkeling van MedMij, een set technische standaardisatieafspraken waarmee de systemen van zorgaanbieders over drie á vier jaar gegevens kunnen uitwisselen met elke MedMij-gecertificeerde app waarin een patiënt zelf zijn gegevens bijhoudt. Dat is nu technisch nog niet mogelijk. “Je hebt er recht op dat ze het voor je uitprinten, maar het is onbegonnen werk om een totaaloverzicht te krijgen”, zegt Gerritsen. “Laat staan om er zelf iets aan toe te voegen. Als je de gebruiker centraal wilt stellen, wij noemen dat ‘de patiënt CEO van zijn eigen gezondheid’, dan moet die om te beginnen bij zijn eigen gegevens kunnen. Over drie jaar bepaal jij als patiënt met wie jij die gegevens deelt of voor welke wetenschappelijke doeleinden je je gegevens beschikbaar stelt. Dat is echt een paradigmaverandering.”
De patiënt in actie
Maar ook als de financiering uitgevogeld is, blijft het breed uitrollen van eHealth weerbarstig. Het zou helpen als patiënten die willen profiteren van de mogelijkheden van eHealth en automatisering, zelf in actie komen. Gerritsen: “Guerrilla van patiënten, dat hebben we nodig! Ik hunker naar de eerste patiënt die bereid is op de voorpagina van de Telegraaf te verklaren dat ze van huisarts is veranderd omdat de vorige geen digitale consulten deed. Ik roep alle patiënten op om tegen hun huisartsen en ziekenhuizen te zeggen: Ik wil niet meer zeven keer per jaar onnodig naar het ziekenhuis inclusief uren in de file en in de wachtkamer, voor een controlegesprekje van vijf minuten dat ook via beeldbellen had gekund. En ik wil een huisarts die digiconsulten aanbiedt, want anders moet ik vrij nemen en dat kost me weer een halve dag. Wij blijven er bij VWS natuurlijk ook aan sleuren, maar veranderen gaat sneller als patiënten het zelf ook niet meer pikken.”
En nu graag landelijk uitrollen!
Het barst in Nederland van de interessante eHealth-initiatieven. Als patiënt of cliënt of gebruiker kun je de mazzel hebben om aan een pilot mee te doen en de nieuwste snufjes op het gebied van zorg-ICT te mogen uitproberen. Maar wanneer worden al die succesvolle eHealth-toepassingen reguliere zorg? Drie initiatieven die daarvoor alles in huis hebben: ze zijn technisch uitvoerbaar, de zorg wordt er beter door, de meeste patiënten zijn tevreden. Toch zijn deze diensten nog niet standaard en landelijk beschikbaar, omdat zorgaanbieders en gemeenten er nog niet aan willen.
Kijksluiter van Zorganimaties
Animatievideo’s als medicijnbijsluiters. Kosten: 700-1000 euro per jaar per zorgaanbieder. Zorgaanbieders kunnen een abonnement nemen voor hun cliënten. Beschikbaarheid: sinds 1 januari 2017 zijn ruim 1200 Kijksluiters beschikbaar voor de klanten van 300 apotheken, waarmee 95 procent van de eerste uitgiftes is afgedekt. Doelgroep: mensen die de bijsluiter van hun geneesmiddel niet goed begrijpen; 80 procent van alle geneesmiddelengebruikers. Ook in het Engels, Turks en Arabisch. Huidig gebruik: 17 procent van de apotheken in Nederland. Effectiviteit: wetenschappelijk onderzoek naar gebruik, gedragsverandering en uitkomstmaten is in voorbereiding. Opschalingsprobleem: de zorgaanbieder krijgt het Kijksluiterabonnement niet vergoed van de zorgverzekeraar. Wat kan de cliënt doen? De zorgaanbieder ernaar vragen of de betaalde mobiele Kijksluiter-app aanschaffen.
DigiContact van Philadelphia
24/7 ambulante begeleiding via beeldbellen. Beschikbaar voor: cliënten van Philadelphia. Opleidingsniveau zorgverleners: hbo-plus. Kosten: uurprijs is hoger dan bij begeleiding aan huis. Beschikbaarheid: onderdeel van de reguliere zorgverlening. Doelgroep: mensen met een verstandelijke beperking. Gebruik: 800 regelmatige gebruikers, 4500 incidentele gebruikers. Effectiviteit: proefondervindelijk onderbouwd. Opschalingsprobleem: veel gemeenten willen de hogere uurprijs niet betalen, ondanks de grotere effectiviteit. Wat kan de cliënt zelf doen? Om 24/7 DigiContact vragen bij de gemeente of de zorgaanbieder.
COPD InBeeld
Zelfmonitoring via app en 24/7 beeldbellen. Financiering: de komende drie jaar ver- goed door Menzis. Doelgroep: circa 400 COPD-patiënten van het Slingeland Ziekenhuis. In samenwerking met thuiszorgorganisatie Sensire, het Medisch Service Centrum, Focus Cura en Menzis. Effectiviteit: 26 procent minder bezoek aan de spoedeisende hulp en 28 procent minder ligdagen. Opschalingsprobleem: bij ketensamenwerking tussen de eerste en tweede lijn, zijn verschillende financieringen doorgaans het probleem. Dat is opgelost door de afspraak met Menzis. Wat kan de cliënt doen? Contact opnemen met het Medisch Service Centrum van Sensire, dat ook bezig is een variant voor particulieren te ontwikkelen.
Rust ze uit met een PGO zou ik zeggen, dan vallen er geen gewonden en winnen kwetsbare mensen en de maatschappij.
Ik heb nooit iemand horen oproepen tot oorlog als diegene geen Ipad zou kopen. Of Iphone. Smartphone.
Goede producten verkopen zichzelf. Patienten zijn niet gek, anders dan de heer Gerritsen suggereert.
( Het zou de e-health pushers minder ongeloofwaardig maken als ze zich van een andere terminologie zouden bedienen. Termen hanteren als “Privacy maffia” , “guerilla” communiceren slechts volslagen wanhoop, en dragen niet bij tot acceptatie van genoemde producten) .
Radicale decentralisatie, snijd de grote leveranciers eruit, ontschot de zorgwereld. Decentrale technologie als blockchain kan de regie echt weer terugbrengen bij de patient. Daarom gaan we met volle kracht verder met ons open source blockchain product. Open source, omdat we transparantie willen, en blockchain omdat de technologie disruptief genoeg is om voor een kleine revolutie te zorgen.
De e-health is er niet best aan toe.
Een zwaar overbetaalde “aanjager”, en een enkeling met een blockchain voor zijn hoofd als vertegenwoordigers.
Je zal er maar afhankelijk van zijn.
Beste Erik Gerritsen,
Ik stel als eerste dat het beleid van de afgelopen jaren van de overheid, er grotendeels verantwoordelijk voor is, dat we staan waar we nu staan.
De overheid heeft er willens en wetens voor gekozen de verantwoordelijkheid bij burgers weg te nemen, door het EPD en beheer daarvan, bij de huisarts te leggen. Het medisch dossier is van de patiënt, en dito de verantwoordelijkheid van de patiënt. 90% van de patiënten weet niet precies wat hij aan pillen slikt, waarvoor het is, hoe vaak ze op controle moeten komen etcetera. Maakt niet uit dat ze werkelijk ALLES in begrijpelijke taal prima zouden kunnen vinden op internet. Maar kennelijk is de houding dat de dokter verantwoordelijk is voor hùn ziekten en hun medicatie.
MAAR….als ze klachten hebben weten Dr Google en wat angstige gevoelens bij de patiënt ineens bijna zeker dat het iets akeligs is. Dus, ze kunnen wel naar kanker zoeken, maar niet die instructiefilmpjes vinden, of begrijpelijke uitleg zoals op http://www.thuisarts.nl
Heden ontving ik
bijvoorbeeldeen stapel folders over de zorgverzekeringslijn. Die mag ik dan “aan de man brengen” in een rekje in mijn wachtkamer. Daar is dus niks Electronisch aan. En kennelijk kunnen mensen die website ( over vragen rondom zorgverzekeringen) niet vinden – hoe vreemd.Ook vreemd, maar waarom zitten er geen tientallen professionals, zoals artsen, op “uw ministerie”? En waarom, als we het weer over E-health hebben en uitleg filmpjes, waarom staat het meest fantastische filmpje over het oplossen van killer nummer 1 – ouderdomssuiker – nog niet op een site van de overheid (https://www.youtube.com/watch?v=K1ucUOcszvs)
U wenst dat binnen afzienbare tijd, allerlei zorgverleners met elkaar gaan communiceren. Zorgverleners die al tot hun oren in het werk zitten. En dan ook nog tijd overhebben om wat extra controles te doen middels videobellen met hun patiënt, zodat de eerste hulp en andere dure instellingen minder belast worden. Uiteraard gaat de overheid een peperdure app ontwikkelen. En allerlei advies raden voor opzetten en externe adviseurs voor honoreren.
U wilt de patiënt de regie geven? Geef de patiënt dan zijn EPD. Die komt dan bijvoorbeeld bij zijn huisarts, steekt zijn medische info-USB stick in mijn PC, ik werk het dossier bij, patiënt loopt langs de apotheek en die leest de medicatiewijziging uit. Gaat de patiënt voor zijn rug door de scan, dan kan dat er ook op. Wenst hij een digitale copie van zijn dossier op USB stick, dan kan hij dat bij een particuliere organisatie laten verzorgen. Wenst hij informatie, dan bespreekt hij dat met zijn huisarts of specialist (of….). Wenst hij geen controles voor zijn gezondheid, ook goed. Neemt hij bepaalde medicijnen niet in, tegen advies? Ook goed. DAN leg je de verantwoordelijkheid namelijk bij de patiënt. De werkelijkheid is nu, dat huisartsen financieel gekort worden, als een patiënt met suikerziekte zijn cholesterolpillen niet slikt.
Hoe moet die patiënt dan de verantwoordelijkheid voelen? Zou het dan niet logischer zijn DIE PATIENT meer zorgpremie te laten betalen?
Helaas is het in mijn ervaring zo, dat hoe meer een overheid zich ergens mee bemoeit, dat het averechts werkt, dat het altijd duurder is dan begroot en dat mensen zonder inhoudelijke kennis denken te weten wat goed is voor anderen.
Derhalve, u bent nu 55 jaar oud, kan ik u vertellen dat u op uw 65e mag constateren wat ik u nu al ga vertellen: het aantal chronisch zieken is gigantisch toegenomen, het effect van E-health op de algemene gezondheidszorg is nihil gebleken, burgers vinden nog steeds dat “de dokter” verantwoordelijk is voor hun gezondheid en het bijhouden van hun medische voorgeschiedenis, allergiën, medicijnen…
It is amazing that people who think we cannot afford to pay for doctors, hospitals, and medication somehow think that we can afford to pay for doctors, hospitals, medication and a government bureaucracy to administer it. Thomas Sowell